Επιστροφή στη δραχμή

Η επιστροφή της Ελλάδας στο εθνικό νόμισμα θεωρούνταν μέχρι τώρα ότι θα ήταν το αποτέλεσμα της εκδίωξής της από την ευρωζώνη. Τώρα μιλούν για το ενδεχόμενο οικειοθελούς εξόδου της από το ευρώ. Αυτό γράφουν οι αρθρογράφοι της γερμανικής έκδοσης της Wall Street Journal. Χαρακτηριστικά σημειώνουν ότι "Το 2012 και το 2013 η επιστροφή στη δραχμή απέτυχε επειδή η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από μόνη της. Το 2014 όμως οι οικονομολόγοι υπολογίζουν ότι με το πρωτογενές πλεόνασμα και το θετικό εμπορικό ισοζύγιο θα διαθέτει τα οικονομικά αποθέματα για να εγκαταλείψει την ευρωζώνη". Ο λόγος της εξόδου θα είναι η παρατεταμένη ύφεση και ότι η επιστροφή στην ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει με το σκληρό ευρώ αλλά και τα μέτρα λιτότητας στα οποία επιμένουν οι Γερμανοί. Η WSJ κάνει μνεία της ανάλυσης της αμερικανικής εταιρείας οικονομικής διαχείρισης Renaissance Capital, σύμφωνα με την οποία σε κάθε Έλληνα εργαζόμενο αναλογούν δύο άνεργοι. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας παγκοσμίως. Για να αποκατασταθεί η αναλογία εργαζομένων - ανέργων χρειάζεται ένα πραγματικό θαύμα στον τομέα της απασχόλησης. Υπ' αυτή την οπτική η νέα δραχμή, δηλαδή η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, θα έλυνε πολλά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, καθώς η υποτίμηση θα αναβάθμιζε την ανταγωνιστικότητα, κυρίως στον τουρισμό. Κάτι τέτοιο, πάντως, μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και αφορμή η απαίτηση ενός νέου μνημονίου από τους δανειστές. Σε κάθε περίπτωση, "η επιστροφή στη δραχμή θα ήταν ένα τεράστιο σοκ για τις αγορές" επισημαίνουν οι αναλυτές.

Μας κλέβουν το μυαλό

Όχι, δεν μας ψεκάζουν, απλώς «μας κλέβουν το μυαλό». Γιατί όταν η λογική αδυνατεί να εξηγήσει, η καταφυγή στη μεταφυσική, άλλως πως στην πεδουλάκεια λογική, είναι το μόνο καταφύγιο, που μας απομένει. Παρόλ’ αυτά, η ζωή συνεχίζεται χωρίς να λογαριάζει τη δική μας μελαγχολία. Έτσι, μία ιστορική, «αριστερή» εφημερίδα αλώθηκε, πλέον ανοιχτά, από την αυλή Σαμαρά. Η τελευταία ετοιμάζει τον Στουρνάρα για εξιλαστήριο θύμα, προκειμένου να σωθεί η Νέα Δημοκρατία, που αργά ή γρήγορα θα έχει την τύχη του ΠΑΣΟΚ, εκεί στην Γ’ Εθνική! Μόνο που ο υπουργός Οικονομικών δεν ασκεί δική του πολιτική, αλλά εκείνη της τρόικας. Μάλιστα, ο τρόπος υλοποίησης των Μνημονίων αποφασίζεται από ολόκληρη την κυβέρνηση, προεξάρχοντος του Αντώνη Σαμαρά. Επιχειρούν, όμως, να τα επιρρίψουν όλα στις πλάτες του Στουρνάρα. Γι’ αυτό δεν πρόκειται να εισέλθει στο υπουργείο ο Χρύσανθος Λαζαρίδης, καθώς η υπουργοποίηση του οικονομικού συμβούλου του πρωθυπουργού θα έβαζε στο επικοινωνιακό κάδρο των ευθυνών τον ίδιο τον Σαμαρά, ακυρώνοντας, έτσι, τα όποια οφέλη από την τακτική της «δαιμονοποίησης» και της «θυσίας» του Στουρνάρα. Αυτός είναι ο λόγος που δεν θα «σπάσει» το υπουργείο Οικονομικών, όπως διατείνεται ο Λαζαρίδης, καθιστάμενος δήθεν υπερασπιστής του βαλλόμενου πανταχόθεν Στουρνάρα. Ασφαλώς, ο Χρύσανθος Λαζαρίδης έχει και αυτοτελείς, δικές του φιλοδοξίες. Έτσι, κάποιοι, όπως ο Αντώνης Παπαγιαννίδης, δοξολογούν τον παλιό φίλο τους, τον Χρύσανθο, υπερτιμώντας την αξία του ως οικονομολόγου και πολιτικού. Αλλά η επικοινωνιακή προετοιμασία του νέου μεσσία δεν αποδίδει καθώς ο Λαζαρίδης ούτε χαρισματικός είναι ούτε ικανό πώλο(κόμμα) έχει ώστε να τον οδηγήσουν στην Ιερουσαλήμ των υπερεγωτικών φιλοδοξιών του. Όσο για την κυβερνώσα τάξη, κυρίως τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, αυτή δεν εξιλεώνεται δικάζοντας έναν Τσοχατζόπουλο κι έναν Σμπώκο, ούτε «δίνοντας» βορά στα μίντια τον Λιάπη(απομειωμένο σύμβολο του καραμανλικού παρελθόντος), τον Τομπούλογλου , τον Κάντα και άλλους. Κι αυτό γιατί η δωροληψία έχει εγγραφεί στο DNA των πολιτικών στελεχών των δύο πρώην μεγάλων κομμάτων. Μάλιστα, η παθητική δωροδοκία παραπέμπει στην παραδοσιακή «ζωοκλοπή» των κατσαπλιάδων, που συνιστούσε αξία και τιμή για τις αγροτοποιμενικές προβιομηχανικές κοινωνίες στην Ελλάδα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Αυτή η αταβιστική προσέγγιση, δυστυχώς, ισχύει και στην Ελλάδα του 21ου αιώνα. Ο Τομπούλογλου θεωρεί τον εαυτό του ατιμασμένο("μαλάκα") αν δεν δωροδοκηθεί! Αν, όμως, στην εποχή του Καρκαβίτσα είχαμε κοινωνίες, που θαύμαζαν τους απατεώνες τύπου Τζηριτόκωστα, τα σημερινά λαμόγια θεραπεύουν τη διαπόμπευσή τους και μας εμπαίζουν από τον εικοστό όροφο του «Σέρατον» στην Κουάλα Λουμπούρ. Θα ήταν, ωστόσο, λάθος να περιοριστούμε στην… κληρονομικότητα! Τα γεγονότα στη γειτονική Τουρκία αποδεικνύουν –πέρα από τις όποιες ομοιότητες- πως η διαφθορά είναι εγγενής στον καπιταλισμό στη σημερινή, χρηματοπιστωτική του εκδοχή.

Αναγέννηση ή χαμός

Όταν μία ολόκληρη κοινωνία, ή, για να ακριβολογούμε, η πλειονότητά της αξιολογεί και αναγνωρίζει τα μέλη της με βάση τον υλικό πλούτο τους, τότε, ναι, ας μη μας εκπλήσσει που ο νεοδημοκράτης πρόεδρος του νοσοκομείου παίδων Αγλαΐα Κυριακού δεν θέλει να είναι ο "μαλάκας" της παρέας! Ας μη λησμονούμε, εξάλλου, τον homo pasokus, αυτόν τον ιδιαίτερο τύπο νεοέλληνα της μεταπολίτευσης, που αποκτώντας πρόσβαση στα κέντρα αποφάσεων έκανε τις "δουλειές" του σε βάρος των αξιοκρατικά υπερτερούντων ανταγωνιστών του. Αυτή η πολιτική κουλτούρα "γέννησε" τα πράσινα "λαμόγια", γενόσημα των οποίων αναπτύχθηκαν και στη Νέα Δημοκρατία. Έτσι φθάσαμε στη σημερινή μας κατάσταση της οικονομικής, πολιτιστικής, πολιτικής και ανθρωπολογικής χρεοκοπίας σαν κοινωνία και σαν πολιτειακή οντότητα. Τώρα οι αποκαθαρμένοι -ρίχνοντας το ανάθεμα στον Άκη, στον Μαντέλη, στον Τσουκάτο και στον Κάντα- και οι μεταλλαχθέντες ιδεολογικοπολιτικά "πράσινοι" μετακινούνται κατά ΣΥΡΙΖΑ μεριά, απολαμβάνοντας για μία ακόμα φορά την προνομιακή πρόσβαση στην επόμενη εξουσία. Και απομένουν οι πολιτικά δυσκίνητοι -ίσως και πολιτικά πρωτόγονοι- της ΝΔ και του εξαερωμένου ΠΑΣΟΚ του Ευ. Βενιζέλου να σηκώνουν το βάρος της μνημονιακής εθελοδουλείας και των ανίκανων προς αλλαγή πολιτικών "ειδών", τα οποία είτε επιμένουν να κλέβουν ξεδιάντροπα είτε καταλήγουν να εκφράζουν την πολιτική διαμαρτυρία τους με τη βιαιότητα των σχιζοφρενών-ναζιστών της Χρυσής Αυγής. Τι συμβαίνει, όμως, στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ; Θα καταφέρουν οι αριστεροί του Τσίπρα και οι κομμουνιστογενείς του Λαφαζάνη να αφομοιώσουν το πλήθος των πασοκογενών με βάση τη συλλογικότητα, τον αλτρουισμό και την ανιδιοτελή προσφορά, ή θα χαθούν όλοι μέσα στον πράσινο αρμόβουρκο της εγωπάθειας και της πελατειακής(κομματικής)διαφθοράς, παρασύροντας και ολόκληρη την ελληνική κοινωνία; Οι συνθήκες της Ελλάδας δεν επιτρέπουν την επανάληψη μιας εθελόδουλης ή μιας διεφθαρμένης διακυβέρνησης. Γι' αυτό ή θα υπάρξει η αναβάπτιση της ελληνικής κοινωνίας σε μια πλειοψηφική, νέα πολιτική κουλτούρα ή θα χαθούμε τελεσίδικα. ΥΓ. Είναι τρομερή η άμεση καταγραφή των άρθρων από τους "φίλους" στο Palo Alto και στο Menlo Park των ΗΠΑ καθώς και στην Ιρλανδία!

