[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου /artinews.gr / 09.03.25 ]
Το έγκλημα των Τεμπών αναδιπλασιάστηκε με την επιχείρηση συγκάλυψης, με το ξεμπαζωμα και το μπάζωμα του χώρου («εξυγίανση» την αποκάλεσε ο άθλιος βουλευτής Πρέβεζας της ΝΔ, που αγνοεί το σχήμα του «ευφημισμού» που συγκαλύπτει κακώς κείμενα αλλά και εγκλήματα). Ταυτόχρονα όμως με την συγκάλυψη, έγινε και μια αποκάλυψη: αποκάλυψε στα μάτια των πολιτών με τον πιο εμφατικό τρόπο κάτι πολύ ευρύτερο, την ανυπαρξία Δημοκρατίας. Η περίφημη διάκριση των εξουσιών δεν υπάρχει, είναι απλώς θεωρητική γράφει ο ιστορικός και κοινωνιολόγος Pierre Rosanvallon στο βιβλίο του «Αόρατοι θεσμοί». Εκτελεστική(κυβέρνηση), νομοθετική(Βουλή) και δικαστική εξουσία ταυτίζονται. Αν εδώ προσθέσουμε και την εξουσία πάνω στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης μέσω του ελέγχου διαμόρφωσης της ατζέντας τους, τότε αυτό δεν είναι δημοκρατία. Από εδώ προέρχεται η έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς.
Επιπλέον, καμία κυβέρνηση δεν κερδίζει τη νομιμοποίησή της από το εκλογικό της σκορ (π.χ. το 41%). Η δημοκρατία είναι κάτι ευρύτερο από τις εκλογές. Μια δημοκρατική κοινωνία δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην εκλογική διαδικασία. Η δημοκρατία δεν ξεκίνησε με την καθολική ψηφοφορία. Η ιστορία της δημοκρατίας είναι μεγαλύτερη, είναι η ιστορία της εκπροσώπησης, της συζήτησης, της λογοδοσίας, του ελέγχου και των δημοσίων ερευνών. Και όλες αυτές οι λειτουργίες υπήρξαν πριν καν αρχίσουν να εκτελούνται από τα κοινοβούλια. Βλέπουμε ξεκάθαρα σήμερα ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να περιοριστεί σε μια διαδικασία θεσμοθέτησης της εξουσίας, αλλά ότι πρέπει να ζωντανέψει και τις λειτουργίες της.
Η ιδέα της διεύρυνσης της δημοκρατίας ισχύει για όλους τους θεσμούς. Αυτό που έχουμε δει εδώ και πολύ καιρό είναι ότι το να έχεις εξουσίες και νόμους δεν αρκεί για να κυβερνήσεις μια χώρα.
Η εμπιστοσύνη, η νομιμότητα και η εξουσία πρέπει να πηγαίνουν μαζί. Αλλά η νομιμότητα της εξουσίας σήμερα εγείρει πολλά ερωτήματα…
Η νομιμότητα βασίζεται σε ένα ηθικό κριτήριο: είναι η αίσθηση ότι ένας θεσμός ή ένα πρόσωπο παίζει έναν ρόλο που συνάδει με το δημόσιο καλό, με το γενικό συμφέρον. Αυτή είναι μια ηθική κρίση. Το 1940, ο Σαρλ ντε Γκωλ δεν είχε νομικά την εξουσία, αλλά ανακήρυξε τον εαυτό του νόμιμο γιατί αναγνωρίστηκε ότι ενσαρκώνει τη γαλλική ψυχή, την ιστορική ταυτότητα της χώρας. Άρα μπορούμε να είμαστε νόμιμοι και εκτός της δημοκρατικής διαδικασίας. Μπορούμε, αντίθετα, και αυτό είναι το πιο συνηθισμένο, να είμαστε μια νομική εξουσία που όμως να μην αναγνωρίζεται ως νόμιμη. Αυτό συμβαίνει σήμερα σε πολλά αυταρχικά καθεστώτα. Υπάρχουν εκλογές που δεν συμβαδίζουν με την αναγνώριση της νομιμότητας.
Πολλοί αυτοαποκαλούμενοι «δημοκράτες» έχουν εξουσία γιατί έχουν τη δύναμη της καταστολής, έχουν την αστυνομία, την επιτήρηση και τον στρατό τους, αλλά ουσιαστικά δεν καταφέρνουν να κινητοποιήσουν την κοινωνία.
Μπορείτε να έχετε τις ισχυρότερες εξουσίες στο επίπεδο του στρατού, της αστυνομίας και της καταστολής, εάν δεν έχετε την εμπιστοσύνη, τη νομιμότητα και την εξουσία, η ικανότητά σας για δράση είναι πολύ μειωμένη.
Το απόλυτο κάστρο των πολιτών είναι το δικαίωμα στη δυσπιστία: η μη αναγνώριση της νομιμότητας της εξουσίας.
Όσες ψήφους εμπιστοσύνης κι αν λάβει ο Κυρ. Μητσοτάκης στη Βουλή, αυτές δεν τον νομιμοποιούν στην κοινωνία. Εκεί η εξουσία του είναι «εκτός νομιμότητας»...
*«Αόρατοι θεσμοί», Pierre Rosanvallon, Seuil, 314 σελίδες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου