Πολιτισμός ή βαρβαρότητα;

Είναι γνωστό πως η τεράστια οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ μετά το κραχ του 1929 και τη μεγάλη ύφεση της δεκαετίας του 1930 οφείλεται στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γι’ αυτό ο μεγιστάνας του Τύπου, ο πολύς Μέρντοχ πρότεινε κυνικά από το βήμα του φόρουμ του Νταβός έναν ακόμη πόλεμο ως τη μόνη διέξοδο από τη σημερινή κρίση! Κατόπιν τούτου διερωτάται κανείς, υπάρχει ενδεχόμενο η σημερινή κρίση να οδηγήσει όντως σε έναν νέο πόλεμο; Η απάντηση, δυστυχώς, είναι καταφατική, διότι οι δυνάμεις που θα απέτρεπαν τις πολεμοχαρείς λύσεις είναι εντελώς ανίσχυρες. Ο άνεργος, ο πτωχεύσας, ο φτωχός και ο νεόπτωχος δεν αντιδρούν, δεν αγανακτούν, αντίθετα η οργή ενδοβάλλεται και πεθαίνει εντός τους, ώσπου να σαπίσει οδηγώντας στην τρέλα ή την αυτοχειρία. Δεν υπάρχει πολιτικός θεσμός που να οργανώσει και να πολιτικοποιήσει την οργή, να την κάνει δύναμη με αποτελεσματική επιρροή στο δημόσιο χώρο, τέτοια που να αλλάξει το συσχετισμό δυνάμεων και τον ρου της ιστορίας. Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, είναι παγκόσμιο. Γι’ αυτό η κατάληξη αυτής της κρίσης θα είναι νέοι πόλεμοι με νέες εκατόμβες αθώων. Ήδη ο Ρ. Κέηγκαν (The returne of history-and the end of dreams) μιλάει για τη «Λίγκα των δημοκρατιών» (ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ινδία και ίσως Βραζιλία) που θα επιβάλλουν με ένοπλο τρόπο τη… δημοκρατία στα «αυταρχικά καθεστώτα», όπως η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν κ.ά. Βέβαια, ο πόλεμος μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, όπως η «εμπόλεμος ειρήνη». Σύμφωνα με τον μαθητή του Ρ. Αρόν, τον Πιέρ Ασνέρ, οι κλασσικές διακρίσεις ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη, το εσωτερικό και το εξωτερικό, το δημόσιο και το ιδιωτικό έχουν, σήμερα, εντελώς διαφοροποιηθεί. Στην εποχή μας έχουμε μεικτές πραγματικότητες και συνθέσεις, οι οποίες διαφεύγουν των προηγούμενων ορισμών (όπως «εμπόλεμη ειρήνη», που ήταν σύμφωνα με τον Αρόν ο ψυχρός πόλεμος). Οι έννοιες βία και σύγκρουση περιλαμβάνουν ταυτόχρονα τη μορφή διακρατικής βίας που είναι ο πόλεμος, αλλά και άλλες μορφές βίας, ιδιαίτερα την εσωτερική βία, η οποία ασκείται από τις κυβερνήσεις στους ίδιους τους δικούς τους άμαχους πληθυσμούς. Πρέπει πλέον να σκεφτόμαστε «από κοινού πολέμους, επαναστάσεις και συγκρούσεις» και να συμπεριλάβουμε σε αυτά, με την έννοια της δομικής βίας, και τη βία που εμφυλλοχωρεί στην ανισότητα και τη φτώχεια, τη λεκτική βία(«ήπια ισχύς»). Με άλλα λόγια ο πόλεμος και η ειρήνη, το εσωτερικό και το εξωτερικό διαπλέκονται με τέτοιο τρόπο που είναι αδύνατο να τις χρησιμοποιούμε ως έννοιες διακεκριμένες και απόλυτες. Ενώπιον της τρομοκρατίας είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσδιοριστεί τι είναι πολιτικό και τι δεν είναι, το μέρος της ευθύνης που πρέπει να αποδίδεται στα κράτη, στις εγκληματικές οργανώσεις και στις αυθόρμητες εκρήξεις. Σύμφωνα με τον Ασνέρ «ο σπασμωδικός εκμηχανισμός της κοινωνίας δημιουργεί τους κατά Μ. Βέμπερ «ηδονιστές χωρίς καρδιά και τους προφήτες χωρίς μυαλό», προκαλώντας κρίση ταυτότητας στους νέους που οδηγούνται γι’ αυτό το λόγο σε μια πολιτική ή θρησκευτική κοινότητα αλλά και στην τρομοκρατία προκειμένου να προσδώσουν νόημα στη ζωή τους. Ουσιαστικά, σήμερα, βιώνουμε την αντίθεση μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας, που υπερβαίνει την αντίθεση ανάμεσα στις κουλτούρες και αναπαράγεται στο εσωτερικό της κάθε μιας από αυτές.

Φόρουμ

Εδώ, ένας πολύχρωμος κόσμος, εκατό χιλιάδες άνθρωποι απ’ όλες τις γωνιές του πλανήτη, ντυμένοι ελαφρά, σχεδόν χίπικα, για να αντιμετωπίσουν την υγρή ζέστη του Αμαζονίου. Εκεί, χιόνι, πολυτελή σαλέ και ακριβά παλτό, που προστατεύουν από το κρύο, και γραβάτες, που αναδεικνύουν το κύρος. Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ και απέναντι το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός. Οι πρώτοι θέλουν έναν κόσμο δίκαιο και «μία ανάπτυξη με κέντρο τον άνθρωπο», όπως δηλώνει ο εκπρόσωπος του Βιετνάμ. Παραδόξως, για μία ανάπτυξη με κέντρο τον άνθρωπο μιλούν και στο Νταβός, αποδεικνύοντας πόσο μεγάλη σημασία έχουν οι λέξεις και η γλώσσα ως εργαλείο που «κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει», πόσο μεγάλη σημασία έχει ο ανταρτοπόλεμος των λέξεων, ώστε να αποφεύγεται ο αποπροσανατολισμός, ή καλύτερα για να υπάρχει ένας διαρκής αναπροσανατολισμός. Δεν είναι τυχαίο ότι χθες στη Γαλλία, οι μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των εργαζομένων είχαν ως κεντρικό σύνθημα: «Λέγε, αυτή τη φορά μας βλέπεις Σαρκοζί;». Ως εάν το πρόβλημα είναι αν τους βλέπει ή δεν τους βλέπει ο Γάλλος πρόεδρος. Ως εάν το ζήτημα είναι αν στο Παρίσι διαδήλωσαν πενήντα χιλιάδες(σύμφωνα με την αστυνομία) ή εκατό χιλιάδες(σύμφωνα με τα συνδικάτα)! Όλα και όλοι στην παγίδα της ορατότητας και των ποσοτικών κριτηρίων της, στο δόκανο του θεάματος. Γι’ αυτό συμφωνώ με την πανέμορφη Βραζιλιάνα, τη 18χρονη φοιτήτρια Ellen Pereira Carvahlo, που μοιράζει ανακοινώσεις της «Άμεσης Δημοκρατίας» και λέει «Δεν έχω τις απαντήσεις, αλλά τουλάχιστον τις ψάχνω». Δυστυχώς, οι απαντήσεις για μία εναλλακτική στο σημερινό αδιέξοδο του καπιταλιστικού συστήματος είναι αδύνατες, καθώς τα ερμηνευτικά εργαλεία όσων το αρνούνται είναι τουλάχιστον παρωχημένα. Γι’ αυτό η στάση της νεαρής Βραζιλιάνας, η αναζήτηση των εναλλακτικών δηλαδή εν τω γίγνεσθαι της πολιτικής πράξης- ήτοι της άρνησης των αδικιών- είναι η μόνη ορθολογική.
Υ.Γ. Ο Ερντογάν είπε στον Πέρες αυτό που σκέφτεται και λέει όλος ο κόσμος πλην του Ισραήλ και των ΗΠΑ(ναι, του Ομπάμα), για τη σφαγή των Παλιαστινίων και έγινε ήρωας!

Απντάικ

Να φύγουν ή να μείνουν; Να μην ηττηθούν, λέει. Να φύγουν με το κεφάλι ψηλά. Ποιος, όμως, θα τους κρίνει έτσι; Ποιος θα πει ότι έχασαν ή κέρδισαν; Οι άλλοι. Το βλέμμα των άλλων, αυτό που στιμάρει τη ζωή, που επιβραβεύει ποσοτικά την επιτυχία και μυκτηρίζει με περιφρόνηση την αποτυχία. Βλέπω τους αγρότες καθώς τους σημαδεύει το συλλογικό «μάτι» της κάμερας, καθώς επιχειρεί να τους αλυσοδέσει με το αλλότριο βλέμμα. Εκείνοι μοιάζουν σαν να τους διαπερνά κάτι, να τους ξεγυμνώνει και ανακλαστικά ορθώνονται, κουμπώνονται, φτιάχνουν τη φωνή τους να φανεί νικηφόρα, επιτυχημένη, ανυποχώρητη. Οι άλλοι θα τους κρίνουν. Δεν θα κρίνουν οι ίδιοι των εαυτό τους. Γιατί ο «κοινωνικός αυτοματισμός» είναι πάντα εδώ, είναι το βλέμμα των άλλων. Κάτι ήξεραν περισσότερο οι Ισραηλινοί που δεν ήθελαν τις κάμερες όταν μακέλευαν τους Παλαιστίνιους στη Γάζα. Η δύναμη του «συλλογικού βλέμματος» μπορεί να μετατρέψει μία νίκη σε ήττα και αντιστρόφως. Το βλέμμα. Το μέσο. Που ενίοτε γίνεται μήνυμα. Όπως η κιθάρα του Πάνου Τζαβέλα. Ή όπως τα βιβλία του Τζον Απντάικ. Πάντα οι εποχές είναι οι άνθρωποί τους είτε επειδή τις προετοίμασαν είτε γιατί τις υπηρέτησαν. Ο Τζαβέλας προετοίμασε τη μεταπολίτευση. Ο Απντάικ, ο άνθρωπος που γεννήθηκε την εποχή της μεγάλης κρίσης του 1930 και πέθανε μεσούσης της σημερινής, ήταν ο μόνος Αμερικανός συγγραφέας που τάχθηκε υπέρ του πολέμου στο Βιετνάμ. Κι όμως αυτό δεν εμπόδισε τον Φίλιπ Ροθ να πει πως ήταν «ένας από τους πιο μεγάλους ανθρώπους των Γραμμάτων της εποχής μας». Αυτή είναι η διαφορά του καλλιεργημένου βλέμματος από το μανιχαϊστικό βλέμμα των φανατικών. Εξάλλου, ο Απντάικ στο τελευταίο του μυθιστόρημα («Ο τρομοκράτης»), αυτός ο άνθρωπος της «βαθιάς Αμερικής» συνδέει τη τζιχάντ και τον μουσουλμανικό φονταμενταλισμό, μετά το χτύπημα στους δίδυμους πύργους, με τη φτώχεια. Η ανέχεια βρίσκεται στη βάση της τρομοκρατίας. Αυτή η εξήγηση ίσως να ήταν και η αιτία που το βιβλίο αυτό απέτυχε εμπορικά. Όμως, ο Απντάικ τόλμησε, ξεπερνώντας τον εαυτό του και τις αλυσίδες από το βλέμμα των άλλων, της κυρίαρχης λογικής και του επιβεβλημένου γούστου.

Γιαννιτσά

Ο Πηνειός θολός, κατεβασμένος. Ο θεσσαλικός κάμπος έτοιμος για τη σπορά. Οι σπορείς, όμως, βρίσκονται αλλού. Τους βλέπω από το παράθυρο του τρένου στα Τέμπη, τους συναντώ στο μπλόκο των Γιαννιτσών. Η σπορά δεν γίνεται καρπός χωρίς την αναγνώριση της αξιοπρέπειας εκείνων που ζυμώνουν το χώμα με κόπο και ιδρώτα. Αγώνας εδώ, αγώνας και στην πόλη για τα αυτονόητα. Ο Πάνος μου μιλάει για την Κούνεβα καθώς κάνουμε τον κύκλο για να φτάσουμε το Δυτικό. Σκέφτομαι την καμένη φωνή της συνδικαλίστριας, διαβάζω την ευτυχία της για την αποκάλυψη του αίσχους, βουρκώνουμε. Κλαίω για τη δική μου μικροαστική ευτυχία, για το δόκανο που μιας πιάνει χειροπόδαρα την ψυχή, για την παλινδρόμηση σ’ έναν ζωώδη εγωτισμό, που καταφεύγει για λόγους επιβίωσης σε μικρές και μεγάλες ανηθικότητες. Οι αγρότες εδώ, η Κούνεβα εκεί. Οι εξαιρέσεις, οι υποδειγματικοί, αυτοί που σπρώχνουν τον κόσμο προς τα μπρος, προς τα πάνω, που μας συγκρατούν από την καταβαράθρωση στον πλήρη εξευτελισμό. Πάντα υπάρχει ο Ένας, οι Λίγοι, οι Μειοψηφίες, όσοι δεν καταρρέουν, δεν λυγίζουν, που διατηρούν τη γενναιοδωρία και την αξιοπρέπεια πέρα από τα ένστικτα επιβίωσης και τους νόμους της λογικής της κυρίαρχης κουλτούρας.
Αυτός ο Ένας, η Μία θα είναι το στήριγμα της ανθρώπινης αλληλεγγύης και του κοινωνικού δεσμού σε μία στρατηγική της επιβίωσης της ψυχής και της ανάστασης των νεκρωμένων μας αισθήσεων. Γιατί είναι αυτοί που δεν υποτάσσονται, που δεν αφήνουν το μίσος να στοιχειώσει το νου και το συναίσθημα, αυτοί που θα συντηρήσουν το έδαφος της επανασυμφιλίωσης του Εγώ και του Άλλου για όλους μας. Για να μη χαθεί η ανάγκη της ελευθερίας και η ικανότητα της ψυχής μας να την αναπνέει. Βλέπω αυτή την ανάγκη στο πρόσωπο του Πάνου, στα μάτια της Μαρίας, στη μιλιά του Θέμη, του Χρήστου, όλων εκείνων που ήταν το βράδυ του Σαββάτου στη σύναξη των Γιαννιτσών.

Ολγκάτς και Κούνεβα

Ο ουρανός θα πέσει στο… κεφάλι μας. Το στρώμα του όζοντος που μας προστατεύει από τη μαγνητική ακτινοβολία του ήλιου καταστρέφεται και οι μαγνητικές καταιγίδες που θα σαρώνουν τη γη θα προκαλούν σύμφωνα με τους επιστήμονες βραχυκυκλώματα και πυρκαγιές. Δεν έχει ερευνηθεί όμως το είδος και η ένταση του βραχυκυκλώματος στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Γιατί, δεν μπορεί, σε κάποια «μαγνητική καταιγίδα» θα οφείλεται το μακελειό σε βρεφονηπιακό σταθμό του Βελγίου και έξω από σχολείο πόλης της Νορβηγίας. Δεν μπορεί, κάποιο «βραχυκύκλωμα» θα οδήγησε εκείνον τον ασυνείδητο να παρκάρει το αυτοκίνητό του πάνω στο πεζοδρόμιο της οδού Λιοσίων, αναγκάζοντας μία γιαγιά και το εγγονάκι της να κατέβουν στο δρόμο και να τους κόψει ένα «τρελό» ημιφορτηγό. Αλλά γιατί μου φαίνεται ότι πίσω από τις «καταιγίδες» ή τα «συστήματα» κρύβεται η ατομική ευθύνη; Ποιος φταίει που ο Τούρκος ηθοποιός Ολγκάτς τη μέρα σκότωνε αιχμαλώτους στην Κύπρο και τα βράδια έκλαιγε; Το… σύστημα; Το ένστικτο αυτοσυντήρησης; Η αποκτήνωση του στρατού ή του πολέμου; «Κάθε φορά που σκότωνα κάποιον, λέει ο ίδιος, πήγαινα στο αρχηγείο και έκλαιγα. Την άλλη μέρα ξανασκότωνα»! Φόνος και ευαισθησία; Ή αλλιώς, ο Ολγκάτς σκότωνε για να ’χει το βράδυ να κλαίει; Όχι, ένας 19χρονος στρατιώτης δεν μπορεί εύκολα να αρθεί στο ύψος της ατομικής του ευθύνης, να πετάξει το όπλο και να λιποτακτήσει από την κτηνωδία. Ο Όγκλατς, και προς τιμή του, έφθασε στα όρια της τρέλας. Η ψυχή του εκτελέστηκε στα 19 με δέκα σφαίρες όσοι και οι φόνοι του. Τι έχουν, όμως, να πουν εκείνοι που σκοτώνουν εν ψυχρώ και χωρίς ενοχές, χωρίς τύψεις; Τι αισθάνονται τα κτήνη, εντολείς και εκτελεστές, που έκαψαν τα σωθικά της Κωνσταντίνας Κούνεβα με βιτριόλι; Τι έχει να πει η ηγεσία της ΓΣΕΕ που εξέδωσε ανακοίνωση μετά από ένα μήνα, γιατί υιοθέτησε την άποψη των νταβατζήδων της μαύρης εργασίας και της αστυνομίας; Είναι αλήθεια ότι ανώτατα συνδικαλιστικά στελέχη έχουν σχέσεις με τους «εργολάβους εργασίας»; Κάποιοι ξέρουν. Να βγουν να πουν ονόματα και διευθύνσεις.

HOMO POETICUS

Είπαν ότι και ο Φιντέλ Κάστρο χαιρέτησε την εκλογή Ομπάμα! Αλλά τι είπε πραγματικά ο Κάστρο; Ότι «παρά τις ευγενείς προθέσεις (του Ομπάμα) πολλά ερωτήματα μένουν αναπάντητα». Πως, αλήθεια, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα προστατεύσει το περιβάλλον όταν στηρίζεται σ’ ένα σύστημα κατανάλωσης και λεηλασίας του περιβάλλοντος; Απλό και σαφές: Η προστασία της φύσης είναι ασύμβατη με το καπιταλιστικό σύστημα. Αλλά με τι μπορεί να αντικατασταθεί το υπάρχον σύστημα; Πολλοί επιχειρούν να δώσουν την απάντηση επιστρέφοντας στο ιστορικό παρελθόν της Αμερικής, τότε που ο Τζέφερσον και ο Μάντισον –μαζί τους κι ένας λογοτέχνης, ο Θορώ- πρότειναν μία χώρα αυτάρκη, αγροτική. Επικράτησε, όμως, η λογική του Χάμιλτον, η αντίληψη της επιθετικής ατομικότητας και της συνεχούς ανάπτυξης. Στον πόλεμο των κόκκινων και των μαύρων-ιμπεριαλιστικών μυρμηγκιών νίκησαν τα δεύτερα (η μεταφορά του Θορώ, 1840!). Τώρα ο Στίγκλιτς λέει ότι η διαρκής ανάπτυξη είναι αδύνατη. Γι’ αυτό κάποιοι επιστρέφουν στο Θορώ, στην άποψη των «κόκκινων μυρμηγκιών», στην επιστροφή και τη συμφιλίωση με τη φύση και τα όρια που αυτή θέτει. Με βάση τη σκέψη του Θορώ προτείνεται αντί του καταναλωτικού ανθρώπου, ο Homo Poeticus(Jean-Claude Pinson), ο ποιητικός ή δημιουργικός άνθρωπος, που αρνείται να υπαχθεί στον παραγωγικό μύλο και τον καταναλωτισμό, που επιδιώκει την εφεύρεση εναλλακτικών τρόπων ζωής, όπου ο καθένας θα είναι ποιητής της δικής του ύπαρξης. Η πρόταση περιλαμβάνει ένα άλλο οικονομικό μοντέλο, μία άλλη κουλτούρα και μία διαφορετική οικονομία της ύπαρξης. Μάλιστα, εκτιμάται ότι οι άνθρωποι της δημιουργίας (όσοι εργάζονται ως «δημιουργοί» και όχι μόνο από ανάγκη), αυτοί που εργάζονται στην οικονομία της γνώσης, της πληροφόρησης, της επικοινωνίας και της κουλτούρας θα μπορούσαν να συστήσουν το «ποεταριάτο»(Rene Edme) κατά το αντίστοιχο του «προλεταριάτου». Δεν ξέρω ποιο θα είναι το εναλλακτικό παράδειγμα, αλλά το ζήτημα είναι να ζει κανείς σκεπτόμενος. Και «Σκέφτομαι σημαίνει ξαναμαθαίνω να βλέπω, να παρατηρώ, να κατευθύνω τη συνείδησή μου, να δημιουργώ με κάθε ιδέα και με κάθε εικόνα, όπως ο Προυστ, έναν τόπο προνομιακό… (Γιατί) Αυτό που δικαιώνει τη σκέψη είναι η ακραία συνείδηση» (Α. Καμύ: Ο Μύθος του Σίσυφου).

Εικόνες

Δύο άστεγοι απλώνουν τα χαρτόνια τους. Οδός Αθηνάς κοντά στην Ομόνοια, είκοσι μέτρα πριν το δημαρχείο. Αίφνης, το τσάφι της νύχτας ραγίζει από μία κραυγή: «Αφησίμι». Ένας μαύρος, που θα ήταν αφροαμερικανός αν ήταν Ομπάμα, παρακαλεί τους μυστικούς δίπλα από το δημαρχείο της Αθήνας να τον αφήσουν. Εκείνοι πέφτουν πάνω του. Του φωνάζουν να φτύσει κάτι. Ο μαύρος χτυπιέται. Ο συνειρμός αυτόματος: «Πράσινο μίλι». Την ίδια ώρα, στην άλλη άκρη της θάλλασας ένας αφροαμερικανός γίνεται ιμπεράτορας του πλανήτη. Εδώ το απόλυτο σκοτάδι, εκεί οι χολιγουντιανοί προβολείς. Δύο άνθρωποι του ίδιου χρώματος με διαφορετική μοίρα. Ο πρώτος θα παίξει στα ζάρια τη ζωή του για ένα «φιξάκι», που θα τον στείλει πρόσκαιρα στον «παράδεισο», ο άλλος για να αποκαταστήσει τη δόξα της Αμερικής ως περιούσιου λαού του Θεού ή της Ιστορίας. Βλέπω το Χόλιγουντ, τον γιο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τον Τομ Χανκς να ανεβαίνουν στο πόντιουμ για να εκφωνήσουν ο καθένας το δικό του λογύδριο στο πλαίσιο της μεγάλης ιεροτελεστίας. Ξαφνικά, η φωνή μιας νεαρής γυναίκας απευθύνεται στον τελευταίο αποκαλώντας τον «Φόρεστ»! Όχι Χανκς, αλλά «Φόρεστ Γκαμπ». Η ίδια λίμνη, το ίδιο πλήθος, όπως τότε που «οι στρατιές της νύχτας», οι στρατιές κατά του πολέμου στο Βιετνάμ του Μέηλερ περικύκλωναν το Πεντάγωνο. Απ’ όλα αυτά στην ιστορική μνήμη απέμεινε ο… Φόρεστ Γκαμπ, μία κινηματογραφική ταινία, όχι το πραγματικό αλλά το φίξιον! Ο Τομ Χανκς δεν είναι ένας ηθοποιός, δεν υποδύθηκε απλώς τον Φόρεστ Γκαμπ, αλλά είναι ο ίδιος ο Φόρεστ! Σ’ αυτή την κατεύθυνση και ο Ομπάμα είναι ο μαύρος Λίνκολν, ο αφροαμερικανός Κένεντι, αυτός που ξεκίνησε τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Οι ρόλοι έτσι αντικαθιστούν τις πραγματικές συμπεριφορές, τα εικονικά γεγονότα επισκιάζουν τα πραγματικά και οι πολίτες τρελαίνονται λόγω της σύγχυσης του φανταστικού με το πραγματικό. Η αμερικανική παράνοια. Η οποία όμως θα σώζεται από την Πίστη στο Θεό, από την Πίστη στην Αμερική, από την Πίστη στον Ομπάμα. Μόνο που ο παροξυσμός αυτής της Πίστης είναι ακόμη πιο επικίνδυνος από ό,τι επί Μπους, εφόσον συνδεθεί με το φασισμό.

Νέος Διαφωτισμός

«Είναι ο Θεός τους». Η πονεμένη μάνα του ελληνοαυστραλού δημοσιογράφου και συγγραφέα Χ. Νικολαΐδη αναφέρεται(ΝΕΤ) στη φυλάκιση του γιου της για προσβολή του Ταϊλανδού βασιλιά(θεού) και ασυνείδητα νομιμοποιεί αυτούς που φυλάκισαν το παιδί της. Είναι σίγουρο πως και η ίδια είναι πιστή στο δικό της Θεό! Να, λοιπόν, η πίστη, που κάνει το θύμα να συναινεί, οδηγώντας το στην εκούσια υποταγή. Το ίδιο συμβαίνει και στις ΗΠΑ μέσα από το γιγαντιαίο τελετουργικό της ορκωμοσίας Ομπάμα. Οι Αμερικανοί πρέπει να πιστέψουν στο νέο πρόεδρο και όταν πιστέψουν οι «θυσίες» (αυτές που ζήτησε χθες ο Ομπάμα) δεν θα είναι απλώς υποφερτές, αλλά θα υπερ-απολαμβάνονται, θα προκαλούν την ίδια πατριωτική χαρά(πίστη στην Αμερική) όπως εκείνη των πρωτοχριστιανών που κατασπαράζονταν στην αρένα από τα λιοντάρια. Είναι η ίδια πίστη που έκανε την αφροαμερικανή δούλα Ζου (Τρούμαν Καπότε) να βλέπει στο πρόσωπο του βιαστή της τον Χριστό και να τον ερωτεύεται! Αλλά γιατί αυτή η αφύπνιση της πίστης σήμερα; Γιατί αντί ενός διαφωτισμού και εκκοσμίκευσης οδηγούμαστε στην «απεκκοσμίκευση»; Οι πίστεις και θρησκείες(πολιτικές και θρησκευτικές ή και οι δύο μαζί) επανέρχονται για να καλύψουν εκτός από οντολογικά και πολιτικά κενά. Η προσφυγή στην πίστη είναι μια «υποκειμενική τρέλα» (Κίρκεργκωρ), ένας τρόπος αποφυγής της τρέλας. Αλλά είναι και το μελισόκερο, που βάζουν στα αυτιά τους οι άντρες του Οδυσσέα (Έζρα Πάουντ), είναι η άμυνα μπροστά στο ολοκληρωτικό κενό, που δεν αντέχεται. Αντί για την κατάρρευση και το τίποτα που οδηγούν στον ριζικό ψυχωτικό αυτισμό «επιλέγουμε κάτι». Αυτό το κάτι τι, που μπορεί να είναι μία θρησκευτική ή μία πολιτική πίστη, εμποτισμένη με την (υπερ)απόλαυση των βεβαιοτήτων. Μάλιστα, σήμερα, υπάρχουν στον κόσμο περισσότερες χώρες σε πορεία «απεκκοσμίκευσης» παρά το αντίστροφο. Και τούτο γιατί η θρησκεία(Βίβλος) έχει την «πολυσημία που ενώνει» τις φαινομενικές αντιφάσεις, τον Μπους με τον Ομπάμα, που επιτρέπει στους «λάτρεις του Ιησού να παίζουν ταυτόχρονα ή εκ περιτροπής σε πολλά επίπεδα: του ιεροεξεταστή και του μάρτυρα, της πορφύρας και του τζάκετ, του φρανκικού καρδινάλιου και του αντάρτη παπά»(Ντεμπρέ). Γι’ αυτό ένας νέος διαφωτισμός είναι αναγκαίος όσο ποτέ.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ-Γιαννιτσά

H B΄ EΛME ΠEΛΛAΣ, ο ΔIKHΓOPIKOΣ ΣYΛΛOΓOΣ ΓIANNITΣΩN, η ΔEΠAΓ ΓIANNITΣΩN και οι EKΔOΣEIΣ KAΣTANIΩTH σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του ΓIΩPΓOY X. ΠAΠAΣΩTHPIOY
HOMO AMERICANUS
TA XAPAKTHPIΣTIKA THΣ AMEPIKANIKHΣ IΔIAITEPOTHTAΣ
το Σάββατο 24 Iανουαρίου 2009 και ώρα 7 μ.μ. στην Aίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου και Eκδηλώσεων του Δημοτικού Mεγάρου Γιαννιτσών.
Eισηγητής θα είναι ο ΠANAΓIΩTHΣ XATZHMΩYΣIAΔHΣ, φιλόλογος-πεζογράφος. Για το βιβλίο θα μιλήσει ο ΓIΩPΓOΣ X. ΠAΠAΣΩTHPIOY, συγγραφέας του βιβλίου.

HOMO AMERICANUS-ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

To 104 KENTPO ΛOΓOY KAI TEXNHΣ των ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ σας προσκαλεί στην παρουσίαση του βιβλίουτου ΓIΩPΓOY X. ΠAΠAΣΩTHPIOYH HOMO AM ERICANUS- TA XAPAKTHPIΣTIKA THΣ AMEPIKANIKHΣ IΔIAITEPOTHTAΣ-
τη Δευτέρα 19 Iανουαρίου 2008 και ώρα 7 μ.μ.στον πολιτιστικό χώρο της οδού Θεμιστοκλέους 104.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:EYAΓΓEΛOΣ AYΔIKOΣ, καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
KΩΣTAΣ KANABOYPHΣ, ποιητής
ΓIANNHΣ KOYZHΣ, αναπληρωτής καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου
TINA MANΔHΛAPA, δημοσιογράφος
ΓIΩPΓOΣ ΣTAMATOΠOYΛOΣ, συγγραφέας-δημοσιογράφος

Ισραηλο-ναζιστές

Οζάκα: Ένας άνεργος, 49 χρόνων, βρέθηκε νεκρός από πείνα. Η αξιοπρέπειά του δεν του επέτρεψε να ζητιανέψει τροφή. Ποιος ευθύνεται γι’ αυτό το θάνατο; Ποιος είναι ο δολοφόνος; Λονδίνο: Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ντ. Μίλιμπαντ χαρακτήρισε «παραπλανητικό» τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» του Μπους. Μήπως όμως δεν ήταν η ίδια η κυβέρνηση του κ. Μίλιμπαντ, πριν με τον Μπλερ και τώρα με τον Μπράουν, η σύμμαχος του Μπους σ’ αυτόν τον… παραπλανητικό πόλεμο; Αλλά αν είναι έτσι, τότε γιατί εξακολουθούν να επιδοκιμάζουν τον παραπλανητικό πόλεμο κατά των… τρομοκρατών στη Γάζα; Γιατί δεν καταδικάζουν τα χτυπήματα του Ισραήλ στα σχολεία του ΟΗΕ, στο κτήριο του ΟΗΕ, γιατί δεν καταγγέλλουν το βομβαρδισμό του νοσοκομείου της Ερυθράς Ημισελήνου και το κτήριο των διεθνών μέσων ενημέρωσης; Υποκρισία; Ναι. Αλλά γιατί εκείνοι που απειλήθηκαν από την Τελική Λύση, την επιβάλλουν
στους «αντιπάλους» τους; Που εδράζεται άραγε αυτός ο απάνθρωπος φανατισμός εκείνων που τον υπέστησαν από τον Χίτλερ; Ιστορικά ο εβραϊκός φονταμενταλισμός δημιουργήθηκε το 1975 από την αντίδραση του Ισραήλ στην απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, που το κατήγγειλε για σιωνιστικό ρατσισμό. Την εξ αυτής γενικευμένη ανασφάλεια εκμεταλλεύτηκαν οι εξτρεμιστές του ριζοσπαστικού εθνικού θρησκευτικού κόμματος, δημιουργώντας μια νέα μορφή θρησκευτικού φανατισμού που εκτρεφόταν από την εντατικοποίηση της πνευματικής διάστασης του σιωνισμού. Οι ισραηλινοί από εκλεκτός λαός του Θεού έγιναν τα επίλεκτα θύματα όλου του κόσμου. Το σουξέ της δεκαετίας του ’70 ήταν: «Όλος ο κόσμος είναι εναντίον μας». Έτσι οι μαθητές της Τορά παράτησαν τις Γιεσιβά τους, και πήραν τα όπλα, πυκνώνοντας τις ομάδες των εποίκων, που ζητούσαν την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τις περιοχές τους. Ο φανατισμός φθάνει στο απώγειό του. Το 1995, σε μια προεκλογική συγκέντρωση του κόμματος Λικούντ, έκαψαν μια κούκλα-ομοίωμα του Ράμπιν. Λίγο καιρό μετά ο Ράμπιν δολοφονήθηκε από έναν οπαδό του ριζοσπαστικού εθνικού θρησκευτικού κόμματος. Είχαν προηγηθεί καββαλιστικές τελετές! Πως θα μας σώσει από τους ιδεοληπτικούς φανατικούς και την παράνοιά τους;

Πάνω από χίλιοι οι νεκροί στη Γάζα, εκατοντάδες μεταξύ αυτών παιδιά. Ε, και; «Βασανίσαμε τον (Σαουδάραβα) Μοχάμεντ αλ-Καχτάνι» παραδέχεται επισήμως το Αμερικανικό Πεντάγωνο. Ε, και; Και στο Αμπού Γκράιμπ βασάνιζαν και στα πλωτά Γκουαντάναμο φυλακίζουν και εξακολουθούν να βασανίζουν. Όπλα μαζικής καταστροφής δεν βρέθηκαν στο Ιράκ. Ε, και; Η εισβολή έγινε και πάνω από 300 χιλιάδες ιρακινοί έχασαν τη ζωή τους. Τα δύο κόμματα των Ισραηλινών αράβων(με Ισραηλινή ταυτότητα) απαγορεύτηκαν από την εκλογική επιτροπή ενόψει των εκλογών του Φεβρουαρίου για την Κνεσέτ. Ε, και; Ποιος θα διαμαρτυρηθεί για την παραβίαση της δημοκρατικής διαδικασίας; Κανένας. Αντιθέτως, η Χαμάς που εξελέγη δημοκρατικότατα δεν αναγνωρίστηκε ποτέ ως εκλεγμένη κυβέρνηση των Παλαιστινίων. Βλέπεται, όπως θα έλεγε και ο Ομπάμα, εδώ «διακυβεύονται πολλά». Τα γεωπολιτικά συμφέροντα είναι μεγάλα και επί τη βάση αυτών κρίνεται η ανθρωπιά, η νομιμότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία, το διεθνές δίκαιο. Και η κοινή γνώμη; Εκπαιδεύτηκε τόσο στη «μεσημεριανή κουλτούρα» των χυδαίων της τηλοψίας που αποχαυνώθηκε, περιπίπτοντας σ’ έναν παροξυσμό αδιαφορίας ακόμη γι’ αυτό που συμβαίνει δίπλα της. Αναφέρομαι στην Κωνσταντίνα Κούνεβα, τη συνδικαλίστρια που «έκαψαν» με βιτριόλι οι νταβατζήδες της εργασίας. Μιλάω για τον Γενικό Γραμματέα του υπουργείου Απασχόλησης που μιλούσε χθες στη ΝΕΤ, λέγοντας ότι οι εργολάβοι(στην κυριολεξία δουλοκτήτες εργατριών) είναι δύσκολο να ελεγχθούν γιατί «είναι νομότυποι». «Είναι νομότυποι» απάντησε η ηχώ των δημοσιογράφων! Τι θα πει «νομότυποι» κύριοι; Ποιος τους καθιστά νομότυπους αυτούς και τα «εγκλήματά» τους; Οι νόμοι, που θεσπίζονται ή που δεν θεσπίζονται (κενό νόμου) στη Βουλή. Να σταματήσει άμεσα το Δημόσιο να συναλλάσσεται με τους εργολάβους (1700 ευρώ παίρνουν στον Ευαγγελισμό για κάθε καθαρίστρια και δίνουν σε κάθε μία 500), να απαγορευτούν δια νόμου οι νταβατζήδες της εργασίας, το ίδιο και οι εταιρίες «είσπραξης χρεών» (και τρομοκρατίας δια του εξευτελισμού) που χρησιμοποιούν οι τράπεζες. Γιατί είναι άλλο η παραγωγική επιχείρηση κι άλλο η νομότυπη μαφία και τα παράσιτα.

Αλλαγή τακτικής

«Οι ΗΠΑ δεν μπορούν μόνες τους να λύσουν τα πιεστικά προβλήματα, και ο κόσμος δεν μπορεί να τα λύσει χωρίς την Αμερική». Το απόσπασμα είναι από το λόγο που θα εκφωνήσει η Χίλαρι Κλίντον κατά την έγκριση του διορισμού της ως υπουργού Εξωτερικών στο Κογκρέσο και αποδεικνύει ότι πλέον η Ουάσινγκτον εγκαταλείπει τον αυτοκρατορικό της ρόλο χωρίς όμως να αποποιείται και τον ηγεμονικό. Η κα. Κλίντον θα μιλήσει για το δόγμα της «έξυπνης δύναμης» (Smart Power) που είναι η χρήση όλων των μέσων, από τις διπλωματικές πιέσεις μέχρι τον πόλεμο. Με άλλα λόγια θα χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των αμερικανικών στόχων πολιτικοί, οικονομικοί και άλλοι εκβιασμοί, κυρώσεις αλλά και ανταλλάγματα, καθώς και η χρήση των μέσων ενημέρωσης, δημοσιογράφων, διανοουμένων, πολιτικών (θυμίζουμε τα εκατομμύρια δολάρια που δόθηκαν στους υποστηρικτές του σχεδίου Ανάν) σε ένα «πόλεμο ιδεών»(Ομπάμα) πριν οδηγηθούμε στον πραγματικό πόλεμο. Ποια η διαφοροποίηση από την προηγούμενη κυβέρνηση; Η ρεαλιστική ή η ιδεαλιστική σκέψη(Μπους) ή ακόμη η σύνθεση «ιδεαλισμού και ρεαλισμού»(Ομπάμα) συνιστούν μεν αλλαγή τακτικής αλλά δεν επηρεάζουν τη στρατηγική της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, αφού η τελευταία επηρεάζεται αυστηρά από τα υλικά και γεωπολιτικά συμφέροντα. Μερικοί, όπως ο Ν. Κοτζιάς (εισαγωγή στο βιβλίο του Στίβεν Γουόλτ: «Στρατηγικές αντίστασης στην ηγεμονία των ΗΠΑ»), θεωρούν ότι ο ένας ή ο άλλος τρόπος σκέψης μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένο προσδιορισμό των άμεσων συμφερόντων καθώς και σε λάθος επιλογή των πρακτικών προώθησής τους. Αυτή η προσέγγιση είναι εν μέρει αληθής αλλά όχι ακριβής καθώς τα οικονομικά και τα γεωπολιτικά συμφέροντα έχουν τη δική τους λογική και δεν καθορίζονται από εξωγενείς τρόπους σκέψεις. Οι τελευταίες απλώς διαφοροποιούν τον τρόπο επίτευξης των στόχων και τη νομιμοποιητική τους ρητορική. Όμως, το ερώτημα είναι αν η δυσμενής πλέον οικονομική και πολιτισμική(εικόνα) δυναμική των ΗΠΑ επιτρέπει τη χρησιμοποίηση ολόκληρης της γκάμας των διαφόρων πολιτικών, οικονομικών και άλλων «πολέμων». Δυστυχώς, το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ουάσινγκτον είναι πλέον μόνο η στρατιωτική της υπεροπλία. Και αργά ή γρήγορα αυτή θα υποχρεωθεί να ρίξει ξανά στη ζυγαριά. Συνεπώς, τα χειρότερα δεν τα είδαμε ακόμη.

Δύο μέτρα...

Τα παιδιά μας πήραν τα δώρα τους στη γιορτή της ΕΣΗΕΑ, χωρίς κανείς να τους μιλήσει για τα εκατοντάδες παιδιά, πέρα από τη θάλασσα, που αντί για «δώρα» δέχονται σφαίρες, βόμβες φωσφόρου, αργό, βασανιστικό ή ακαριαίο θάνατο. Ευτυχισμένα τα παιδιά μας, αλλά πόσο ευτυχισμένο μπορεί να είναι ένα συναισθηματικά ανάπηρο παιδί; Υπεύθυνοι για την αναπηρία του εμείς, οι γονείς του. Εμείς που εμπιστευόμαστε την καλλιέργεια της ευαισθησίας του στον Σάκη, που του διδάσκουμε τις ανθρώπινες σχέσεις ως δημόσιες, εμπράγματες σχέσεις, ως εμπόριο, ως ανταλλαγή αναγκών και αλληλο-εξυπηρετήσεων! Τι να ξέρουν, λοιπόν, τα παιδιά μας από συμπάθεια, από πόνο, από αγάπη για τον άλλο. Ξεφτιλισμένα μικρά Εγώ τα κάνουμε με το πρώτο τους το γάλα. Αλλά και τα μεγάλα Εγώ βρίσκουν λέξεις για να νομιμοποιήσουν το φόνο, να θολώσουν την αθωότητα και να κρύψουν το στυγνό έγκλημα. Μιλάω για τον φιλόσοφο Αντρέ Γκλύκσμαν και τους συν αυτώ, που χαρακτηρίζουν «εκ φύσεως δυσανάλογη» τη σύγκρουση, άρα και τον θάνατο 850 ανθρώπων. Υπ’ αυτή την οπτική, όμως, γιατί δε είναι νόμιμη και η τρομοκρατία ως η «εκ φύσεως» αντίδραση των αδυνάτων; Δεν περιμένουμε απάντηση ούτε από το Γκλύκσμαν ούτε από τον Ομπάμα που αίφνης δήλωσε «βαθιά ενόχληση» για τον θάνατο των πολιτών της Λωρίδας της Γάζας και του Ισραήλ! Ποιος πέθανε αλήθεια στο Ισραήλ και δεν το μάθαμε; Ή μήπως θυμάται κανείς την αντίδραση του Κλίντον για τον θάνατο 68 ανθρώπων και των 144 τραυματιών στην αγορά του Σαράγεβο, που οδήγησε στη στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ το 1996 στην τότε Γιουγκοσλαβία; Τώρα έχουμε 850 νεκρούς και πάνω από 3.000 τραυματίες, αλλά είναι άλλα(πολλά) τα «συμφέροντα που διακυβεύονται» στη Γάζα, όπως είπε ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, και άλλα στα Βαλκάνια. Για μία ακόμα φορά, ακολουθούνται δύο μέτρα και δύο σταθμά. Ο Ομπάμα ακολουθεί δυστυχώς τα χνάρια των προκατόχων του. Ακόμη και για το αίσχος, την ύβριν απέναντι στα ανθρώπινα διακιώματα, το Γκουαντάναμο, τώρα λέει ότι δεν είχε δει καλά τις δυσκολίες από το κλείσιμό του!

