Μετανάστες

Να άρουμε την απαγόρευση λέξεων, όπως «πατρίδα», «Θεός», «ασφάλεια» δήλωσε, χθες, ο πρόεδρος της ΝΔ. Ποιος έχει θέσει υπό απαγόρευση αυτές τις λέξεις; Ο κ. Σαμαράς αναφέρεται, ασφαλώς, σε μία ορισμένη Αριστερά, η οποία έχει επιβάλλει τη δική της ιδεολογική οπτική στα πράγματα και στις λέξεις. Ισχύει, με άλλα λόγια, αυτό που έλεγε ο Μαλαρμέ, ότι δηλαδή για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει «να αλλάξουμε τις λέξεις». Μόνο που οι παραπάνω λέξεις δεν τέθηκαν υπό απαγόρευση, αλλά αντικαταστάθηκαν από άλλες "πίστεις", όπως "κόμμα", "προλεταριάτο" κ.ά. Με άλλα λόγια ο καθείς και οι λέξεις του. Γιατί και οι λέξεις έχουν αφεντικά. Μάλιστα, αυτοί που κατέχουν τις λέξεις, την πνευματική εξουσία, οι «ιδιοκτήτες» της γλώσσας επιβάλλουν και τον χαρακτήρα των κοινωνικών σχέσεων, υποβάλλουν τον τρόπο που αγαπάμε, μισούμε, σκεφτόμαστε και ονειρευόμαστε. Αυτός που κατέχει την εξουσία των λέξεων κατέχει την πολιτική ηγεμονία, καθώς μία λέξη, όπως «πατρίδα», μπορεί να είναι το κρίσιμο σημείο συνοχής(της ιδεολογικής διαρραφής σύμφωνα με τον Ζίζεκ) μιας κοινωνίας. Έτσι στην Ελλάδα μετά το 1981 είχαμε αριστερές λέξεις που νομιμοποιούσαν δεξιές πολιτικές! Μόνο που πίσω από την αντιπαράθεση των λέξεων υπάρχει και μία συγκεκριμένη υλική και ιστορική βάση αξιολόγησης. Ναι, η «ασφάλεια» είναι σημαντικό πράγμα. Αλλά όταν αυτή υποκρύπτει τη βίαιη και τυφλή επίθεση εναντίον μεταναστών, τότε μπορεί να εκφραστεί καλύτερα από τους «χρυσαυγίτες». Υπενθυμίζουμε ότι η αντιπαράθεση στη Γαλλία για την «εθνική ταυτότητα», περιορίστηκε, τελικώς, στη μετανάστευση. Κι αυτό όχι γιατί τα πολιτικά κόμματα εξουσίας σκέφτονται την ασφάλεια των πολιτών αλλά γιατί η μετανάστευση είναι το αδύνατο σημείο της Αριστεράς. Δεν είναι τυχαία η αμηχανία της ευρωπαϊκής Αριστεράς μπροστά στο φαινόμενο Λεπέν παλαιότερα και της γκραμσιανής Νέας Δεξιάς σήμερα που προσδιορίζονται από τις πολιτικές για τον έλεγχο του μεταναστευτικού ρεύματος, την αντιμετώπιση της γενικευμένης ανασφάλειας, η οποία προστίθεται στην εργασιακή ανασφάλεια. Η απώλεια των θέσεων εργασίας από τους νέους μετανάστες (που ήταν ανέκαθεν η φθηνή εργατική δύναμη) τροφοδοτούσε πάντα την ξενοφοβία και την αντιπαράθεση παλιών και νέων μεταναστών στις ΗΠΑ. Και όπως στις ΗΠΑ, έτσι και στην Ευρώπη σήμερα επανατίθεται ως πολιτικό διακύβευμα η «εθνική ταυτότητα», η πατρίδα και η ασφάλεια. Η Αριστερά, βέβαια, γοητευμένη από παρωχημένα αμερικανικά συνθήματα όπως το «δικαίωμα στη διαφορά», η «πολυπολιτισμικότητα», η «πληθυντική κοινωνία» κ.ά., που εφαρμόστηκαν στις εντελώς διαφορετικές αμερικανικές συνθήκες χάνει το δρόμο της απαξιώνοντας την εθνική ταυτότητα. Ακόμη περισσότερο, απέτυχε να συνδέσει το τοπικό με το οικουμενικό και τουλάχιστον να εξηγήσει. Γι’ αυτό και η κρίση της, η οποία εκδηλώνεται με την μετακίνηση των ψηφοφόρων της που αντιμετωπίζουν πρόβλημα ασφάλειας προς τα δεξιά και δη προς την άκρα δεξιά της Μαρίν Λε Πεν και της «Χρυσής Αυγής». Βέβαια, ο Ν. Σαρκοζί και άλλοι-το ίδιο επιδιώκει και ο Σαμαράς- απορρόφησαν αρχικά τους ψηφοφόρους αυτούς, αλλά προσωρινά, καθώς καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έγινε το «χωνευτήρι», ή η «σαλατιέρα» για τους μετανάστες κατά το ανάλογο των ΗΠΑ. Κι αυτό γιατί η ενσωμάτωση των μεταναστών γίνεται μόνο σε περιόδους ανάπτυξης. Ενώ σε περιόδους οικονομικής κρίσης ανακύπτουν τα προβλήματα. Σε λίγο, μάλιστα, το ίδιο θα συμβαίνει και με τα ελληνόπουλα(7 στα 10), που θα μεταναστεύουν λόγω της κρίσης. Οπότε μάλλον θα πρέπει να αναζητήσουμε τα αίτια του προβλήματος αλλού και όχι στους μετανάστες.

Νεοχαζοί και νεοναζί

Ένας συνταξιούχος φαρμακοποιός κι ένας εν ενεργεία δάσκαλος αυτοκτόνησαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις ασκούμενες πολιτικές λιτότητας. Και οι δύο ήταν πολιτικοποιημένοι. Και οι δύο ανήκαν στην αποκαλούμενη νέα μεσαία τάξη. Αλλά αυτοχειριασμούς έχουμε λόγω χρεών και από επιχειρηματίες της παραδοσιακής μεσαίας τάξης. Οι πρώτοι σκέφτονται με πολιτικο-ιδεολογικούς όρους, ενώ οι δεύτεροι με αμιγώς οικονομικούς. Τι ένωσε μέχρι, σήμερα, τις δύο μεσαίες τάξεις; Το πελατειακό σύστημα παροχής κονδυλίων και προνομίων καθώς και η ιδεολογία του «Ως εάν». Όλοι ήξεραν αλλά έκαναν «ως εάν» να μην ήξεραν. Όλοι γνώριζαν ότι το πολιτικό παιγνίδι είναι «στημένο» αλλά το έπαιζαν σαν να ήταν επί ίσοις όροις. Όλοι ήξεραν ότι οι κανόνες της δημοκρατίας παραβιάζονταν, αλλά έκαναν σαν να μην έβλεπαν, αρκούμενοι στη βόλεψή τους καθώς «έτσι γινόταν πάντα»! Το πρόβλημα, συνεπώς, βρίσκεται στην κατάρρευση ενός κοινά αποδεκτού ιδεολογικού ψεύδους, στη χρεοκοπία του «ως εάν», στην αποκάλυψη ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός», ή, αλλιώς, ότι είναι ντυμένος με ψέματα. Άρα, μαζί με την οικονομική χρεοκοπία κατέρρευσε και το πολιτικο-ιδεολογικό μοντέλο στο οποίο βασίσθηκε η μεταπολίτευση, κυρίως μετά το 1981. Και χωρίς το ιδεολογικό ψεύδος τής δήθεν προοδευτικής σκέψης και της πιο χυδαίας, πελατειακής πρακτικής οι δύο μεσαίες τάξεις χάνουν την ταυτότητα και το στοιχείο κοινωνικής συνοχής τους, διασκορπιζόμενες στους πέντε πολιτικούς ανέμους και σε δεκαπέντε κόμματα. Αυτή η πολυδιάσπαση σημαίνει και τον κοινωνικό και προσωπικό θρυμματισμό. Γιατί η κοινωνική πραγματικότητα ως ηθική κατασκευή υποβασταζόταν από αυτό το «Ως Εάν». Τώρα κινδυνεύουν όλα, όχι μόνο το πολιτικό σύστημα αλλά και η κοινωνία, ακόμα και τα πρόσωπα, αφού χάνουν την ταυτότητα και την ορατότητά τους. Υπό αυτές τις συνθήκες οδηγούμαστε από την πολιτική στη μεταπολιτική, όπου δεν έχουμε συνάντηση και σύνθεση ορθολογικών σκοπών αλλά τρομαγμένες συμπράξεις τρομαγμένων ανθρώπων, που τρομοκρατούν τους άλλους για να… ξεφοβηθούν. Γιατί ο φόβος είναι η κινητήρια αρχή της σύγχρονης μεταπολιτικής: φόβος των βάρβαρων-μεταναστών, φόβος της εγκληματικότητας, φόβος της ανεργίας, φόβος του λουκέτου, φόβος της πτώχευσης, φόβος της αποσταθεροποίησης. Έτσι πολλοί θα ενταχθούν σε κομματικούς στρατούς(Χρυσή Αυγή), αντιλαμβανόμενοι την πολιτική αντιπαράθεση ως "πόλεμο". Απέναντι ή δίπλα σ’ αυτούς τους στρατούς βρίσκεται μία άλλη μερίδα αποκλεισμένων, που επιλέγει την κομφορμιστική ηρεμία και την εύθυμη καρτερία από το θυμό και την αγανάκτηση. Η τελευταία, που είναι και η πολυπληθέστερη, υφίσταται την άσκηση του «παραπλανάν» εκ μέρους της εξουσίας, που κυμαίνεται από την καθαρή λογοκρισία και την παραπληροφόρηση μέχρι τους ποικίλους και ιδιαίτερους τρόπους «απομώρανσης» της κρίσης και τους εκβιασμούς καθώς και την προαγωγή και συντήρηση κάθε είδους παραλογισμού. Από τη μια πλευρά, λοιπόν, οι νεο-ναζοί και από την άλλη οι νεο-χαζοί. Τι θα προκύψει όταν συνταντηθούν αυτά τα δύο ρεύματα; Χάος. Υπάρχει, άραγε, κάποια απάντηση σε όλα αυτά; Η επανεύρεση, ίσως, της ουσίας της πραγματικής πολιτικής Πράξης και η συμφιλίωση του ατόμου με την κοινότητα και τον Άλλο.

