Μεγάλος Συνασπισμός σημαίνει πολιτική φεουδαρχία

Το γερμανικό πολιτικό υπόδειγμα ενός «μεγάλου συνασπισμού εξουσίας» χωρίς αξιωματική αντιπολίτευση εξάγεται ή επιβάλλεται στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, εν οις και η Ελλάδα (άρθρο στις 2 Δεκεμβρίου 2012). Στη Γερμανία και παντού οι κυβερνήσεις λειτουργούν σε ένα είδος κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που έχει γίνει κανόνας, έτσι ώστε να παρακάμπτονται οι δημοκρατικοί και οι κοινοβουλευτικοί κανόνες. Η συνύπαρξη σοσιαλδημοκρατών και χριστιανοδημοκρατών (δήθεν εθνική ενότητα) θα έχει ως νομιμοποιητική βάση την "κατάσταση ανάγκης". Γενικά, τα κρυφά deals και «Η παράκαμψη των κανόνων δικαίου, η καταστρατήγηση συμβάσεων και θεσμών σε επίπεδο ευρωζώνης είναι το πρώτο δείγμα για την αξίωση της κυριαρχίας της(σ.σ. Μέρκελ) στην Ευρώπη. Το γεγονός ότι στο μεταξύ και η ευρωπαϊκή Κομισιόν υποτάσσεται στις υπαγορεύσεις της Μέρκελ είναι μια απόδειξη για την αποτελεσματικότητα του συστήματος Μ»(Γκ. Χέλερ: Η νονά). Το σύστημα Μ(έρκελ) φαίνεται ότι έχει προ πολλού περάσει τα σύνορα της Γερμανίας και εξαπλώνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη με κύριο μοτίβο την απόρριψη των αξιών και των δημοκρατικών κανόνων καθώς και τον απόλυτο σχετικισμό, που παραπέμπει στην περίφημη μετανεωτερικότητα αλλά και σε μια πολιτική που δεν λειτουργεί παρά ως προσομοίωση καθώς στην πραγματικότητα κυβερνά το χρηματοπιστωτικό σύστημα σ' ένα περιβάλλον πολιτικής φεουδαρχίας. Βλέπουμε, σήμερα, ότι ο Μεγάλος Συνασπισμός επιχειρείται να επιβληθεί και στην Ελλάδα. Αυτό δεν θα συμβεί τώρα, αλλά ως η διάδοχη κατάσταση μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θα πολεμηθεί με άγριο τρόπο από τους σύγχρονους αποικιοκράτες.

Όλοι είμαστε μετανάστες (Homo Sacer)

Όλοι είμαστε «πνιγμένοι» σαν τους τραγικούς μετανάστες του Αιγαίου. Όλοι είμαστε απογυμνωμένοι από κάθε δικαίωμα, από κάθε νομική προστασία, στο έλεος κάθε τρόικας, κάθε εργοδότη-αφέντη. Οι Έλληνες-νέοι αντί των δώδεκα μηνών εργασιακής γαλέρας, επιλέγουν το δρόμο της ξενιτιάς, συνιστώντας έναν εφεδρικό στρατό «προσοντούχου», φθηνού εργατικού δυναμικού στις δυτικές μητροπόλεις. Όλοι οι «κάτω» έχουμε περιέλθει –κυριολεκτικά και όχι μεταφορικά- στην κατάσταση όχι του ρωμαϊκού res αλλά του homo sacer. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι από μας σκέφτονται σαν τα αφεντικά, δολοφονώντας τους ομοίους μας, τον ίδιο μας τον εαυτό, νομίζοντας πως έτσι θα γλυτώσουμε. Μιλώ για τον λιμενικό που κλώτσησε τους μετανάστες, ρίχνοντάς τους στο νερό. Μιλώ για τους ακροδεξιούς της κυβέρνησης Σαμαρά, που θεωρούσαν ότι οι σχεδιασμένοι πνιγμοί των μεταναστών στη Μεσόγειο από την τότε κυβέρνηση Μπερλουσκόνι ήταν το τέλειο υπόδειγμα αποτροπής των απελπισμένων να πλησιάσουν τα ιταλικά παράλια. Το ίδιο κάνουν τώρα οι Έλληνες ομοϊδεάτες των ιταλών φασιστών στο Αιγαίο. Γι’ αυτό λέω ότι το έγκλημα είναι προμελετημένο. Μόνο που, όπως είπαμε, το εκτελεστικό όργανο, οι δολοφόνος είναι το αυριανό θύμα, ο επόμενος homo sacer. Αλλά τι είναι ο homo sacer; Homo sacer σημαίνει κυριολεκτικά «Ιερός άνθρωπος», και ορίζεται από την πράξη της νομικής ανθρωποκτονίας. Σύμφωνα με μια αρχή του ρωμαϊκού δικαίου, αυτός που έχει δηλωθεί homo sacer αποκλείεται από την κανονική νομική προστασία και μπορεί να δολοφονηθεί από κάθε έναν ατιμωρητί. Στην ανάλυση του Agamben, ο homo sacer είναι το απόλυτο υποκείμενο στο οποίο η βία του κράτους ασκείται με ατιμωρησία. 'Ετσι, σημερινά παραδείγματα του homo sacer μπορεί να είναι οι πρόσφυγες, οι οποίοι στερούνται κάθε είδους επίσημης νομικής προστασίας και οι οποίοι βρίσκονται στο έλεος των κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο. Ο Εβραίος στη ναζιστική Γερμανία ήταν ίσως ο απόλυτος homo sacer. Δεν είναι τυχαίο ότι προτού μπορέσουν να απελαθούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και δολοφονίας οι Εβραίοι, θα έπρεπε πρώτα να τους αφαιρεθεί η γερμανική ιθαγένεια και τα νομικά δικαιώματα καθώς και οι προστασίες που προέρχονται από αυτή. Επιπλέον, επειδή ο homo sacer στερείται κάθε συμβολικής και πολιτικής σημασίας, η κατάστασή του ανάγεται σε εκείνη της ίδιας της αβράκωτης (naked) ή «γυμνής» (bare) ζωής, πάνω στην οποία η εξουσία μπορεί να ασκηθεί χωρίς κανέναν περιορισμό. Στον σημερινό, εργαζόμενο-homo sacer ταιριάζουν τα αντίστοιχα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, όπως το ναζιστικό Μπούχενβαλντ. Οι ειδικές οικονομικές ζώνες (ΕΟΖ), όπως είναι ολόκληρη η Ελλάδα, δεν είναι παρά ένα τέτοιο στρατόπεδο, μία εξωδικαστική ζώνη στην οποία η κυρίαρχη εξουσία μπορεί να ασκείται χωρίς περιορισμό στο σώμα και τη βιολογική ζωή του δούλου-εργαζόμενου. Να γιατί είμαστε όλοι πρόσφυγες, να γιατί είμαστε όλοι μετανάστες. Η ξενότητα μας κατοικεί. Είναι τα παιδιά μας που μεταναστεύουν και που εμείς τα πνίγουμε στη θάλασσα. Κι όμως κάποτε ο Έλληνας διακρίνονταν για την Αγάπη του προς τον Άλλο (σύμβολο μιας νέας μορφής ανθρωπισμού και της νεοελληνικής ιδιαιτερότητας). Γι’ αυτό ο Χένρι Μίλερ κάποτε έλεγε: «Αγαπάς βαθειά σαν Έλληνας που είσαι». Τώρα;

Η δίκη του Μαρκ στην Αβινιόν

Ο Μαρκ εργαζόταν είκοσι χρόνια στην εταιρία παροχής νερού Veolia στην γαλλική πόλη Αβινιόν. Απολύθηκε, όμως, γιατί «ξέχασε» να κόψει το νερό σε οικογένειες που αδυνατούσαν να πληρώσουν το λογαριασμό. Τώρα το δικαστήριο καλείται να κρίνει για τη νομιμότητα της απόλυσης, καθώς η εταιρία ισχυρίζεται ότι οι πελάτες της ήταν απλώς «κακοπληρωτές», ή για το παράνομό της αφού ο Μαρκ υποστηρίζει ότι τα σπίτια των οικογενειών ήταν χωρίς έπιπλα, τα ψυγεία άδεια και τα παιδιά νηστικά. Εκτός από την εργοδοσία ο Μαρκ είχε να αντιμετωπίσει και τους συναδέλφους του που έλεγαν ότι «Δεν είμαστε εδώ για να κάνουμε κοινωνική πολιτική, είμαστε εδώ για να κερδίζουμε χρήματα»(Le Monde)! Αυτοί οι συνάδελφοι, αυτά τα ξύλινα ανδρείκελα, όπως θα έλεγε ο Χένρυ Θορώ, χαίρουν εκτιμήσεως ως λογικοί και «καλοί πολίτες»! O ακτιβιστής-αμφισβητίας προκαλεί τις αντιδράσεις αυτών των… καλών πολιτών, που κινητοποιούν εις βάρος του μια δέσμη δυνάμεων ψυχολογικής και κοινωνικής καταστολής. Από εδώ αρχίζουν να εμφανίζονται ένα-ένα τα διαγνωστικά στοιχεία της «παράνοιας» που θα επιτύχουν τον εξοστρακισμό και τον αποκλεισμό ή τον εγκλεισμό του ετερόδοξου. Εδώ η ανυπακοή εξουδετερώνεται μέσω της απόλυσης αλλά και του χημικού ζουρλομανδύα. Η στάση του Μαρκ δείχνει πως δεν αρκεί η αντίδραση, χρειάζεται και η πολιτικοποίησή της μέσα από την προοπτική της. Η ανυπακοή πρέπει να προβάλλει, μέσα από την άρνηση αυτού που υπάρχει, μια ιδέα αυτού που θα μπορούσε να υπάρξει στη θέση του και το οποίο θα έλξει και θα κινητοποιήσει και άλλους. Στην πορεία και στην εμπειρία της ατομικής και στη συνέχεια της κοινής πάλης αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις που διαφέρουν ποιοτικά από τις κοινωνικές σχέσεις του καπιταλισμού. Έτσι, η συμμετοχή στις απεργίες δεν είναι μόνο τα αποτελέσματα καθ’ εαυτά αλλά η ανάπτυξη «…ενός συλλογικού πράττειν που χαρακτηρίζεται από την αντίθεσή του, στις καπιταλιστικές μορφές κοινωνικών σχέσεων», από την αλληλεγγύη, τη συλλογικότητα, την ανιδιοτέλεια, τη φιλία. Γιατί «Οφείλουμε πρώτα να είμαστε άνθρωποι και μετά υπήκοοι» και, πάντως, όχι ασύνειδες μηχανές απ’ όπου απουσιάζει η ελεύθερη άσκηση της κρίσης ή του ηθικού αισθήματος. Βέβαια, εκτός από αυτούς που αντιδρούν στον Μαρκ, όπως οι συνάδελφοί του, είναι και οι περίφημοι «πάτρονες της αρετής», εκείνοι δηλαδή που θλίβονται, εύχονται, συμπαρίστανται αλλά δεν κάνουν απολύτως τίποτα (μόνο ψηφίζουν). Κι αυτοί είναι η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων. «Ένας σοφός άνθρωπος, όμως, δεν εγκαταλείπει το δίκαιο στην τύχη…» σημειώνει ο μεγάλος Αμερικανός από την καλύβα του στη λίμνη Ουώλντεν. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η «μικρά ζύμη όλον το φύραμα ζυμοί»!

Φανφάρες και επικοινωνιακή ξηρό-τητα

Φανφάρες, θεατρινισμοί και μικρομέγαλος επαρχιωτισμός για εσωτερική κατανάλωση κατά την επίσημη ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από την Ελλάδα. Κατά τα άλλα η είδηση πέραν της Ελλάδας φιλοξενείται στα μονόστηλα των εφημερίδων. Κάποιες απ’ αυτές αναφέρονται με την ευκαιρία και στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, σε άρθρο της Mathilde Damge με τίτλο «Η Ελλάδα, προεδρεύουσα της ΕΕ, σε τρία γραφήματα» η έγκυρη γαλλική εφημερίδα Le Monde στην ηλεκτρονική της έκδοση επισημαίνει την ανεργία των νέων που φθάνει στο 60%, ότι το Χρηματιστήριο Αθηνών έχει πέσει μέσα σε πέντε χρόνια από τις 5000 μονάδες στις 600 αλλά και ότι η Ελλάδα παραμένει στα 60 πρώτα λιμάνια στον κόσμο καθώς αξιοποιεί το γεωγραφικό της πλεονέκτημα. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι η ανάπτυξη της παραγωγικότητας των λιμανιών συνεισέφερε στην άνοδο κατά 8% του ΑΕΠ (περισσότερο και από τον τουρισμό). Η γαλλική εφημερίδα παραθέτει και τις αντιστικτικές –και με έντονη ειρωνική απόχρωση- αναφορές στα… success stories, στην… «επιστροφή στις αγορές το 2014» αλλά και την έντονα φιλική προς τους Έλληνες εφοπλιστές επισήμανση ότι αυτοί «δέχτηκαν να συμμετάσχουν συμβολικά στην εθνική προσπάθεια»! Και πίσω από τις μονόπλευρες αναλύσεις, πίσω από τις γιορτές, τα επικοινωνιακά "παίγνια" και τα υπό διαμόρφωση νέα διλλήματα-εκβιασμοί εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές εξαφανίζονται στον Καιάδα ενός νέου ολοκληρωτισμού όπου οι εργαζόμενοι θεωρούνται περιττοί. Την ίδια ώρα η επικοινωνιακή ξηρό-τητα καλά κρατεί.

Εκκλησία κομματάρχης

Όποιοι ταξιδεύουν στις εθνικές οδούς της χώρας δακριβώνουν με τον πιο επώδυνο τρόπο ότι τα έργα σ' αυτές είναι "παγωμένα" και οι δρόμοι παραπέμπουν σε άκρως επικίνδυνα οργωμένα χωράφια. Κι όμως ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς επιμένει πως τα έργα έχουν ξεκινήσει εδώ κι ένα χρόνο! Το ίδιο και ο απίθανος υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας μιλάει για ανάκαμψη της οικονομίας εντός του έτους, επικρίνοντας, ο θρασύτατος, την... τρόικα για τα λάθη της! Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να παρουσιαστούν και οι δύο ως αντιμνημονιακοί ενόψει των προσεχών εκλογών. Ε, λοιπόν, αυτοί οι υποκριτές, αυτοί οι θεσμικοί μασκαράδες μαζί με την επίσημη Εκκλησία εξανέστησαν εναντίον ενός εθιμικού μασκαρά, του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Διαμαντόπουλου. Κι αυτό επειδή ο τελευταίος υποδύθηκε τον παπά στα "Ραγκουτσάρια" της Καστοριάς. Δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιος παριστάνει τον "παπά" σε μία μασκαράτα. Ίσως,όμως, είναι η πρώτη φορά που τον υποδύεται ένας βουλευτής. Κι αυτό συντάραξε συθέμελα την πολιτική και τη θρησκευτική εξουσία, που μιλούν για την καθίβρυση των "ιερών και των όσιων", για την υπέρβαση των ορίων! Αλλά τα έθιμα αυτά (οι μασκαράτες)δεν είναι παρά μία τελετουργική στιγμή ανατροπής των ορίων, μια στιγμή αναδέσμευσης στην κοινωνική ισότητα, μα πιο πολύ στην εξισορρόπηση -έστω για μια στιγμή- των κοινωνικών αντιθέσεων και των διαχωρισμών. Έτσι, σ’ αυτή την κορυφαία γιορτή της αντιστροφής οι «κάτω» τολμούν να διακωμωδήσουν τους «πάνω», τις πολιτικές, τις πνευματικές και τις οικονομικές εξουσίες, αναζωογονώντας την ευνουχισμένη και ματαιωμένη στην κανονικότητα επιθυμία τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αναθερμαίνεται η ελπίδα ότι ο ελληνικός σωρείτης δεν ψεύδεται, ότι κάποια στιγμή «Θα γυρίσει ο τροχός…»! Τι έγινε, όμως, στην Καστοριά; Ένας βουλευτής, ένας τύποις, δηλαδή συμβολικά, εκπρόσωπος των "πάνω", ταυτίστηκε με τους "κάτω", θρυμματίζοντας την θεσμική ενότητα των υποτίθεται διαχωρισμένων εξουσιών! Μάλιστα, η Εκκλησία, "διαπλεκόμενη" με την πολιτική εξουσία, επιχειρεί να διαβάλει στο "χριστεπώνυμο πλήθος" τον ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ που δεν διαγράφει τον "υβριστή" βουλευτή Διαμαντόπουλο! Με άλλα λόγια, η Εκκλησία λειτουργεί ως ένας κοινός κομματάρχης επαρχιακής πολίχνης. Για την ακρίβεια είναι αυτή που ανατρέπει τα όρια, συγχέοντας "τις δύο μάχαιρες", την πνευματική και την κοσμική(πολιτική), είναι αυτή που επιστρατεύεται μαζί με τα μίντια για να ελέγξει τις οδύνες του πλήθους μέσω της "υπομονής" αλλά και της κατασυκοφάντησης των... πολιτικών της αντιπάλων. Η Εκκλησία-εξουσία, συνεπώς, λαμβάνει θέση κατά των αντιπάλων των τροϊκανών και των εγχώριων μνημονιακών δυνάμεων με αντάλαγμα τη διατήρηση τους status των κληρικών-δημοσίων υπαλλήλων και του αφορολόγητου της περιουσίας της. Σ' αυτές τις συνθήκες ακόμη και η γιορτή, που συμβολίζει την ανατροπή, όπως τα "Ραγκουτσάρια", γίνεται άκρως επικίνδυνη. Γιατί όλες οι εξουσίες γνωρίζουν πολύ καλά πως κάτω από τη μάσκα του χιούμορ και του αυτοσαρκασμού τα πράγματα δεν είναι καθόλου αστεία, καθώς η γιορτή δεν εκτονώνει την οργή του άνεργου, του ανέστιου και του απόκληρου αλλά την οργανώνει.