Η τραγωδία των Παλαιστινίων

Αυτή η τραγωδία δεν έχει λύση, δεν έχει κάθαρση. Μόνο φόβος χωρίς έλεος. Το μακελειό του παλαιστινιακού λαού, που τώρα αποκαλείται «ανθρωπιστική καταστροφή, δεν έχει τέλος. Θυμάμαι πριν χρόνια την αφήγηση του Χάλεντ Αλ-Τούνσι. Η ίδια ιστορία χθες, το ίδιο δράμα σήμερα. Έλεγε τότε ο Χάλεντ: «Τα κεφάλια μας χόρευαν δεξιά-αριστερά, μπρος-πίσω, σ’ εκείνο το παμπάλαιο αμάξι που μας μετέφερε από τη Βηρυτό στην πόλη της Τύρου. Πλάι μου βρίσκονταν η γυναίκα μου, η πεθερά μου και οι δυο κόρες μου, η Τζενίν και η Λαμίς και μπροστά ο οδηγός του αγοραίου ταξί… Ήταν καλοκαίρι του 1982.
Τα στρατεύματα του Σαρόν είχαν ήδη αρχίσει την εισβολή τους στην πόλη της Βηρυτού. Τα βλήματα έπεφταν βροχή και τα ισραηλινά μαχητικά αεροπλάνα δέσποζαν στους ουρανούς, δίχως να βρίσκουν καμιά αντίσταση. Η κόρη μου, η Τζενίν, είχε τραυματιστεί στο αριστερό της μάτι από το βομβαρδισμό των F-16. Μέναμε τότε σε μια συνοικία πολύ κοντά στη Σάμπρα και τη Σατίλα, που λέγεται Αμπού Σαχλ. Μόλις λίγο πριν από τη σφαγή είχαμε αφήσει εκείνη την περιοχή. Ξεγλιστρήσαμε χαράματα από τη Βηρυτό, αφού χτυπήθηκε η πολυκατοικία που κατοικούσαμε και απομείναμε χωρίς νερό, ρεύμα, χωρίς καν ψωμί. Ήταν ένας εξωφρενικός πόλεμος που κίνητρό της είχε μια ανθρωποκτόνο ιδεολογία…
Κοίταξα προς τη θάλασσα, κατά μήκος της οποίας απλώνεται η παραλιακή οδός, αλλά δεν έμοιαζε με θάλασσα πια…
Η θάλασσα δεν είναι πια θάλασσα… Αισθάνθηκα μια μεγάλη θλίψη και γύρισα το κεφάλι μου προς την αντίθετη πλευρά, γιατί δεν ήθελα να ριζώσει κάποιο μίσος γι’ αυτήν μέσα στα βάθη της ψυχής και των συναισθημάτων μου…
Ο θάνατος έπαιζε κρυφτό, το παλαιό αμάξι χοροπηδούσε, κι εμείς μαζί του, πάνω στα καθίσματα… Ξαφνικά, βρεθήκαμε μπροστά σ’ ένα μπλόκο του ισραηλινού στρατού… Αισθάνθηκα φόβο και η καρδιά μου κατρακύλησε ανάμεσα στα πόδια μου… Βγήκα από το αμάξι με τα χέρια σηκωμένα πάνω από το κεφάλι, ενώ εκείνος (ένας στρατιώτης σαν ελέφαντας) ούρλιαζε. «Σήκωσε το πουκάμισό σου». Σήκωσα το πουκάμισό μου, όπως είπε, ενώ αυτός με πλησίασε βάζοντας την κάνη του όπλου στην πλάτη μου και μ’ έσπρωξε στον τοίχο.
Δεν ήταν ένας απλός τοίχος. Ήταν ένας λευκός τοίχος, μα βαμμένος με κόκκινο χρώμα, ένας τοίχος του θανάτου με πολλές τρύπες από σφαίρες. Τότε αντιλήφθηκα πως πολλά άτομα είχαν εκτελεστεί σ’ αυτόν τον τοίχο, μόνο και μόνο επειδή ήταν Παλαιστίνιοι. Ο στρατιώτης ζήτησε από τον οδηγό να προχωρήσουν οι υπόλοιποι, χωρίς εμένα…
Οι τρεις στρατιώτες άρχισαν να πλησιάζουν κοντά μου με τα όπλα τους προτεταμένα και να με σημαδεύουν. Καθώς το κλάμα των κοριτσιών γινόταν πιο δυνατό, το κλάμα της γυναίκας μου μετατράπηκε σε ολοφυρμό και η πεθερά μου έπεσε και χτύπησε στις πέτρες. Οι στιγμές περνούσαν τόσο αργά, μέχρι που ξέχασα το φόβο μου, ξέχασα τον εαυτό μου... Σαν κινηματογραφική ταινία πέρασε απ’ το μυαλό μου με την ταχύτητα του φωτός ένα συνονθύλευμα από διάφορες σκηνές… Έριξα ένα αποχαιρετιστήριο βλέμμα προς τη γυναίκα και τις κόρες μου και το βλέμμα μου πάγωσε πάνω στις κάνες των όπλων. Κι ενώ περίμενα να διαπιστώσω ποιο είναι πιο ταχύ, η σφαίρα ή ο ήχος της, εκείνη η στιγμή της σιωπής κόπηκε αιφνιδιαστικά από τη φωνή ενός Ισραηλινού αξιωματικού που βγήκε από ένα οχυρωμένο ξύλινο παράπηγμα. «Ρέγκα, ρέγκα»(περιμένετε, περιμένετε), είπε στα εβραϊκά.
Οι στρατιώτες χαμήλωσαν τα όπλα τους αργά και εγώ κατέβασα τα χέρια από το κεφάλι μου. Η παρουσία του αξιωματικού ήταν σαν το κύμα που σηκώνει επάνω μια βάρκα έτοιμη να βυθιστεί… Ύστερα με ρώτησε σε πιο κόμμα ή ομάδα ανήκω. «Δεν ανήκω σε κανένα», του απάντησα. «Εγώ είμαι μέλος του Ρακάχ», (Ισραηλινό Κ.Κ.). «Πάρε την οικογένειά σου και θα σου δώσω ένα σημείωμα που να σου επιτρέπει να περάσεις τα μπλόκα μας…» Δεν πίστευα στ’ αυτιά μου… Οι τρεις στρατιώτες έκαναν πίσω… Κοίταξα προς τη γυναίκα μου και είδα ένα ίχνος χαμόγελου που έψαχνε το δρόμο του μέσα από τον πόνο και τη θλίψη».