Μαρίν Λε Πεν

Η Γαλλία «των αόρατων»(σύμφωνα με την έκφραση της εφημερίδας Le Monde) ψήφισε Μαρίν Λε Πεν, η οποία κατακτώντας το 18,03% του εκλογικού σώματος κατέστη ο ρυθμιστής του δεύτερου γύρου. Για να είμαστε ακριβείς, η Λε Πεν δεν εξέφρασε όλους τους «αόρατους», αλλά ένα μεγάλο μέρος τους. Συμπέρασμα, άνοδος της ακροδεξιάς στη Γαλλία, άνοδος και στην Ελλάδα(«Χρυσή Αυγή»). Αλλά ποιοι είναι εκείνοι που προσφεύγουν στην ακροδεξιά; Ποιοι είναι οι «αόρατοι»; Είναι ένα μέρος της κοινωνίας το οποίο αισθάνεται ότι έχει εγκαταλειφθεί πλήρως. Είναι, κυρίως, ο κόσμος των προαστίων και της επαρχίας, που έχει χτυπηθεί από την ανεργία. Παραδόξως, δε, είναι εργάτες και εργαζόμενοι (25-44 ετών), που προτιμούν την ακροδεξιά, όπως στο μεσοπόλεμο. Και τότε το ισχυρό γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα απέτυχε και σαρώθηκε από τους ναζιστές του Χίτλερ. Το ίδιο και, σήμερα, ο Γάλλος Μελανσόν της ενωμένης Αριστεράς απέτυχε, χθες, να οικειοποιηθεί την αγανάκτηση των εργαζομένων καθώς τα ουμανιστικά επιχειρήματα ηττήθηκαν από έναν συνδυασμό θεμάτων όπως η ανεργία, η εθνική ταυτότητα και το μεταναστευτικό. Αξίζει, μάλιστα, να αναφερθεί πως το 40% των «αόρατων» δεν τοποθετείται ούτε στη δεξιά ούτε στην αριστερά. Η ειδοποιός διαφορά, όμως, της γαλλικής ακροδεξιάς σε σχέση με την ελληνική είναι ότι η πρώτη δεν συγκεντρώνει την ψήφο διαμαρτυρίας αλλά ψήφο ιδεολογικής ένταξης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ουίλλιαμ Γκρέιντερ στο βιβλίο του «Ο μανιακός καπιταλισμός», είχε προβλέψει έγκαιρα ότι η κρίση είναι προ των πυρών, όταν υποστήριζε ότι ο χαμένος της «επανάστασης της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας» η εργασία απαξιώνεται τόσο ώστε σε λίγο η βιομηχανική υπερπαραγωγή θα είναι αδύνατο να απορροφηθεί. Συγχρόνως μιλούσε για τη «νέα δεξιά», η οποία τότε ήταν ισχυρή στη Γαλλία, την Αυστρία και τη βόρεια Ιταλία. Όσο για τις ΗΠΑ, εκεί, έλεγε, πως ήταν τότε στην εξουσία(Μπους). Στην Αυστρία και τη βόρεια Ιταλία, όμως, η «δεξιά» απορρόφησε την ακροδεξιά, κάτι που έκανε και ο Ν. Σαρκοζί πριν από πέντε χρόνια στη Γαλλία. Όμως, όσοι είχαν ψηφίσει τότε Σαρκοζί αισθάνονται «προδομένοι», γι’ αυτό ενδέχεται να μην τον ψηφίσουν στον δεύτερο γύρο. Αντιθέτως, στην Ελλάδα η άνοδος της «Χρυσής Αυγής» οφείλεται περισσότερο στην απογοήτευση από την πολιτική ΛΑΟΣ, ΝΔ και συνιστά ψήφο διαμαρτυρίας και όχι ένταξης. Παρόλα αυτά είναι μία σημαντική εξέλιξη, η οποία σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα της Γαλλίας δημιουργεί προβληματισμό καθώς οργανώνει πολιτικά την οργή των αποκλεισμένων στη βάση του "μίσους" και του εμφυλίου των "κάτω". Πρόκειται, δηλαδή, για μία πολιτική αποπροσανατολισμού που εξουδετερώνει τη λαϊκή δυναμική. Όσο για την άποψη ότι η ψήφος των Γάλλων ήταν μία ψήφος αποδοκιμασίας της γερμανικής πολιτικής στην Ευρώπη, αυτή είναι μία ελληνική προσέγγιση των αποτελεσμάτων του πρώτου γύρου των εκλογών. Τι σημαίνει αυτό; Ότι από τον γαλλογερμανικό άξονα τύπου «Μερκοζί» θα οδηγηθούμε, ενδεχομένως, σε έναν τύπο «Μέρκολαντ», όπου οι διαφορές δεν θα είναι μεγάλες όπως θέλουμε να πιστεύουμε στην Ελλάδα.

Πολυκερματισμός

Ένας νεαρός, με μαύρη φόρμα και αθλητικά παπούτσια, αρπάζει το πορτοφόλι μιας ηλικιωμένης σε παράδρομο κοντά στο μετρό του Αγίου Αντωνίου στο Περιστέρι. Η γυναίκα πιάνει το κεφάλι της και ολολύζει για το δράμα της. Κανείς δεν κυνηγά τον κλέφτη. Κανείς δεν ειδοποιεί την αστυνομία. Μια τρομοκρατική και τρομοκρατούμενη εν ταυτώ κοινωνία και, συγχρόνως, το κοινό αίσθημα της αχρηστίας του κράτους. Την ίδια ώρα στο Μαρούσι, μία ομάδα νέο-ναζιστών επιτίθεται σε πολιτικό, ενώ στη Σταυρούπολη Ξάνθης ένας δάσκαλος αυτοχειριάζεται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την οικονομική κρίση. Ο βρόχος του αυτόχειρα, η βία των φασιστών αλλά και η κλοπή της ηλικιωμένης, μοιάζουν να είναι οι εν τοις πράγμασι λύσεις της τραγικής μας κρίσης. Και ανάμεσα σε όλα αυτά κάποιοι θέτουν ζήτημα ορθολογισμού. Αλλά ποιος ορίζει τον ορθό λόγο και τα όριά του; Ακόμα κι ένα παιδί αντιλαμβάνεται ότι τα όρια τίθενται είτε δια ροπάλου, είτε με τον πνευματικό μπάτσο που εγκαθίσταται μέσα στο κεφάλι μας. Και όλα αυτά, σε τελική ανάλυση, διαμορφώνονται με την καταλυτική δύναμη του χρήματος. Όλα τα παραπάνω δηλούν πως δεν υπάρχει εκείνος ο θεσμισμένος δημόσιος χώρος όπου θα λάμβανε χώρα, επί ίσοις όροις και σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο, ο διά-λογος των πολιτών και των πολιτικών εκπροσώπων τους. Η απουσία του δημόσιου χώρου και του πολιτικού διαλόγου έχει ως συνέπεια την αδυναμία ύπαρξης αντιπαράθεσης απόψεων και θέσεων με προοπτική τη διαμόρφωση συνθέσεων. Εκεί οφείλεται ο σημερινός πολυκερματισμός των πολιτικών δυνάμεων, καθώς κάθε διαφορετική άποψη εξοστρακίζεται εξαιτίας της θεσμικής αδυναμίας να ενσωματωθεί στο συνολικό πολιτικό λόγο ενός κόμματος. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Θυμίζουμε ότι οι μειοψηφικές τάσεις των προτεσταντικών Εκκλησιών στις ΗΠΑ αποκόπτονται από το πλειοψηφικό μέρος και επιχειρούν να βρουν την τύχη τους αλλού. Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα μοιάζουν να λειτουργούν ακριβώς όπως οι προτεσταντικές Εκκλησίες. Όμως αυτό έχει μία πολύ σημαντική παρενέργεια στο πολιτικό πεδίο, καθώς οι πολιτικοί σχηματισμοί δεν συνέχονται από προγράμματα και θέσεις αλλά από την πίστη σε μανιχαϊκές «αλήθειες» και την περίφημη ιδεολογική καθαρότητα, που αναιρεί κάθε προσπάθεια σύνθεσης. Και η Ελλάδα, σήμερα, για να αντιμετωπίσει την πολύ-συστημική κρίση της έχει ανάγκη τη συσπείρωση και την ενέργεια της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και όχι τον κατακερματισμό της. Διαφορετικά κανένα σχέδιο, ακόμα και το πιο σωστό, δεν πρόκειται να υλοποιηθεί. Κατά συνέπεια, το ελληνικό πολιτικό διακύβευμα -πέραν των άλλων- είναι η επαναθέσμιση του πολιτικού δημόσιου χώρου και του δημοκρατικού πλαισίου του, διαφορετικά οι αντιπαραθέσεις θα είναι άγονες, κανιβαλικές, βίαιες και το πολιτικό σύστημα θα παραμείνει διεφθαρμένο και σάπιο, αφού έτσι θα μπορεί να ελέγχεται καλύτερα από τη δύναμη του χρήματος. Έτσι, όμως, δεν έχουμε μέλλον…

Αντίδραση

Σε λίγες μέρες καλούμαστε να ψηφίσουμε στις πιο κρίσιμες ίσως εκλογές μετά τη μεταπολίτευση, όπου το κρινόμενο διακύβευμα είναι η σωτηρία της Ελλάδας. Κι ενώ όλοι θα έπρεπε να μας προτείνουν δρόμους με βάση τους οποίους η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει και η χώρα θα επανακτήσει την απολεσθείσα εθνική κυριαρχία της, μας παροτρύνουν ή μας πιέζουν πως να ψηφίσουμε. Έτσι, θεωρούν ότι δεν πρέπει να είμαστε θυμωμένοι και ας έχουμε χάσει τη δουλειά μας, και ας έχουμε βάλει λουκέτο στο μαγαζί μας, και ας μην έχουμε τα αναγκαία για τη βιοτή, όπως πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι αυτής της χώρας. Αντιθέτως, οφείλουμε να είμαστε «λογικοί». Μόνο που το άδειο στομάχι και πολύ περισσότερο η αδυναμία να πας φαγητό στα παιδιά σου ή "τροφή" για τα όνειρά τους είναι κακός σύμβουλος καθώς ακυρώνει πλήρως τη λογική. Δεν φτάνει, δηλαδή, η άγρια μορφή βίας της ανέχειας και της ανεργίας, μας επιβάλλουν και μία νέα βία πάνω στη βία, ήτοι να καταπνίξουμε την οργή μας και να ψηφίσουμε «χρήσιμα», «λογικά», «το λιγότερο κακό»! Μας ζητούν, με άλλα λόγια, να μην τιμωρήσουμε πολιτικά αυτούς που μας έφθασαν ως εδώ, αυτούς που μας υποχρέωσαν να πληρώσουμε τη διαφθορά και τη ρεμούλα των λίγων, αυτούς που μας επιβάλλουν να πληρώσουμε τις τράπεζες δύο φορές, μία για τα τοκογλυφικά τους επιτόκια και άλλη μία –τα 25 δις ευρώ- για τις ζημιές που έπαθαν από το PSI. Για τις ζημίες των μικρο-ομολογιούχων –αυτών που απολύθηκαν και αποζημιώθηκαν με ομόλογα- ούτε λόγος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η βία μας κυκλώνει από παντού, μας «πυροβολεί» πανταχόθεν. Ακόμα και με την ενοχή του «μαζί τα φάγαμε». Η βία αυτή ασκείται όχι μόνο πάνω στη ζωή των ανθρώπων(ανεργία, ημιαπασχόληση, περικοπή μισθών, συντάξεων, λουκέτα), αλλά και στα μυαλά τους μέσω της λεκτικής βίας του λεγόμενου «ποπουλισμού», που αποκλείει κάθε διάλογο και εισάγει μια νέα ψυχική οικονομία, όπου η λογική του… ζόμπι λογίζεται ως δημοκρατική νόρμα. Ο θυμός, λοιπόν, απαγορεύεται, τίθεται εκτός νόμου, είναι αντιδημοκρατικός! Εντάξει, λοιπόν, ας ψηφίσουμε λογικά και χρήσιμα. Αλλά χρήσιμα και λογικά για ποιον; Γιατί τον Ιούνιο θα μας τσακίσουν πάλι, εμάς, τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, τους «κάτω», τους ίδιους και τους ίδιους, μέχρι τελικής εξόντωσης. Παρόλα αυτά μας ζητούν να τους ψηφίσουμε. Δεν αγοράζουν πια την ψήφο μας με μία θέση στο δημόσιο, αλλά την εκ-βιάζουν μέσω της πολιτικής του χειρότερου. Γενικά, το εκλογικό σώμα –δηλαδή εμείς- είμαστε ένα «σώμα» άμεσα βυθισμένο στο πολιτικό πεδίο όπου οι σχέσεις εξουσίας ασκούν πάνω μας μια άμεση επιρροή καθώς μας περικυκλώνουν, μας σημαδεύουν, μας χειραγωγούν, μας βασανίζουν, μας εξαναγκάζουν, μας υποχρεώνουν σε τελετουργίες, απαιτούν κάποια σημάδια, το «ναι» και το «όχι» μας. Κι όταν μέρος αυτού του «σώματος» αντιδρά, όταν διαφεύγει της επιχείρησης ελέγχου της σύγχρονης «βιο-εξουσίας», μιας εξουσίας που πλέον δεν σκοτώνει αλλά περικυκλώνει τη ζωή από άκρη σ’ άκρη, ελέγχοντας αυστηρά τις επιθυμίες, τότε αυτή η απόδραση καθυβρίζεται και κατασυκοφαντείται ως φασιστική! Κι όμως αυτή είναι μία μορφή έλλογης αφύπνισης και αντίδρασης. Και η σημερινή Ελλάδα χρειάζεται την ενέργεια αυτής της αφύπνισης, τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινωνίας στην προσπάθεια της ανάταξής της και της ανασύστασης τη δημοκρατίας. Μόνο έτσι η ψήφος θα συνιστά πραγματικά έκφραση της πολιτικής βούλησης των πολιτών και υφαρπαγή μέσω ποικίλων εκβιασμών. Μόνο έτσι ο πολίτης θα είναι ενεργός διαρκώς και όχι πολίτης στιγμιαία.

Με το φως του λύκου επανέρχονται

Και με το φως του λύκου(και των εκλογών) επανέρχονται οι απόψεις, που μας εμβάλλουν την ενοχή ότι «μαζί τα φάγαμε», ότι μαζί καταναλώσαμε, μαζί διορισθήκαμε, μαζί στείλαμε εκατομμύρια ευρώ στις offshores και στην Ελβετία, μηδενός εξαιρουμένου, ούτε του άστεγου της πλατείας Κλαυθμώνος μηδέ του ενός εκατομμυριοστού εκ των ανέργων, καθώς όλοι μαζί καταστρέψαμε τη χώρα! Γιατί σύμφωνα με τον πατέρα τις ιδέας, Θ. Πάγκαλο, «στις δημοκρατίες δεν υπάρχουν ανεύθυνοι πολίτες». Και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έχει… δίκαιο. Υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι οι δημοκρατίες λειτουργούν πραγματικά ως δημοκρατίες. Ένα καθεστώς διαπλοκής και διαφθοράς είναι δημοκρατικό; Μία δημοκρατία μπορεί να αξιολογηθεί ως τέτοια, σύμφωνα με το Ν. Μπόμπιο, με κριτήριο το «βαθμό πολιτικής βίας που υπάρχει ακόμα σ’ αυτήν(σ.σ. αστυνομικό κράτος), πόσο μεγάλο τμήμα των πολιτικών σχέσεων είναι ακόμα μυστικές(σ.σ. διαπλοκή πολιτικού συστήματος με μέσα ενημέρωσης και οικονομικά συμφέροντα), πόσο μεγάλη είναι η δεσμευτική ισχύς των συμφωνιών μεταξύ των κοινωνικών και των πολιτικών δυνάμεων (σ.σ. ασυνέπεια υποσχέσεων και απαξίωση πολιτικής)…». Πληροί η ελληνική δημοκρατία τα παραπάνω κριτήρια; Φοβόμαστε πως όχι. Γι’ αυτό η σημερινή κρίση είναι πολιτικο-οικονομική αλλά και κοινωνικο-πολιτισμική. Μέχρι, χθες, όποιος δεν κατανάλωνε δεν υπήρχε. Και επειδή ο κ. Πάγκαλος δεν ήταν κατά δήλωσή του «οπαδός» του κ. Άκη Τσοχατζόπουλου, ήταν, όμως, οπαδός του κ. Κ. Σημίτη και των εκσυγχρονιστών του, που νομιμοποίησαν τη «λαμογιά», ανάγοντάς την σε μία μορφή διακυνδίνευσης στην περίφημη «κοινωνία του ρίσκου». Η διαφθορά, τότε, δεν ήταν παρά μία μορφή διακινδύνευσης, αρκεί να ήσουν «έξυπνος» για να μην συλληφθείς. Όσοι τολμούσαμε να θίξουμε τις πολιτικές και ηθικές συνέπειες του πλιάτσικου, χαρακτηριζόμαστε «γραφικοί και συντηρητικοί ηθικολόγοι», ενώ ο Σημίτης μας παρέπεμπε στον εισαγγελέα! Σχετικά δε με τη μομφή ότι καταναλώναμε παραπάνω από όσα παράγαμε, ότι δανειζόμασταν υπέρμετρα, θα υπενθυμίσουμε τον διαφημιστικό βομβαρδισμό και τις αφόρητες οχλήσεις των τραπεζών, που παρείχαν εύκολο και φθηνό χρήμα. Αλλά η κατανάλωση δεν ήταν μια απλή υπόθεση αλλά και μία κοινωνικο-πολιτισμική συνθήκη. Αυτός που ζούσε μετρημένα ήταν «λούζερ» ή «ξενέρωτος». Ακόμη περισσότερο, αν ήθελες να είσαι ενταγμένος στην κοινωνία όφειλες να καταναλώνεις. Γιατί η κατανάλωση μας συνείχε ως κοινωνία, μ’ αυτή «μιλούσαμε» και μέσω αυτής «αναγνωριζόμαστε» από τους άλλους, αλλά και αναγνωρίζαμε κατ’ επέκταση τον εαυτό μας. Όλη η ζωή κινούνταν γύρω από τον πυρήνα της κατανάλωσης. Καταναλώναμε υλικά προϊόντα, κυρίως του εμφαίνεσθαι, καταναλώναμε τις σχέσεις μας, καταναλώναμε βουλημικά το σεξ, την πορνογραφία, τις ακραίες εμπειρίες, τις μεταμορφώσεις του σώματός μας, τις γνωριμίες μέσω του διαδικτύου, καταναλώναμε τελικά την ίδια την εικόνα ή τις εικόνες του εαυτού μας. Γι’ αυτό η σημερινή μοναξιά εξαιτίας της οικονομικής καταστροφής εισπράττεται ως ριζική ματαίωση και συνυφαίνεται με την έλλειψη επικοινωνίας, δηλαδή κατανάλωσης, με τον αποκλεισμό από την αγορά εκείνων των σημείων/συμβόλων που μας καθιστούν αναγνωρίσιμους/ορατούς στο βλέμμα των άλλων. Γι’ αυτό οι αυτοχειρίες. Συνεπώς, η κρίση δεν είναι απλώς συστημική αλλά πολύ-συστημική και η αντιμετώπισή της δεν μπορεί να επιτευχθεί όπως φάνηκε μέχρι σήμερα χωρίς την κινηματική συνέργια της ελληνικής κοινωνίας.

Η βία της ελπίδας

Σχήματα από φως. Πρόσωπα από φως. Εδώ, κάτω από αυτό το φως, επιτελέστηκε η συνύπαρξη του ιερού και της ύβρεως. Η οδύνη και η χαρά, η ομορφιά και η ασχήμια, η ζωή και ο θάνατος. Μία Γυναίκα, η Μαίρη Παπαγιαννίδη «φεύγει» οριστικά από τον κόσμο τούτο την ώρα της Ανάστασης, τη στιγμή της αναμάγευσης του κόσμου και της ζωής, όταν με ανεπαίσθητους ήχους έσκαγαν οι κάλυκες και άνοιγαν τα μπουμπούκια. Στη βόρεια Ελλάδα τρεις άνθρωποις αυτοχειριάστηκαν για οικονομικούς λόγους. Το ιερό και η ύβρις, η ζωή και ο θάνατος εν ταυτώ. Και στον Κεραμεικό οι άνεργοι, γύρω από το τραπέζι-ρεφενέ, ανασυστήνουν εξ ανάγκης τις χαμένες συλλογικότητες, δένοντας την ελπίδα στο μαντήλι και πιστεύοντας ότι οι νόμοι της ζούγκλας θα καταρρεύσουν. Όμως και «η Ελπίδα είναι βίαιη», η ίδια η Αγάπη είναι βίαιη, όπως κάθε έκθεση στα ανοίγματα του φωτός, όπως κάθε είσοδος στη ζωή, όπως η πρώτη ανάσα του μωρού. Γι’ αυτό χαρά και πόνος, λύπη και ηδονή είναι αλληλένδετα. Αλλά γιατί μία χαρά να αντιστοιχεί σε χίλιες οδύνες; Αυτό ο αναρωτιέται ο Τζιάκομο Λεοπάρντι, ο ποιητής. Και απαντά ο ίδιος: Γιατί έτσι είναι η ζωή, βαίνει χωρίς κανένα λόγο, ως εική, απλώς για να αναπαράγεται. Υπ’ αυτή την οπτική μπορούμε να τραγουδήσουμε ζήτω το Πάσχα, ζήτω η Άνοιξη, ζήτω η ζωή που πεθαίνει χίλιες φορές κι ανασταίνεται άλλες τόσες, ζήτω ο άνθρωπος που ονειρεύεται μία χαρά και ας γεύεται οδύνες μύριες, ζήτω και ο Juan Gelman, εκείνος ο Αργεντίνος ποιητής, που έγραφε στο δολοφονημένο από τη χούντα παιδί του: «Συνεχίζεις να επανέρχεσαι/ και εγώ σου λέω συνεχώς πως είσαι νεκρός». Έτσι επανέρχονται τα αόρατα παιδιά, οι εσταυρωμένοι στα πεζοδρόμια της ανεργίας, οι ανέστιοι στα χαρτόκουτα και στις τρώγλες της ανέχειας, οι απελπισμένοι κι όλοι όσοι ζητούν το μερτικό τους στο φως, το μερίδιό τους στη ζωή. Γι’ αυτό, λέω, καθώς κοιτάζω τους ομοτράπεζους γλεντοκόπους του Κεραμεικού, πως αυτές τις ώρες, τούτες τις μέρες που η ανθρωπιά επανασυστήνεται κι ο άνθρωπος ξαναβρίσκει το χαμένο βλέμμα τού «άνω θρώσκω», η ανέχεια και η δυστυχία αντέχεται. Μέσα από το «γλεντάμε τον πόνο μας», που άκουσα τόσες φορές αυτές τις ημέρες, η οδύνη διασκεδάζεται, σκορπίζεται, νικιέται. Μαζί τους ηττάται και η βαρβαρότητα των τοκογλύφων. Ηττώνται κατά κράτος από τους μεσογειακούς ανθρώπους, από τους ανθρώπους του ήλιου, τα «τανκς» των οίκων αξιολόγησης και των περίφημων αγορών, ο απανδόκευτος γερμανικός τρόπος του ζην. Γι’ αυτό ίσως υπάρχει μία ελπίδα, ακόμα κι αν «βρισκόμαστε μπροστά στην πλήρη κατάρρευση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος» όπως φοβάται, πλέον, ο Πωλ Κρούγκμαν.

Επικοινωνιακή τρομοκρατία

«Φοβάμαι την πείνα, Θεέ μου». Η κραυγή των Ελλήνων ανέργων, των Ελλήνων παλαιών και νέων φτωχών, που ανεβαίνουν το δικό τους Γολγοθά, μεταφέρεται σε ολόκληρο τον κόσμο και αποτυπώνεται παντού. Τη βλέπουμε στη φωτογραφία της εφημερίδας Independent, η οποία καλεί την τρόικα να ζητήσει συγνώμη από την Ελλάδα για το ηλίθιο σχέδιο που της επέβαλε. Όμως, δεν πρόκειται για ένα λάθος σχέδιο, αφού κάποιοι επωφελούνται απ’ αυτό. Ήδη, το ίδιο σχέδιο εφαρμόζεται και σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία, την οποία έχουν επιλέξει οι χρηματοπιστωτικοί γύπες ως το νέο τους θύμα. Όμως, κανένα καταστροφικό σχέδιο δεν θα είχε επιβληθεί, αν δεν υπήρχαν κάποιοι εκ των έσω να ανοίξουν τις κερκόπορτες. Πρόκειται για εκείνους που μας οδήγησαν στα Μνημόνια, θεωρώντας ότι θα ωφεληθούν κι αυτοί αναλόγως. Είναι αυτοί που πωλούν τη βενζίνη 2 ευρώ το λίτρο παρά την τεράστια πτώση της τιμής του πετρελαίου. Είναι όσοι επεδίωκαν προ πολλού τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων και το τσάκισμα των μισθών και των συντάξεων. Είναι οι ίδιοι οι οποίοι, τώρα, έχουν το απύθμενο θράσος να υποστηρίζουν ότι «καλώς έπραξαν», γιατί τα πράγματα θα ήταν ακόμη χειρότερα! Είναι και εκείνοι που έχουν τυφλωθεί από την προοπτική της κατάληψης της εξουσίας και δεν βλέπουν το μετά. Φαίνεται, μάλιστα, ότι για μία ακόμη φορά θα γίνουμε μάρτυρες ενός απίστευτου ρεπερτορίου εκβιασμών και διαφόρων επικοινωνιακών πυροτεχνημάτων, όπως η σύλληψη του Άκη Τσοχατζόπουλου, έτσι ώστε το αποτέλεσμα των εκλογών να μην έχει καμία σχέση με την ελεύθερη βούληση των πολιτών, όπως συμβαίνει στις δημοκρατίες. Δεν αποκλείεται σε λίγο να μας πουν ότι η απώλεια της εθνικής κυριαρχίας ήταν για το… καλό μας, ότι ο θάνατος της αγοράς είναι για την… ανάστασή της, ότι, τέλος, πρέπει να τους ξαναψηφίσουμε γιατί αυτούς εμπιστεύονται οι «δανειστές» μας, η Μέρκελ και η Λαγκάρντ! Όλες αυτές οι επιχειρήσεις χειραγώγησης των συνειδήσεων θα είχαν τύχη σε ομαλές περιόδους, τότε που υπήρχαν τα οικονομικά δεδομένα για ελιγμούς και παροχές. Στην εποχή, όμως, της άγριας λιτότητας, της πιο φρικτής ανεργίας και της απελπισίας όλα αυτά όχι μόνο ακυρώνονται αλλά καθίστανται αυτεπίστροφα. Ποιο είναι συνεπώς το σημερινό πολιτικό αίτημα; Να υπάρξει ένα πολιτικό μήνυμα κι ένας πολιτικός φορέας του, που θα μπορέσει να συσπειρώσει και να συνεγείρει όλους τους Έλληνες. Για να συμβεί αυτό θα χρειαστεί να υπάρξει δικαιοσύνη στις θυσίες. Δεν μπορεί οι ίδιοι πάντα να σηκώνουν τα βάρη και τα βάσανα του «Σταυρού». Δεν είναι δυνατόν η αγριότητα της σημερινής κατάστασης να επιπίπτει συνεχώς πάνω στους εργαζόμενους και στους συνταξιούχους. Ακόμη χειρότερα, είναι απίστευτη πρόκληση κάποιοι να επιχειρούν να κερδοσκοπήσουν, εξαθλιώνοντας τους πάντες και αφήνοντας απέξω τους εαυτούς τους, μια δράκα ολιγαρχών, της γνωστής διαπλοκής. Και, εντέλει, η ανάπτυξη για να σημάνει και την «ανάσταση» της ελληνικής κοινωνίας δεν μπορεί να είναι μία "άνεργη ανάπτυξη" αλλά μία ανάπτυξη που θα ωφελεί όλους.

Ναζισμός

Ένας φωτορεπόρτερ, ο Μ. Λώλος, χτυπήθηκε άγρια και δολοφονικά στο κεφάλι από τα ματ. Την προηγούμενη μέρα είχαν χτυπήσει την δημοιογράφο Ρένα Μανιού. Κάποιοι φοβούνται τη δύναμη του θανάτου του Δ. Χριστούλα. Άλλοι επενδύουν στην προβοκάτσια για την αναβολή των εκλογών. Κι άλλοι, από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπως η γυναίκα-γύπας, τρομοκρατούν δηλώνοντας πως «δεν είναι σίγουρο ότι η Ελλάδα θα αποφύγει τη χρεοκοπία»! Αλλά το πιο προκλητικό όλων είναι εκείνο το σάπιο, πλην χαιρέκακο, χαμόγελο που θεωρεί ότι οι Έλληνες «καλά παθαίνουν», αφού «ζούσαν πάνω από τις δυνατότητές τους». Δυστυχώς, την άποψη του Γερμανού συμμερίζονται και τα παρ’ ημίν «κοράκια». Αλλά αν είναι έτσι, τότε γιατί η κρίση χτυπάει άγρια και την Ισπανία ή την Ιταλία; Γιατί διατέθηκαν για τις τράπεζες ένα τρις ευρώ με επιτόκιο 1% για τρία χρόνια και στην Ελλάδα 100 δις ευρώ με επιτόκιο πάνω από 4% κατά μέσο όρο; Επιπλέον, αν οι Έλληνες ζούσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας, τότε ποια είναι η βάση της επιβίωσής μας; Αυτή η γενίκευση συμπεριλαμβάνει, άραγε, τους άνεργους και τους εξαθλιωμένους μισθωτούς και συνταξιούχους καθώς και τις οικονομικές, τις πολιτικές και τις μιντιακές ελίτ, που εξακολουθούν να ζουν τον προκλητικό βίο τους, σχεδόν όπως και πριν. Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι οι τελευταίοι επωφελούνται από την κρίση. Όχι πως κάποιοι απ’ αυτούς δεν αγωνιούν, αλλά η απελπισία αφορά τους «πολλούς», τους «κάτω» που η μόνη τους προοπτική είναι ο Καιάδας. Αλλά ποια είναι η αλλαγή που έχει επιβληθεί, σήμερα, στην Ευρώπη; Είναι η αντικατάσταση της κυρίαρχης ιδέας μιας κοινωνίας που οργανώνεται με βάση την προοπτική της Αρμονίας(Συμβολαίου) μεταξύ των μελών της, με την κοινωνία της πιο άγριας ανταγωνιστικότητας, του κανιβαλισμού και της υστερικής υπερσυσσώρευσης πλούτου. Το πλαίσιο αυτό διαμορφώνεται με βάση την επιστροφή στο «ναζισμό», όπου είχαμε όχι μόνο την υπεροχή του γερμανικού πολιτισμικού μοντέλου έναντι των υπόλοιπων αλλά και τη διάκριση του εργαζόμενου ανθρώπου (Άριος, δυνατός και πειθαρχημένος μέχρι το υποσυνείδητό του) και των ηγετών, δηλαδή εκείνων που είναι ικανοί να μορφοποιήσουν και να κατευθύνουν το «ανθρώπινο υλικό», αυτό που σήμερα αποκαλείται με όρους οικονομίας «ανθρώπινοι πόροι». Έχουμε, συνεπώς, την επικράτηση ενός οικονομικού ναζισμού, που απαρτίζεται από το χρηματοπιστωτικό και το βιομηχανικό σύμπλεγμα, κι ενός πολιτισμικού και οντολογικού ναζισμού, που κινείται σ’ ένα πολιτικό πλαίσιο ολιγαρχίας και ολοκληρωτισμού αλλά με τις επιφάσεις των βασικών αρχών της αστικής δημοκρατίας. Το ναζιστικό πολιτικό πρότυπο απαιτεί την πολιτική της κατάκτησης του ζωτικού χώρου(η Ελλάδα είναι πλέον προτεκτοράτο της Γερμανίας), τη λογοκρισία(στη χώρα μας θα μείνουν μόνο τα μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν το μοντέλο αυτό), η εργασία θα παραπέμπει στη δουλεία(νόμος Haarz), η κοινωνία θα είναι τρομοκρατημένη και αστυνομοκρατούμενη και τα κόμματα θα είναι δύο αλλά στην πραγματικότητα «ένα»(parti unique). Έτσι, ότι δεν κατάφερε το Γ΄ Ράιχ με τα όπλα, θα το καταφέρει το Δ΄ Ράιχ με την οικονομία. Αλλά κανένα «Ράιχ» δεν επικράτησε τελικά.

Ντροπή...

Οι θρασύτατοι μνημονιακοί, οι κυνικοί νεοφιλελεύθεροι, αυτοί οι οποίοι στο όνομα του «εξορθολογισμού» της οικονομίας ζητούν συνεχώς μειώσεις μισθών και απολύσεις, δηλαδή μικρούς θανάτους, ενώ την ίδια στιγμή μεταφέρουν τα χρήματά τους στους φορολογικούς παραδείσους της Καραϊβικής, όλοι αυτοί, λοιπόν, και οι κολαούζοι τους επιχειρούν να περιορίσουν μία καθαρά πολιτική πράξη, την προχθεσινή αυτοκτονία στην πλατεία Συντάγματος, μπροστά στο Κοινοβούλιο, σε μία ιδιωτική πράξη, μια προσωπική τραγωδία, μια στιγμιαία σύγχυση! Οι άθλιοι, μάλιστα, επιπλήττουν τη «στυγνή πολιτική εκμετάλλευση και το εμπόριο της αγανάκτησης». Κατ’ αυτόν τον τρόπο και μέσω της γενίκευσης, δεν κατηγορούν μόνο τους «εμπόρους» αλλά και όποιον συμμερίζεται την οδύνη και την οργή του αυτόχειρα καθώς υφίσταται την ίδια άγρια λιτότητα, το ίδιο ζοφερό παρόν και το ακόμη πιο μαύρο μέλλον. Μιλώ για το 1,5 εκατομμύριο των ανέργων, για τα 440 χιλιάδες παιδιά που πεινούν και τα 100 χιλιάδες που εγκατέλειψαν το σχολείο για να εργαστούν. Όχι, οι κύριοι της πιο ακραίας απανθρωπιάς, θλίβονται σαν κροκόδειλοι για τον πόνο και την αγανάκτηση, αρκεί να παραμείνουν στον περιορισμένο ιδιωτικό χώρο του καθενός, αρκεί να μη βγουν στη δημοσιά και γίνουν η σπίθα που θα βάλει τη φωτιά. Γι’ αυτό μέμφονται ακόμη και τον αυτόχειρα που τόλμησε να… πολιτικοποιήσει την ενέργειά του. Κι όμως, αυτοί και τα μνημόνιά τους τον εξόντωσαν. Και τώρα έχουν το θράσος να λένε ότι τα θύματα της κρίσης γίνονται «αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης»! Κι αυτή η συκοφαντία γιατί τρέμουν την πολιτικοποίηση της οργής. Το είπε ο Βενιζέλος πως «…οποιοδήποτε πολιτικό σχόλιο (θα είναι) παράταιρο και φτηνό». Φτηνός και παράταιρος, λοιπόν, ο αυτόχειρας που θέλησε να δώσει πολιτικό συμβολισμό στην πράξη του. Στην ίδια κατεύθυνση και ο Παπαδήμος καθώς και οι εφημερίδες που τον στηρίζουν. Αλλά ο πιο απάνθρωπος απ’ όλους εκείνος ο αχαρακτήριστος Μπεγλίτης. Γιατί, όμως, σκέφτονται έτσι αυτοί οι φτηνοί και παράταιροι; Γιατί κατ’ αυτούς όποιος στρέφει το όπλο εναντίον του εαυτού του είναι είτε τρελός είτε ηλίθιος. Οι κύριοι αυτοί, όπως όλοι οι νάρκισσοι και τα απέραντα καφκικά Εγώ δεν ενδοβάλουν τη βία αλλά τη στρέφουν πάντα εναντίον των άλλων, εναντίον των αδυνάτων. Ο Δημήτρης Χριστούλας και όλοι οι «κάτω» θεωρούνται αναλώσιμοι μπροστά στη μεγάλη Ιστορία που κατά την άποψή τους είναι το χρονικό των δικών τους θριάμβων. Όμως , η προχθεσινή αυτοχειρία, αυτή η βαθύτατα πολιτική πράξη εντάσσεται στην ηθική της δράσης για έναν καλύτερο κόσμο, και, συγχρόνως, αντιτάσσεται στη δύναμη του χρήματος και της απανθρωπιάς, ζητώντας τη «ντροπή» και την αξιοπρέπεια ως ηθικά όρια του ζην. Κι αν οι τελάληδες του «χρήματος» θέλουν να φιμώσουν την πολιτική διάσταση του γεγονότος έρχεται η επιστολή της κόρης του αυτόχειρα για να τους δώσει την απάντηση…

Σφαίρα-κραυγή

Εννιά η ώρα το πρωί. Ο λαχειοπώλης έχει απλώσει στα μανταλάκια την τύχη του κόσμου απέναντι από την έξοδο του μετρό. Στη Βουλή ο κύβος για την προοπτική των «πολλών» έχει ριφθεί. Μνημόνιο και θάνατος! Πρόκειται για τον συμβολικό θάνατο της ανεργίας, που είναι πιο μαρτυρικός γιατί είναι ζωντανός. Αίφνης, μια φωνή, ο πυροβολισμός και τα περιστέρια που πετούν τρομαγμένα. Μετά όλα παγώνουν. Ένας άνθρωπος σωριάζεται κάτω από τις νεραντζιές, δίπλα από το φοίνικα. Ένας ηλικιωμένος ήρθε να θέσει τέλος στη ζωή στην αυλή του Κοινοβουλίου. Στην αρχαία Κίνα όταν ένας άνθρωπος αυτοκτονούσε στην αυλή κάποιου, ο τελευταίος θεωρούνταν υπεύθυνος του θανάτου του. Εκεί το χαρακίρι ήταν ταυτόσημο με την αξιοπρέπεια του προσώπου. Ό,τι υποδηλώνει και η σφαίρα-κραυγή του αυτόχειρα Δ.Χ. στην πλατεία Συντάγματος. Αλλά ο Δ.Χ., αυτός ο άγνωστος στρατιώτης, αυτός που έγραψε «…δεν βρίσκω άλλη λύση από ένα αξιοπρεπές τέλος πριν αρχίσω να ψάχνω στα σκουπίδια για τη διατροφή μου», είναι κι ένας Πολίτης που έχει Πρόσωπο, που διεκδίκησε τελεσίδικα το δικαίωμά του να έχει Πρόσωπο. Γι’ αυτό εξάλλου αυτοκτόνησε. Είναι, λοιπόν, ο Δημήτρης Χριστούλας, που αιτιολογεί την πράξη του, δείχνοντας τους πολιτικούς ως υπεύθυνους της εξαθλίωσης της πλειονότητας του ελληνικού λαού αλλά και την «επαναστατική απελπισία» του, καθώς έχει εκλείψει η ιδέα της ανατροπής και της προοπτικής, αφού έχουν απονομιμοποιηθεί πλήρως οι συνδικαλιστικοί και κοινωνικοί φορείς αλληλεγγύης και αντίστασης. Τελικά, στην πλατεία Συντάγματος, εκεί που εκπυρώθηκε με τα χημικά του Παπουτσή η μεγάλη συνάντηση των αγανακτισμένων πολιτών, ο θάνατος ενός πολίτης έρχεται να ακυρώσει κάθε εξουσία, κάθε βία, και μέσα από τον πόνο δίνει στους ευαίσθητους(και ευήκοους) την αμετάφραστη γνώση του εαυτού τους. Ο Δημήτρης Χριστούλας είναι πλέον το σύμβολο της πρωτοφανούς ανθρωπιστικής κρίσης που περνάει η χώρα μας, όπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι είναι σε κατάσταση έσχατης ένδειας, όπου 483.000 παιδιά πεινούν και 100.000 εγκαταλείπουν το σχολείο για να πάνε να εργαστούν. Μια υπόκωφη βοή έρχεται από τα λιμασμένα σωθικά και την καθημαγμένη αξιοπρέπεια εκατομμυρίων ανθρώπων που κραυγάζουν: «Δώστε μια ευκαιρία στον Άνθρωπο». Αυτό γράφαμε προχθές. Γιατί αυτή είναι η επιταγή του καιρού. Να ξαναχτίσουμε πάνω στα ερείπια ενός κόσμου κατεστραμμένου από την απανθρωπιά που προπαγανδίζει παντού το εμπορικό πνεύμα και την κουλτούρα του άπληστου κέρδους. Να αλλάξουμε, όχι μόνο τους πολιτικούς συσχετισμούς αλλά και τους συσχετισμούς των αξιών και των αισθημάτων. Να ξαναβρούμε τη «συμπάθεια» γι’ αυτόν που αναζητά ένα κομμάτι ψωμί για να πάει στα παιδιά του. Γιατί δεν μπορούν να νικούν πάντα μόνο οι τράπεζες και οι θρασύτατοι ψεύτες των «ν-τροπολογιών» υπέρ των μεγάλων συμφερόντων. Δεν μπορούν οι μιντιακοί τελάληδες της συμφοράς να μιλούν ξεδιάντροπα για τη «δημιουργική καταστροφή», εννοώντας ως δημιουργία τα δικά τους υπερκέρδη και ως καταστροφή τη ρήψη στον Καιάδα των εργαζόμενων και των συνταξιούχων καθώς και των νέων. Επιτέλους, ας πολλαπλασιάσουμε τη φωνή του νεκρού Χριστούλα, του νεκρού πατέρα μας.