Α. Καμύ: Ζήστε σαν...

Ο Αλμπέρ Καμύ προτείνει «Ζήστε σαν...». Σαν πως δηλαδή; Το ερώτημα μένει αναπάντητο. Το παιδί δεν «βλέπει» ακόμα τίποτ’ άλλο πάρεξ τον ορίζοντα των απροσδιοριστιών που αργότερα θα σχηματοποιήσει σε μορφές. Το νόημα της ζωής βρίσκεται ακόμα, μόνο ως προ-υπάρχον στη «θόρυβο-γλώσσα» των οικείων φωνών• ως προφάνεια, στην ομιλούσα σιωπή της αναλφάβητης ισπανίδας μητέρας και στα χρώματα του μεσογειακού τοπίου. Πρώτα ριζώνεται ο χώρος μέσα στην ύπαρξη και ακολουθεί η εγγραφή του σώματος της ύπαρξης στον κόσμο μέσω μια συγκεκριμένης «θέασης» αλλά και στον Άλλο μέσω της ερωτικής πράξης. Καθώς «Όταν αγκαλιάζεις ένα γυναικείο κορμί είναι το ίδιο σα να κρατάς μέσα σου αυτή την παράξενη χαρά που κατεβαίνει απ’ τον ουρανό και ξεχύνεται πάνω στη θάλασσα» (Οι Γάμοι). Ο αντικειμενικός χώρος που έχει εγγραφεί στο «σώμα» του Αλμπέρ Καμύ είναι η τραγικότητα του μεσογειακού πολιτισμικού «εδάφους». «Σ’ αυτά τα μέρη -γράφει στην «Εξορία της Ελένης»- μπορείς να καταλάβεις πως οι Έλληνες άγγιξαν την απελπισία χάρη στην ομορφιά και στην καταπιεστική της δύναμη (...) Αντίθετα, η εποχή μας έθρεψε την απελπισία της με την ασχήμια... Εξορίσαμε την ομορφιά, οι Έλληνες για χάρη της πήραν τ’ άρματα. Πρώτη διαφορά που έρχεται από πολύ μακριά. Η Ελληνική σκέψη οχυρώθηκε πάντα πίσω από την ιδέα των ορίων. Δεν εξώθησε τίποτα ως τα άκρα, ούτε τα ιερά ούτε τη λογική, γιατί δεν αρνήθηκε τίποτα, μήτε τα ιερά μήτε τη λογική. Μετρίασε το απόλυτο, εξισορροπώντας τη σκιά και το φως. Η Ευρώπη μας αντίθετα, ψάχνοντας να κατακτήσει την ολότητα, είναι κόρη της υπερβολής...» (Το καλοκαίρι). Γι’ αυτό το λόγο ο Καμύ θα κρατήσει «ίση απόσταση ανάμεσα στην αθλιότητα και τον ήλιο». Αλλά αίφνης εισβάλει το Τίποτα. Αύριο είναι ο θάνατος(Ο Καμύ παθαίνει φυματίωση το 1930). «Απ’ αυτό το ασάλευτο κορμί η ψυχή (θα) λείπει. Αυτή η οριστική πλευρά του γεγονότος αποτελεί το περιεχόμενο του παράλογου συναισθήματος». Το παράλογο για τον Καμύ δεν βρίσκεται μήτε στον άνθρωπο μήτε στον κόσμο αλλά στην από κοινού παρουσία και αντινομία τους. Η έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα στην ανάγκη του πνεύματος για ενότητα και το χάος του κόσμου που το μυαλό συνειδητοποιεί συνιστά το παράλογο. Αλλά ποιο τάχα μπορεί να είναι το νόημα της ζωής ενός αυριανού νεκρού; Η υπεκφυγή-ελπίδα μιας άλλης ζωής ή η μεταθανάτια δικαίωση στο όνομα μιας μεγάλης ιδέας; Ούτε η αυτοκτονία ούτε η ελπίδα αλλά ούτε και τα άγονα παιχνίδια πάνω σε μεγάλες αθλιότητες, απαντά ο Καμύ. Η παράλογη συνείδηση πρέπει να ξεπεραστεί. Δεν υπαγορεύει αφ’ εαυτής κανένα κανόνα δράσης. Υποθάλπει, όμως, την ανταρσία. Αυτή τη γελοία λογική που θέτει τον άνθρωπο αντιμέτωπο με ολόκληρη τη δημιουργία, πρέπει να την υποβοηθήσουμε, αποδεχόμενοι την ανυπαρξία λογικής στον κόσμο που μας περιβάλλει. «Ζην, σημαίνει να ζεις το παράλογο», να ζεις χωρίς επαύριο, να απολαμβάνεις τη στιγμή και με όλες σου τις αισθήσεις να απολαμβάνεις τον πλούτο του κόσμου. Αλλά το ζήτημα είναι να ζεις σκεπτόμενος. Και «Σκέφτομαι σημαίνει ξαναμαθαίνω να βλέπω, να παρατηρώ, να κατευθύνω τη συνείδησή μου, να δημιουργώ με κάθε ιδέα και με κάθε εικόνα, όπως ο Προυστ, έναν τόπο προνομιακό… Αυτό που δικαιώνει τη σκέψη είναι η ακραία συνείδηση» (Ο Μύθος του Σίσυφου). Τελικά, Ο Καμύ θα συμπληρώσει τα αποσιωπητικά του «Ζήστε σαν…» στους «Γάμους της Τιπάζα», όπου σημειώνει: Να γίνεις αθλητής, ποιητής ή και τα δυο μαζί. Ο αθλητής δομεί το σώμα του που είναι, σύμφωνα με τον Μωρίς Μερλώ-Ποντί, η «σκοπιά μας απέναντι στον κόσμο». Η ψυχή έχει νόημα μόνο μέσω του σώματος και μέσω αυτού κατοικείται ο χώρος. Αλλά ο χρόνος δεν μπορεί να είναι παρά «οι αδιάκοπες και διαδοχικές φάσεις του παρόντος». Όσο για τον ποιητή -που μπορεί να είναι ο Δον Ζουάν, ο ηθοποιός, ο κατακτητής του Μαλρώ, ο καλλιτέχνης, εν τέλει ο «ευτυχισμένος Σίσυφος»- αυτός δεν κάνει τίποτ’ άλλο παρά να «δείχνει» με μεταφορές, μιμήσεις, εικόνες και «σιωπές» το παράλογο της κοινής μοίρας ή εκείνο που σύμφωνα με τον Βιτγκενστάιν δεν μπορεί να ειδωθεί και να ειπωθεί.

Η πληθυντική οργάνωση της οργής

Ο εθιμικός «τζόγος» των ημερών αντικαταστάθηκε από την κατάθεση στο γιορταστικό τραπέζι-ρεφενέ των φόβων και των προσδοκιών για το μέλλον, που μοιάζει πεδίο αχαρτογράφητο. Τα λόγια των συνδαιτυμόνων μοιάζουν με βόμβες μολότοφ, καθώς ο συναισθηματισμός και η οργή ενοφθαλμίζονται στον ορθό λόγο. Οι αριστεροί, γνωστοί για τη θεωρητικολογία τους, όταν συζητούν μεταξύ τους είναι έτοιμοι να διαφωνήσουν ακόμα και με τον εαυτό τους, θύματα του ναρκισσισμού των μικρών διαφορών. Όσοι υποστηρίζουν το ΣΥΡΙΖΑ εστιάζουν στο πρώτο βήμα, που είναι να τεθεί ένα φρένο στην ανθρωπιστική καταστροφή της άγριας λιτότητας. Οι αριστεροί αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ ρίχνουν το βάρος στο δεύτερο βήμα, δηλαδή στην αποτυχία μιας κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, που κατά τη γνώμη τους θα οδηγούσε την Αριστερά «20 χρόνια πίσω»! Κάποιοι θεωρούν ότι η απόπειρα του μοναχικού δρόμου μιας αριστερής διακυβέρνησης είναι σαν να επιχειρεί κανείς να εξέλθει από την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή, νεοφιλελεύθερη μαφία, ότι οι διαμαρτυρίες της «κατσαρόλας» και η αντίδραση του βαθέως κράτους της δεξιάς θα είναι σφοδρή, αφού το ελληνικό αρνητικό υπόδειγμα απέναντι στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση θα πρέπει να συντριβεί πριν λειτουργήσει ως μολυσματικός ιός. Η Αριστερά, αυτή η οποία τουλάχιστον καταλαβαίνει, καλεί ουσιαστικά τον ελληνικό λαό να σηκώσει στις πλάτες του ολόκληρη την ανθρωπότητα, ή αλλιώς την ουμανιστική εκδοχή της παγκοσμιοποίησης, αυτή που αποκαλείται οικουμενικότητα. Υπάρχει, όμως, προετοιμασία (πολιτικο-ιδεολογική και οργανωτική) γι’ αυτή την προοπτική; Πολλοί φοβούνται πως όχι. Γι’ αυτό δεν είναι λίγοι εκείνοι που ανησυχούν ότι μία κυβέρνηση της Αριστεράς θα μετατοπιστεί λόγω των πιέσεων προς σοσιαλδημοκρατικές ατραπούς και συμβιβασμούς. Στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις ανησυχίες, υπάρχει η πεποίθηση της «από τα πάνω» αλλαγής, η οποία θα λειτουργήσει σαν Λυδία λίθος για την αλλαγή στον ευρωπαϊκό νότο και ακολούθως σε όλη την Ευρώπη. Δεν υπάρχει, όμως, καμία διευκρίνιση τι θα γίνει με τον καπιταλισμό, τι θα γίνει σ’ ένα ενδεχόμενο οικονομικού αποκλεισμού της Ελλάδας. Εδώ βρίσκεται η ύλη για την τροφοδοσία του μεγάλου φόβου. Και ο φόβος καλλιεργείται στους «από κάτω», σ’ εκείνους που έχουν ακόμη εργασία, δηλαδή στους εργαζόμενους-«νοικοκυρούληδες», που έχουν μία εσωτερική σχέση με το κεφάλαιο ως ζήτηση, κατανάλωση και αγοραστική δύναμη. Σ’ αυτούς, λοιπόν, υπάρχει ο μεγάλος φόβος καθώς η καταστροφή του καπιταλισμού σημαίνει και τη δική τους καταστροφή καθώς βρίσκονται σε εξαρτημένη μορφή –εσωτερική σχέση- με το κεφάλαιο. Σ’ αυτή την περίπτωση, η ανατροπή σημαίνει αλλαγή και των «κάτω», δηλαδή όσων έχουν εργασία. Οι τελευταίοι έρχονται σε σφοδρή αντιπαράθεση με τους «κάτω» που δεν έχουν εργασία, δηλαδή τους άνεργους, τους κατεστραμμένους κ.α.. Στους τελευταίους, η εργασία βρίσκεται σε εξωτερική σχέση με το κεφάλαιο(κυριαρχία της χρηματοπιστωτικής του μορφής, που δεν έχει ανάγκη από την εργασία καθώς βγάζει χρήμα από το χρήμα). Σ’ αυτή την αντίθεση θα εδράζεται εφεξής ο «εμφύλιος των κάτω». Τι κάνουμε για να υπερβούμε αυτήν την εμφύλια σύγκρουση; Στις χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν αποδέχονται τον μετα-νεοφιλελευθερισμό σαν έναν κοινωνικό καπιταλισμό, ο οποίος στην Ελλάδα εκφράζεται από τους σοσιαλδημοκράτες, τους κεντρώους, τους εκσυγχρονιστές, τη λαϊκή δεξιά, ακόμη και από τη Χρυσή Αυγή, αλλά ως ένα στάδιο στη μετάβαση προς τον «μετα-καπιταλισμό». Από ποιους και πως θα γίνει αυτή η μετάβαση; Από τις κοινωνικές δυνάμεις και τα κοινωνικά κινήματα μέσα από ένα πλήθος μορφών συλλογικότητας. Οι συλλογικότητες αυτές οργανώνονται σ' ένα ευέλικτο δίκτυο, που θα είναι σταθερό και θα οδηγεί σε άλλες μορφές οργάνωσης οι οποίες θα περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό πολιτών «χωρίς σύνδεση»-sans attaches(ανένταχτων)- στη διαδικασία διαμόρφωσης μιας πληθυντικής μορφής, άμεσης δημοκρατίας. Δυστυχώς, αυτές οι συλλογικότητες, που ήταν ένα πρωτόγνωρο και σημαντικό πολιτικό φαινόμενο τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, επιχειρείται τώρα να καταστεί «ενιαίο», «ενικό», δηλαδή ΣΥΡΙΖΑ (δες τις εκλογές στα επιμελητήρια και αλλού). Αποτέλεσμα, η αποτυχία και οι διασπάσεις. Επιτέλους, η Αριστερά οφείλει να αντιληφθεί ότι η αντίσταση δεν υπάρχει μόνο στους ανοιχτούς, ορατούς αγώνες των ανυπότακτων, του κόσμου της Αριστεράς. Υπάρχει επίσης –κατά προβληματικό, αντιφατικό τρόπο (μη λησμονούμε πως και ο κόσμος της Αριστεράς δεν είναι λιγότερο αντιφατικός)- στην καθημερινή, ματαίωση όλων των εργαζόμενων, πρωτίστως των νέων (δύο στους τρεις άνεργοι), που αγωνίζονται καθημερινά για τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς τους. Η μεγάλη αντίσταση, συνεπώς, είναι άδηλη, υπόγεια, αόρατη. Η μη ορατότητα της αντίστασης(«μαύρο» στην ΕΡΤ, κλείσιμο αντιμνημονιακών ΜΜΕ, καταστολή) αποτελεί μια απαράγραπτη πτυχή της κυριαρχίας. Αυτή την αντίσταση πρέπει να φέρει στο φως η Αριστερά, όχι με πατερναλιστικό τρόπο αλλά με σεβασμό στις αποχρώσεις της. Η Αριστερά πρέπει να ενώσει τις κατακερματισμένες αντιστάσεις. Γιατί ακόμα και η ιδιωτική ηθική μιας άναρθρης αντίστασης, την οποία συνήθως η Αριστερά περιφρονεί, αυτή η μη πολιτική συνείδηση που εκ πρώτης όψεως μοιάζει ακίνδυνη για την εξουσία, ακόμα κι αυτή αφήνει τα ίχνη της, καθιστάμενη το υλικό των ηφαιστειακών, κοινωνικών εκρήξεων. Η οργή μας, με άλλα λόγια, «μεταφράζεται σε μια πολλαπλότητα κραυγών»(Holloway), σ’ ένα σύμπλεγμα αντίστασης, που μετατοπίζεται συνεχώς, σε μία ετερογένεια συγκρούσεων και ανταγωνισμών, που αντιστοιχούν σε χιλιάδες μορφές αντίστασης και όχι στην «καθαρή» δυαδική αντιπαράθεση: κεφαλαίου-εργασίας. Αλλά με ποια κριτήρια γίνεται η μετατόπιση; Ο ανταγωνισμός ανταλλακτικής και χρηστικής αξίας είναι ένα από τα πεδία αντίστασης. Παράδειγμα η ιδιωτικοποίηση του νερού. Όλες οι κραυγές διαρράφονται από μία κόκκινη κλωστή, από μία «κραυγή» που είναι η πιο δυνατή, από μία αντίσταση που προεξάρχει όλων των άλλων. Στη μια περίπτωση μπορεί να επικρατεί η ελευθερία, στην άλλη η ανθρωπιστική καταστροφή(ανεργία), στην άλλη το περιβάλλον, η ιδιωτικοποίηση του νερού κ.ά. Σήμερα, η ανεργία, η φτώχεια και η εξαθλίωση είναι οι πρωταρχικές κραυγές, οι βασικές αντιστάσεις. Γιατί αν με την εργασία του ο άνθρωπος αποξενώνεται από τη δραστηριότητά του(από το προϊόν που παράγει), από τον εαυτό του, από την ανθρώπινη ουσία του, με τη μη εργασία(ανεργία) αποξενώνεται από τους άλλους, από τον κόσμο, καθιστάμενος απόκληρος, αποκλεισμένος από τους ανθρώπους και την ανθρωπιά. Κι ενώ η μέγιστη βία θεωρείται η πραγμοποίηση της ανθρώπινης ύπαρξης, η μετατροπή του εργαζόμενου από υποκείμενο σε αντικείμενο-πράγμα, ο άνεργος δεν είναι ούτε καν πράγμα, είναι ένα τίποτα.