HOMO AMERICANUS-ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

To 104 KENTPO ΛOΓOY KAI TEXNHΣ των ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
σας προσκαλεί στην παρουσίαση του βιβλίου
του ΓIΩPΓOY X. ΠAΠAΣΩTHPIOY
H O M O A M E R I C A N U S
TA XAPAKTHPIΣTIKA THΣ AMEPIKANIKHΣ IΔIAITEPOTHTAΣ
τη Δευτέρα 19 Iανουαρίου 2008 και ώρα 7 μ.μ.
στον πολιτιστικό χώρο της οδού Θεμιστοκλέους.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
EYAΓΓEΛOΣ AYΔIKOΣ, καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
KΩΣTAΣ KANABOYPHΣ, ποιητής
ΓIANNHΣ KOYZHΣ, αναπληρωτής καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου
TINA MANΔHΛAPA, δημοσιογράφος
ΓIΩPΓOΣ ΣTAMATOΠOYΛOΣ, συγγραφέας-δημοσιογράφος
Θεμιστοκλέους 104, Aθήνα, τηλ. 210-38.26.185

Εκπύρωση

Στη Λωρίδα της Γάζας οι Ισραηλινοί θεωρούν ότι θα απαλλαγούν από τη Χαμάς και την τρομοκρατία, «εξαφανίζοντας» τους Παλαιστίνιους και κονιορτοποιώντας τις πόλεις τους. Την ίδια αντίληψη είχαν για την επιβολή της ειρήνης και οι αρχαίοι Ρωμαίοι(η «εκπύρωση» του Μάρκου Αυρήλιου), χωρίς αυτό να διασώσει την αυτοκρατορία τους. Η ίδια άποψη υιοθετείται από κάποιους και στον τομέα της οικονομίας. Οι τελευταίοι θεωρούν ότι η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί, δημιουργώντας μια νέα ισορροπία, με την καταστροφή των μετόχων, των εργοστασίων, με τις απολύσεις των εργαζομένων, ακόμη και με το θάνατο από πείνα. Από την άλλη πλευρά έχουμε εκείνους που προτείνουν την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας σε βάρος της χρηματιστικής, η οποία προκάλεσε και το πρόβλημα. Με άλλα λόγια, σήμερα, έχουμε μία αντιπαράθεση στο εσωτερικό του συστήματος μεταξύ χρηματοπιστωτικής και πραγματικής οικονομίας, της Γουόλ Στριτ και της Μέιν Στριτ, των κεϋνσιανών και των εμμανών νεοφιλελεύθερων, των οπαδών του «νέου κοινωνικού συμβολαίου»(Ρούσβελτ) και των «φασιστών»(κατ’ αναλογία της κρίσης του 1930 και των πολιτικών μορφωμάτων που εξέθρεψε). Το πρόβλημα, συνεπώς, εστιάζεται στον τρόπο της κρατικής παρέμβασης, που θα εξαρτηθεί από τη σχέση και την επιρροή των δύο τμημάτων της οικονομίας (χρηματιστική-βιομηχανική) στην πολιτική εξουσία. Σε κάθε περίπτωση, η επικράτηση της χρηματιστικής οικονομίας θα ενισχύσει τις ανισορροπίες και την ανάδυση αυταρχικών πολιτικών φαινομένων. Ενώ η ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας είναι η μόνη που μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες ανάκαμψης. Σύμφωνα με τον Στίγκλιτς το πρόβλημα είναι δομικό καθώς «όσοι θα ξόδευαν δεν έχουν χρήματα και όσοι έχουν χρήματα δεν ξοδεύουν». Επίσης, το ρευστό χρήμα βρίσκεται στην Ασία και τη Μέση Ανατολή, αλλά η συμμετοχή αυτών των περιοχών στους διεθνούς οργανισμούς είναι ανύπαρκτη. Επίσης, έχουμε αντιστροφή της ροής χρήματος από τις φτωχές χώρες προς τις ισχυρές και κυρίως τις ΗΠΑ. Άρα, απαιτείται μία αναδιάταξη των συσχετισμών στους διεθνείς οργανισμούς ώστε να προστατευθούν οι φτωχές και οι αναδυόμενες οικονομίες από την πλήρη κατάρρευση. Αυτή, όμως, ή η άλλη κατεύθυνση θα εξαρτηθεί από την έκβαση της αντιπαράθεσης στο εσωτερικό του συστήματος, αλλά και από το βάρος ή όχι της αντίδρασης του λαϊκού παράγοντα.

Βαλκανοποίηση συνειδήσεων

Όταν το Ισραήλ βομβαρδίζει στη Γάζα σχολεία του ΟΗΕ, προκαλώντας το θάνατο δεκάδων αμάχων, κυρίως μικρών παιδιών, όταν η παγκόσμια κοινή γνώμη καταδικάζει τη σφαγή των Παλαιστινίων, τότε η δήλωση του Ομπάμα, που επιτέλους μίλησε, ότι «δεν πρέπει να υπάρχουν δύο φωνές (σ.σ. η δική του και του Μπους) όταν διακυβεύονται τόσα πολλά», εξαέρωσε κυριολεκτικά τις προσδοκίες για μία διαφορετική εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ! Αλλά τι άραγε είναι αυτά τα «τόσα πολλά» που διακυβεύονται, υπερβαίνοντας σε αξία τη ζωή 635 ανθρώπων μέχρι αυτή την ώρα; Αν ο Ομπάμα πιστεύει ότι η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας θα επιτευχθεί με αιματηρό τρόπο, τότε μάλλον δεν θα αργήσει ο καιρός που θα… επιθυμήσουμε τον Μπους! Γιατί ο πρώην (σε λίγο) πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν τουλάχιστον ειλικρινής ως πολεμοκάπηλος. Αντίθετα, η εποχή Ομπάμα θα συνοδευτεί από μία πρωτοφανή επιχείρηση νομιμοποίησης των στρατιωτικών λύσεων με πολιτικο-ιδεολογικό τρόπο. Ήδη εξελίσσεται μία γιγαντιαία προσπάθεια δικαιολόγησης της σφαγής των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς, παρουσιάζοντας τους πρώτους ως θύτες και τους δεύτερους ως θύματα! Βασικό επιχείρημα οι ρουκέτες τις Χαμάς και οι… πέτρες των παιδιών των Παλαιστινίων. Η λογική αυτή δεν αποδοκιμάζει εκ προοιμίου τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται, αλλά προσπαθεί να «βαλκανοποιήσει» τη συνείδηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης, προσανατολίζοντάς την σε θέσεις όπως η «νόμιμη αυτοάμυνα» του Ισραήλ. Και όταν κάποιος σ’ αυτή την κατεύθυνση μιλήσει για «δυσανάλογη απάντηση», τότε θα έλθουν οι φιλόσοφοι τύπου Αντρέ Γκλύκσμαν(Le Monde) για να ισχυριστούν ότι κάθε «σοβαρή σύγκρουση, (είναι) δυσανάλογη εξ ορισμού»! Και διερωτάται ο φιλόσοφος: «Ποια θα ήταν η ακριβής αναλογία, που θα έπρεπε να σεβαστεί το Ισραήλ, για να έχει την εύνοια της κοινής γνώμης, να χρησιμοποιήσει τις ρουκέτες και τις πέτρες των Παλαιστινίων…;». Ο Γκλ. δέχεται εξ… ορισμού τη στρατιωτική βία, τον πόλεμο ως λύση. Αυτό ακριβώς που δεν δέχεται η κοινή γνώμη. Γιατί για τους φιλειρηνικούς πολίτες η αφαίρεση ακόμη και μίας αθώας ζωής είναι απαράδεκτη. Η βία απ’ όπου κι αν προέρχεται είναι καταδικαστέα. Πολύ περισσότερο όταν ασκείται για λόγους «εκδίκησης»(Λίβνι), όταν έχει ως αποτέλεσμα την ισοπέδωση σχολείων, όπως αυτό του ΟΗΕ, και το φόνο αθώων, παιδιών και μη.