Μεγάλοι και μικροί πελάτες

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας(ΑΠΕ) είναι «Εθνική προτεραιότητα» δήλωσε ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος. Για ποιον, όμως, είναι εθνική προτεραιότητα; Για τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Οι αγρότες και οι νέοι –κυρίως άνεργοι- που επένδυσαν στις ΑΠΕ, ζητώντας να εμπλακούν στην ιστορία των φωτοβολταϊκών, λαμβάνοντας άδεια προς τούτο, δεν χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες με συνέπεια να πωλούν την άδειά τους και να ενοικιάζουν τα χωράφια τους στους σύγχρονους τσιφλικούχους των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Τι λέει επ’ αυτού ο κ. Παπαδήμος; Ποιος παρεμβαίνει για να αντιμετωπίσει την αδικία, ή για να βάλει φρένο στην ξέφρενη αύξηση της τιμής της βενζίνης που ξεπέρασε τα 2 ευρώ ανά λίτρο; Κανείς. Μόνος βερμπαλισμοί, μεγάλες κουβέντες για την πάταξη της λαθρεμπορίας καυσίμων και ευφημισμοί, όπου τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ονομάζονται «κέντρα φιλοξενίας» και οι απολύσεις επιχειρηματικός «εξορθολογισμός». Ο καθείς και η οπτική του γωνία και, συνεπώς, η «αλήθεια» του. Έτσι, ο κ. Θ. Πάγκαλος θα πει ότι πως «Ο σταυρός πωλείται». Συγχρόνως, όμως, αγοράζεται. Ποιος πωλεί και ποιος αγοράζει; Ο πολίτης πουλάει και ο πολιτικός αγοράζει. Ποιος είναι εν προκειμένω ο διαφθορέας και ποιος ο διεφθαρμένος της δημοκρατικής εκλογικής διαδικασίας; Η απάντηση του ερωτήματος εξαρτάται πάλι από την οπτική του καθενός. Για τον πολιτικό ευθύνεται ο πολίτης που πουλάει την ψήφο του, για τον πολίτη ο πολιτικός που την αγοράζει. Κανείς δεν διερωτάται ποιος έχει διαμορφώσει το πλαίσιο αυτού του πολιτικού παιγνίου της αγοραπωλησίας και ποιος σε τελευταία ανάλυση επωφελείται απ’ αυτό. Είναι αυτονόητο πως όταν η εκλογική αντιπαράθεση βασίζεται στη δύναμη της εξαγοράς της ψήφου και όχι σε προγραμματικές αρχές, κερδισμένος βγαίνει εκείνος που είναι οικονομικά πιο δυνατός. Άρα, το πελατειακό σύστημα, που σημειωτέον αφορά τόσο μία «δουλειά» στο δημόσιο όσο και μία μεγάλη «μπίζνα» με χρήματα του δημοσίου, ευνοεί την κυρίαρχη οικονομική και πολιτική τάξη. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο στη… «διεφθαρμένη» Ελλάδα, αλλά παντού. Στη Γαλλία εκδόθηκε πρόσφατα το βιβλίο «Mon tour du Monde» του πρώην διευθυντή της μεγάλης γαλλικής εφημερίδας Le Monde, Eric Fottorino, όπου περιγράφεται η παρέμβαση και οι πιέσεις του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί προκειμένου να σταματήσουν οι κριτικές εναντίον του. «Η εξουσία προσπαθούσε να μας προκαλέσει οικονομική ασφυξία, προτρέποντας τα «φιλικά» της γκρουπ του Τύπου να εγκαταλείψουν το τυπογραφείο της ‘’Monde’’ με σκοπό την επιτάχυνση της ζημιάς…» γράφει ο πρώην διευθυντής. Σε δύο μήνες οι πελάτες της εφημερίδας εξαφανίστηκαν και ο Fottorino υποχρεώθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2011 να παραιτηθεί. Αυτή είναι η δημοκρατία τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γαλλία. Τούτων δοθέντων, ποιος είναι, τελικά, ο χαμένος; Αυτός που έχει πάρει στα σοβαρά τη «δημοκρατία». Και σε κάθε περίπτωση οι «κάτω», αυτοί που πωλούν την ψήφο τους υποκύπτοντας στον εκβιασμό είτε για μια δουλειά είτε για την αποφυγή της ανεργίας.

Γερμανική Ευρώπη

Οι μισθοί και οι συντάξεις δεν έχουν μειωθεί αρκετά διατείνεται η τρόικα, ενώ ο Έλληνας υπουργός επί των Οικονομικών προαναγγέλλει νέα άγρια μέτρα τον Μάιο. Επιτέλους, μέχρι που θα φθάσει το μαστίγωμα; Δεν αντιλαμβάνονται ότι οι εργαζόμενοι δεν αντέχουν άλλο; Ακόμα χειρότερα, η εκμηδένιση της ζήτησης λόγω της εξαέρωσης των μισθών και των συντάξεων είναι βέβαιο ότι θα βαθύνει και θα επιμηκύνει τη διάρκεια της ύφεσης, οδηγώντας στον αργό θάνατο την ελληνική οικονομία. Παραδόξως, όμως, στη Γερμανία προχωρούν σε αύξηση των μισθών κατά 6% προκειμένου να ισορροπήσουν τη μείωση της κατανάλωσης από τις χώρες της ανεργίας και της ανέχειας του ευρωπαϊκού νότου. Συνεπώς το γερμανικό μοντέλο ανάπτυξης, που βασιζόταν στον περίφημο νόμο του Harz και την ατζέντα του 2010 και περιελάμβανε μειώσεις μισθών-κόστος εργασίας-, ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, αύξηση απολύσεων, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων κ.ά., ισχύει μόνο για τους εργαζόμενους της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας και ενδεχομένως της Ιταλίας. Η Ευρώπη, με άλλα λόγια, υιοθετεί το αυταρχικό μοντέλο της Κίνας, όπου το βόρειο ευρωπαϊκό τμήμα θα είναι υπεραναπτυγμένο κατά το ανάλογο των κινεζικών ανατολικών ακτών, ενώ ο ευρωπαϊκός νότος με τους μισθούς πείνας θα αντιστοιχεί στην καθυστερημένη κινεζική ενδοχώρα. Ο μεγάλος στόχος στη συνέχεια θα είναι η μετατόπιση των ευρωπαϊκών βιομηχανιών προς το φθηνό σε κόστος νότο αλλά και ο έλεγχος αυτής της μετακίνησης. Αυτό θα συμβεί μέσω ενός αυστηρού πολιτικού και χρηματοπιστωτικού πλαισίου καθώς και με την υιοθέτηση από τους «νότιους» της προτεσταντικής γερμανικής κουλτούρας των ορίων και της πειθαρχίας. Η γερμανική κουλτούρα συνεπώς θα λειτουργήσει κατά το ανάλογο της πουριτανικής κουλτούρας των WASP’s στις ΗΠΑ, με βάση την οποία ενοποιήθηκε αυτή η χώρα των μεταναστών απ’ όλο τον κόσμο. Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι οι Γερμανοί δεν σκέφτονται με όρους αλληλεγγύης τη διάσωση της Ελλάδας, αλλά με όρους υποταγής στη δική τους άποψη για την Ενωμένη Ευρώπη. Μία Ευρώπη που θα είναι «γερμανική» ως προς την κουλτούρα και πλήρως υποταγμένη στις νεοφιλελεύθερες επιταγές των τραπεζών που εδρεύουν στη Φρανκφούρτη σε ό,τι αφορά την οικονομία. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε, αυτός ο άτεγκτος άνθρωπος όταν πρόκειται για την εξαθλίωση εκατομμυρίων εργαζομένων, δικαιολόγησε το απόρρητο των ελβετικών τραπεζών σχετικά με τις καταθέσεις φοροφυγάδων. Κατά συνέπεια, αν θέλουμε οι Ευρωπαίοι του νότου να ξεφύγουμε από τη μέγκενη των τραπεζών και της Γερμανίας πρέπει να συστήσουμε ένα ισχυρό μπλοκ διεκδίκησης των δικαιωμάτων που απορρέουν από τις συνθήκες και τις αρχές της ΕΕ, που είναι η αλληλεγγύη και η σύγκλιση και όχι η άλωση και η εκμετάλλευσή μας. Γιατί αυτή η Ευρώπη που προωθούν οι Γερμανοί και εν μέρει οι Γάλλοι δεν έχει καμία σχέση με την Ευρώπη των λαών.

Αποπροσανατολισμός

Έκανε οργισμένες δηλώσεις με σπαστά ελληνικά για τους «ξένους» που τον λήστεψαν, φορώντας την ενδυμασία της χώρας προέλευσής του –της Ινδίας. Για να αποδειχθεί ότι ο ξένος είναι πιο «ξενοφοβικός» από τους αυτόχθονες, καθώς οι ετερόχθονες, οι όμοιοί του, είναι αγχογόνα αντικείμενα καθώς του θυμίζουν τον εαυτό του. Αλλά, εντάξει ο Ινδός, ίσως επιχειρεί να βρει προστασία στην ελληνική έννομη τάξη, αποσαφηνίζοντας ότι αυτός είναι ένας ενταγμένος-ξένος, ένας Έλληνας-ξένος. Εξάλλου είναι επιχειρηματίας. Όμως, γιατί η ελληνική πολιτεία μόλις τώρα ανακάλυψε το μεταναστευτικό; Πως θέλει να πιστέψουμε ότι δεν θα ξεχαστεί το θέμα την επομένη των εκλογών; Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί η κυβέρνηση, συγκεκριμένα οι υπουργοί Χρυσοχοΐδης και Λοβέρδος να επικαλούνται την «υγειονομική βόμβα», όταν η βόμβα είναι πρωτευόντως οικονομική και κοινωνική. Είναι υποκριτικό να μιλούν για πρόβλημα υγείας, όταν συγκεντρώνουν τους μετανάστες σε χώρους που δεν πληρούν τους στοιχειώδεις όρους υγιεινής. Γιατί, λοιπόν, το πρόβλημα αναδεικνύεται τώρα; Ασφαλώς το θέμα είναι μείζον και οι μετανάστες συνιστούν εύφλεκτο υλικό. Αλλά γιατί τώρα; Πολλοί ευλόγως θεωρούν ότι αυτό συμβαίνει λόγω των εκλογών. Με άλλα λόγια, ο τρόπος που επιχειρείται να διευθετηθεί το ζήτημα παραπέμπει στην αμερικανική εμπειρία του «εμφυλίου των κάτω». Θυμίζουμε πως σε περιοχή της Μασαχουσέτης Ιρλανδοί μετανάστες τρίτης γενιάς δεν δέχονται τη γειτνίαση με τους νεόφερτους ισπανόφωνους μετανάστες λόγω του ανταγωνισμού στην αγορά εργασίας. Πάνω από ενάμιση αιώνα πριν, το 1846, πεντακόσιοι Ιρλανδοί λιμενεργάτες απεργούν για αυξήσεις των μισθών και μείωση των ωρών εργασίας. Οι υπεύθυνοι της Atlantic Dock θα προσλάβουν αμέσως νέους Γερμανούς μετανάστες για να σπάσουν την απεργία. Σε αντίποινα ομάδες Ιρλανδών θα εισβάλλουν στις γειτονιές των Γερμανών απειλώντας τους με θάνατο. Το ίδιο θα συμβεί τη δεκαετία του 1870 όταν απεργοί και άνεργοι ιρλανδοί κατεδίωξαν τους νέους μετανάστες, που ήταν κινέζοι αυτή τη φορά, κατηγορώντας τους ως απεργοσπάστες. Από τα παραπάνω παραδείγματα συνάγεται πως έχουμε έναν διαρκή «εμφύλιο πόλεμο» των «κάτω» μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού προλεταριάτου. Σε λίγο και οι Έλληνες άνεργοι, αλλά και οι νόμιμοι μετανάστες, θα στραφούν εναντίον των παράνομων μεταναστών, ως εάν αυτοί να ευθύνονται για την ανεργία και την εξαθλίωσή τους. Κάθε φορά, οι νέοι μετανάστες θα συνιστούν όφελος για τους επιχειρηματίες και απειλή για τους παλαιούς μετανάστες(όπως ο Ινδός) ή τους γηγενείς. Το πρώτο ξενοφοβικό κόμμα και μάλιστα με μασονικά χαρακτηριστικά ήταν το Know Nothing και ιδρύθηκε το 1850 στη Νέα Υόρκη, έχοντας ως κεντρικό σύνθημα: «Η Αμερική στους Αμερικανούς». Κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην Ελλάδα, όπου ο κοινωνικός εμφύλιος θα είναι πιο άγριος καθώς θα ενισχυθεί από εθνικιστικά στοιχεία εξαιτίας της ιδιότυπης «εξάρτησης» της χώρας μας από την τρόικα. Το γεγονός δε ότι επιχειρείται να μεταφερθούν οι μετανάστες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην επαρχία, παραπέμπει στη μετάθεση της σύγκρουσης από το κέντρο, που είναι πιο επικίνδυνο πολιτικά, στην περιφέρεια. Επιπροσθέτως, γίνεται προσπάθεια το μεταναστευτικό πρόβλημα να τεθεί στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης από το φόβο μήπως η συζήτηση επί των οικονομικών θεμάτων και των Μνημονίων ενισχύσει τις αντιμνημονιακές δυνάμεις. Άρα, η μετάθεση της σύγκρουσης στην περιφέρεια και η πολιτική αντιπαράθεση ενόψει εκλογών σε δευτερεύοντα ζητήματα επιχειρείται σήμερα και στην Ελλάδα. Όμως, εδώ δεν είναι Μασαχουσέτη και αμερικανικός νότος. Ή μήπως είναι;

Περί νόμων

«Αν το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο πεθαίνει, πεθαίνει και η Ευρώπη», ισχυρίζονται τα στελέχη των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων. Ωραία, και τι κάνουν γι’ αυτό; Απολύτως τίποτα. Μόνο λεκτικές «ντουφεκιές» για την τιμή των όπλων. Όμως, το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος δεν «πεθαίνει», δεν καταρρέει από μόνο του, γκρεμίζεται. Και κάποιοι το γκρεμίζουν χωρίς ουσιαστική αντίσταση. Αυτό έχει αρχίσει στην Ελλάδα, όπου εξαφάνισαν τις παροχές, την περίθαλψη, και τσάκισαν συντάξεις και ασφαλιστικά ταμεία. Ακολουθεί η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Πολωνία. Για να επιβεβαιωθούν πλήρως όσοι υποστήριζαν ότι η Ελλάδα είναι το πειραματόζωο. Συνεπώς, εδώ υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο για ολόκληρη την Ευρώπη, το οποίο αρχίζει σιγά σιγά να εκδιπλώνεται. Η κρίση είναι το πρόσχημα, καθώς πριν απ’ αυτή το ίδιο νεοφιλελεύθερο μοντέλο ήθελαν να επιβάλλουν. Στο μοντέλο αυτό οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι είναι περιττοί. Παρόλα αυτά η τέχνη του πολιτικού ψεύδους είναι αναγκαία για να τυφλώνει τους ούτως ή άλλως χαμένους. Έτσι, ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος δηλώνει ότι το κράτος θα στηρίξει τα Ταμεία. Ως εάν το κράτος να είναι ένας «φιλάνθρωπος» τρίτος, ο οποίος βάζει χρήματα από την τσέπη του, ενώ στην πραγματικότητα τα λεφτά είναι των φορολογουμένων, δηλαδή των ασφαλισμένων. Κι επειδή οι «πάνω» φοροδιαφεύγουν ή φοροαποφεύγουν, τα χρήματα είναι μόνο των «κάτω». Αυτούς που θέλουν να εξαερώσουν κυριολεκτικά, αφού ακόμα και τα νέα φορολογικά μέτρα θα πλήττουν μόνο τους «μη έχοντες», ενώ περιέχουν ελαφρύνσεις για τους «έχοντες»! Οι πρώτοι είναι που θα υποστούν τον Ιούνιο και τη χαριστική βολή. Συνεπώς, τα μέτρα εξακολουθούν να πλήττουν τους αδύνατους, εξακολουθούν να είναι κατάφορα άδικα. Κι όταν οι αδικημένοι τολμήσουν να αντισταθούν, δηλώνοντας ανυπακοή στους καταδήλως άδικους νόμους, έρχονται κάποιοι να διαρρήξουν τα ιμάτιά τους, διαδηλώνοντας για την «ιερότητα» των νόμων. Στην Ελλάδα είναι αλήθεια ότι πάσχουμε στην εφαρμογή των νόμων. Ποιοι, όμως, δεν εφαρμόζουν τους νόμους; Αυτοί που μπορούν. Εκείνοι που, σίγουρα, δεν δύνανται να τους παραβούν ατιμώρητα είναι οι «κάτω». Αλλά αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Με άλλα λόγια, οι νόμοι θέτουν υπό έλεγχο μόνο τους «κάτω», ενώ, ενίοτε, χαράσσουν κάποια όρια στις ελευθεριότητες των «πάνω». Γιατί κάθε νόμος, ακόμη και ο ανώτατος του συντάγματος, συμπυκνώνει έναν συγκεκριμένο συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων. Συνεπώς, η «ιερότητα» των νόμων είναι ένας μανδύας της κυρίαρχης εξουσίας. Το ίδιο συμβαίνει και με το απαραβίαστο του Συντάγματος. Εξάλλου, το ακροτελεύτιο άρθρο του ανώτατου νόμου έρχεται σε αντίφαση με μια τέτοια απαίτηση. Μπορεί κάποιος να μην υπακούει στο νόμο; Ναι, λέει ο Χ. Ζιν, αρκεί η πράξη του να συνάδει με τη δικαιοσύνη. Το ανώτατο κριτήριο δεν είναι ο νόμος αλλά η δικαιοσύνη( ότι «είναι νόμιμο δεν είναι και ηθικό»). Διαφορετικά θα έχουμε μία «κυβέρνηση των νόμων» και όχι μία «κυβέρνηση των ανθρώπων». Εν άλλοις λόγοις, τα προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας δεν είναι νομικά αλλά πολιτικά. Αυτοί που διατείνονται ότι είναι νομικά, ή είναι τυπολάτρες, ή παραβλέπουν σκοπίμως τα «συνταγματικά σφάλματα», δηλαδή τις διασταλτικές ερμηνείες και τα «παραθυράκια», καθώς και τις «αντιδημοκρατικές πρακτικές», όπως των περίφημων «τροπολογιών», που είναι φωτογραφίες καθώς εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα. Το πολίτευμα, όμως, που αποκλείει τους πολλούς και ευνοεί τους λίγους δεν λέγεται δημοκρατία αλλά ολιγαρχία.