Ισραήλ και παγκόσμια ελίτ

Τώρα η «διεθνής κοινότητα» καταδικάζει(!) τη χερσαία εισβολή των ισραηλινών στρατευμάτων στη Γάζα. Προς τι αυτή η μεταστροφή; Γιατί όταν τα ισραηλινά f16 έσπερναν το θάνατο σε χιλιάδες Παλαιστίνιους, σε γυναίκες και παιδιά, γιατί όταν ισοπέδωναν και κονιορτοποιούσαν τη Γάζα, η περίφημη «διεθνής κοινότητα» τηρούσε ίσες αποστάσεις, μιλώντας για «αμυντική πράξη» του Ισραήλ; Διότι απλώς η «διεθνής κοινότητα» των πάνω, η παγκόσμια πολιτική και οικονομική ελίτ (προπάντων οι ΗΠΑ) χρειάζονταν έναν πόλεμο, έναν περισπασμό της κοινής γνώμης από την οικονομική κρίση, από τα σκάνδαλα και τις εξαερωμένες χρηματοπιστωτικές φούσκες, οι οποίες «ξαναφουσκώνουν» με ακόμη σκανδαλωδέστερο τρόπο μέσω των τρισεκατομμυρίων δολαρίων από το βαλάντιο των ήδη χαμένων, της άλλης διεθνούς κοινότητας, αυτής των λαών. Από τη μια, λοιπόν, ο περιχαρής Μπους (που εκδικείται για το αραβικό παπούτσι!), αλλά και ο εξαφανισμένος στη Χαβάη Ομπάμα, οι Μπράουν, Μέρκελ, Σαρκοζί μέχρι τους απερίγραπτους Τσέχους και τους Άραβες τύπου Μουμπάρακ, όλοι αυτοί ουσιαστικά συνέργησαν, συναίνεσαν ή ανέχτηκαν το μακελειό των Παλαιστινίων. Από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι λαοί όλου του κόσμου που διαδηλώνουν την οργή τους εναντίον των Ισραηλινών και τη συμπαράστασή τους στους Παλαιστίνιους. Όσο για το επιχείρημα ότι η Ισραηλινοί θέλουν «να καθαρίσουν με τη Χαμάς», αυτό είναι έωλο. Γιατί δεν πρόκειται να συμβεί ακόμα κι αν ερημώσουν εντελώς τη Γάζα. Θυμίζουμε πως η ίδια στρατηγική της βίας ακολουθήθηκε το 1982 στο Λίβανο με τις σφαγές στα στρατόπεδα των προσφύγων Παλαιστινίων. Το 1996 βομβαρδίστηκε ο νότιος Λίβανος και πάλι λόγω της εκτόξευσης ρουκετών. Οι Ισραηλινοί αποσύρθηκαν από το νότιο Λίβανο (ζώνη ασφαλείας) το 2000. Στη διάρκεια της κατοχής αυτής δημιουργήθηκε εκεί η Χεζμπολάχ από την οποία το 2006 ο στρατός του Ισραήλ υπέστη την πρώτη μεγάλη του ήττα. Κι όμως παρά τη χρεοκοπία της στρατηγικής της βίας το Ισραήλ επιμένει σ’ αυτή. Και τούτο γιατί το ίδιο το Ισραήλ –κράτος και κοινωνία- είναι πλέον μία πολεμική μηχανή, μια κοινωνία που ζει με και για τον πόλεμο.

"Πόλεμος" στο διαδίκτυο

Το να πεις ότι η ισραηλινοί χρησιμοποιούν τη στρατηγικής της «τελικής λύσης» εναντίον των παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας, όπως και ο Χίτλερ κατά των εβραίων, συνιστά γι’ αυτούς ύβριν. Δυστυχώς, όμως, κάνουν ακριβώς το ίδιο. Πως αλλιώς να εξηγήσει κανείς ότι παρά το λουτρό αίματος, παρά το γεγονός ότι σκοτώνονται αθώα μικρά παιδιά, η κυρία Λίβνι, η υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ δηλώνει ότι δεν υπάρχει «ανθρωπιστική καταστροφή»; Πόσοι χιλιάδες νεκροί και τραυματίες απαιτούνται για να συμβεί αυτό; Μόνο ένας αλαζόνας σαδιστής θα μπορούσε να μιλάει τόσο κυνικά, τόσο ασυγκίνητα. Δεν φτάνει, όμως, αυτό, οι βομβαρδισμοί λαμβάνουν χώρα και στις ψυχές. Οι ισραηλινοί τηλεφωνούν στους παλαιστίνιους, λέγοντάς τους ότι το σπίτι τους είναι ο επόμενος στόχος. Η 10χρονη Dana Safi δεν μπορεί να ξεπεράσει το σοκ του τηλεφωνήματος. Το ίδιο συμβαίνει και με την προπαγάνδα. Εκτός από τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία, το Ισραήλ προσπαθεί να κερδίσει και τον «πόλεμο» του διαδικτύου, διοχετεύοντας βίντεο στο YouTube και το Twitter. Κεντρική επιδίωξη των ισραηλινών είναι να καταδείξουν τόσο την «ηθική» (νόμιμη άμυνα) όσο και τη «στρατιωτική» τους υπεροχή. Έρχονται, όμως, οι εικόνες των δολοφονημένων μικρών παιδιών και ακυρώνουν ολόκληρη την καλοσχεδιασμένη προπαγανδιστική τους τακτική. Έρχεται ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ στην Παλαιστίνη R. Falk, που δήλωσε ότι στη Λωρίδα της Γάζας συντελείται «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», και η «ηθική υπεροχή» των ισραηλινών καθίσταται αυτόματα εγκληματική ηθική έκπτωση. Να, όμως, που σήμερα ακούστηκε η άποψη ότι και οι ισραηλινοί έχουν δίκιο! Γι’ αυτό ας μην υποτιμάμαι την προπαγάνδα. Μια προπαγάνδα που μετράει με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Όχι, αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να βασίζεται ούτε στη χομπσιανή λογική ούτε στη λογική του ανταγωνισμού μεταξύ των εγκληματιών και των θυμάτων(Μπ. Ράσελ). Αυτός ο κόσμος έχει ανάγκη από αλληλοκατανόηση και το σεβασμό του άλλου, κυρίως του διαφορετικού και προπάντων του ανίσχυρου. Γι' αυτό, όσοι βρισκόμαστε στο "διαδίκτυο" ας υπερασπισθούμε αυτή τη λογική, εναντίον του παραλογισμού των στρατιωτικοποιημένων αντιλήψεων και λύσεων απ' όπου κι αν προέρχονται. Κυρίως, όμως, αυτή την ώρα, οφείλουμε να πούμε ένα μεγάλο ΟΧΙ στο έγκλημα διαρκείας των Ισραηλινών εναντίον του λαού της Παλαιστίνης.

Κούνεβα

Δεν έγινε πρωτοσέλιδο, δεν αποτέλεσε πρώτη είδηση, ούτε καν δεύτερη, ίσως γιατί ένας άνθρωπος-εργαζόμενος έχει απείρως υποδεέστερη ανταλλακτική αξία από ένα καμένο εμπορικό. Μιλώ για τη συνδικαλίστρια, τη μετανάστρια Κωνσταντίνα Κούνεβα, που οι νόμιμοι (θεσμικά κατοχυρωμένοι από το κράτος και τη νεοφιλελεύθερη λογική) μαφιόζοι-εργολάβοι της εργασίας θέλησαν να την τιμωρήσουν παραδειγματικά. Επειδή τολμούσε να μιλά για αξιοπρέπεια. Επειδή διεκδικούσε κάτι καλύτερο για τις συναδέλφους της καθαρίστριες. Επειδή, όπως και άλλοι, αποκάλυπτε τα διπλά βιβλία της εξουσίας, τις «πειραγμένες» στατιστικές, τους «φτιαγμένους» αριθμούς-εικόνα μιας οικονομίας που εκτρέφει Enron, Worldcom, Madoff, Ζίμενς και βατοπαίδια. Της έκαψαν το πρόσωπο, θέλοντας να της διαλύσουν την περηφάνια. Της έκαψαν το λαρύγγι για να μη μιλάει. Την βιτριόλισαν επειδή ήταν ξένη. Αλλά όταν σου καίνε το λαρύγγι για να μη μιλάς, μιλάς με τις μολότοφ. Όταν σου καταστρέφουν το όνειρο για μία καλύτερη ζωή, τότε αφήνεις κατά μέρος τα ευκτικά οράματα και τα ονειρολογήματα της vita contemplativa και προχωράς στη vita activa, στην ανατρεπτική, χαοτική πράξη. Κάηκε πάλι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. Κάηκε και η Γαλλία (445 αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν το βράδυ της πρωτοχρονιάς). Η απάντηση της κρατικής εξουσίας στη Γαλλία ήταν η κάθοδος στους δρόμους ενός «στρατού» από 35.000 αστυνομικούς, ήταν η βία-καταστολή. Αλλά ποιος ήρξατο πρώτος χειρών αδίκων; Ποιες είναι οι αιτίες της βίας; Κανείς δεν αναλογίζεται την αύξουσα κοινωνική αδικία, το αλώνισμα των «νόμιμων» (με τη βούλα της πολιτείας και της ΕΕ) μαφιών, των σύγχρονων δουλεμπόρων που λέγονται εργολάβοι και υπεργολάβοι εργασίας. Συνεργοί και τα μέσα ενημέρωσης, πλην εξαιρέσεων, που διογκώνουν τη βία της μιας πλευράς και υποβαθμίζουν τη βία της άλλης. Ακριβώς όπως κάνει και η περίφημη «διεθνής κοινότητα», για την ακρίβεια η παγκόσμια ελίτ που κυβερνάει τον πλανήτη, σε ό,τι αφορά το μακελειό των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς. Γι’ αυτό η εξέγερση, όταν συμβεί, θα είναι τρομερή.