Η εξαθλίωση της Ευρώπης

Δεν μιλούν για την ανεργία, αλλά για τη μείωση των αιτημάτων για απασχόληση, δεν λένε για τη φτώχεια αλλά για την «αλληλεγγύη των συσσιτίων» της ταπείνωσης. Μιλούν για ανάκαμψη, για το «σχέδιο λιτότητας» που τώρα αποδίδει, αλλά δεν λένε για το μεσαίωνα στις εργασιακές σχέσεις, για τη μη πληρωμένη ή την κακοπληρωμένη εργασία, για τις «μικροδουλειές» μερικές ώρες την εβδομάδα, ούτε για τα πληρωμένα με ψίχουλα «stages», για τους πτυχιούχους νέους με τα πολλά πτυχία και προσόντα που μεταναστεύουν, για το «ανθρώπινο κεφάλαιο» που διαμορφώθηκε στις χώρες του νότου και το οποίο «κλέβουν» οι χώρες του βορρά, προσθέτοντάς το στο εμπορικό τους πλεόνασμα! Είναι οι κοινοί ψεύτες, είναι οι προπαγανδιστές της απανθρωπιάς και της εξαθλίωσης, είναι οι εντεταλμένοι πολιτικοί και οι εξωνημένοι «ειδικοί» και δημοσιογράφοι που διαδίδουν ότι το «κακό» παρέρχεται και πως υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ. Κι όλα αυτά διαχέονται από τα μέσα ενημέρωσης που ελέγχονται από το διευθυντήριο Βρυξελλών-Βερολίνου-Νέας Υόρκης. Στην Ελλάδα τα μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης ελέγχονται μέσω των χρεών τους (οφείλουν 1 δις ευρώ) και γίνονται τα μνημονιακά ηχεία της τρόικας και των εγχώριων υπηρετών της. Τα αντιμνημονιακά μίντια χάνονται. Έτσι μπαίνουν στην «ανεργία» δημοσιογράφοι, ειδικοί και πολιτικοί που ασκούν κριτική στην αδιέξοδη πολιτική της λιτότητας, αποκρύπτοντας την αύξουσα φτωχοποίηση των λαών της ΕΕ και ειδικά των χωρών της ευρωζώνης, που έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, της στατιστικής υπηρεσίας των Βρυξελλών από τα 500 εκατομμύρια των κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα 120 εκατομμύρια(24%) βρίσκονται σε καθεστώς φτωχοποίησης και κοινωνικού αποκλεισμού, τα 50 εκατομμύρια(10%) ζουν σε οικογένειες όπου δεν εργάζεται κανείς, τα 43 εκατομμύρια(8,6%) αδυνατούν να αγοράσουν την καθημερινή τους τροφή και 4,1 εκατομμύρια είναι χωρίς στέγη. Αυτά είναι στοιχεία των Βρυξελλών για το 2011! Αντιλαμβάνεται κανείς που έχει φθάσει σήμερα η ανθρωπιστική κρίση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Ελλάδα το 1/3 των κατοίκων είναι χωρίς ασφαλιστική κάλυψη και έχουν αυξηθεί κατά 21% τα έμβρυα που γεννιούνται νεκρά(τα στοιχεία είναι πάντα του 2011!). Αλλά και στη Γαλλία ένα εκατομμύριο είναι πλέον οι εγγεγραμμένοι στα συσσίτια των «εστιατορίων της καρδιάς». Στην Πορτογαλία και στην Ισπανία, εντούτοις, οι «μερκελιστές» μιλούν για ανάκαμψη της οικονομίας, αλλά η επιβράδυνση της ανεργίας στην πρώτη οφείλεται στην μαζική μετανάστευση, κυρίως των νέων, ενώ η ανάκαμψη στη δεύτερη είναι μόνο για τις τράπεζες και τις πολυεθνικές. Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η καταστροφή είναι εδώ, εντός της ευρωζώνης, και όχι κάπου αλλού, στα εθνικά νομίσματα φερ’ ειπείν. Το ερώτημα, συνεπώς, είναι: Που βρίσκεται η ελπίδα για την αλλαγή πορείας; Τι πρέπει να κάνουμε; Να αγωνιστούμε για αξιοπρέπεια και ανθρωπιά. Γιατί αυτό είναι το υλικό υπόστρωμα της ελπίδας. Στην εξέγερση βρίσκεται η προοπτική. Και η εξανάσταση γίνεται καθαρτική, όταν συμβεί, καθώς επανοικειοποιείται τη χαμένη μας αξιοπρέπεια και ανασυστήνει το τσακισμένο πρόσωπό μας, δημιουργώντας ένα άλλο παρόν, μια άλλη αλήθεια, τη δική μας, αυτή που θα μας επιτρέψει να σταθούμε ξανά όρθιοι.

Η δεξιά σελίδα...

Με αποκαλούσε στα γραπτά του «ο συνάδελφος της αριστερής σελίδας», καθώς αυτός έγραφε καθημερινά στη σελίδα «τρία» της Βραδυνής, ενώ η αφεντιά μου στη σελίδα «δύο». Η πολιτική αντιπαράθεση των δύο σελίδων ήταν σκληρή, αλλά ποτέ δεν ξέφυγε από τα όρια του εκατέρωθεν σεβασμού. Ο καθένας αντιπάλευε σκληρά τις θέσεις του άλλου: «Έγραψες 450 σελίδες για την Αμερική (εννοούσε το Homo Americanus), ενώ θα μπορούσες να γράψεις τρεις λέξεις: Άντε γαμηθείτε Αμερικανοί». Αυτή ήταν η κριτική του για το βιβλίο μου. «Απεχθάνομαι αυτά που υποστηρίζεις, αλλά σε παραδέχομαι ως δημοσιογράφο» μου είπε κάποια άλλη φορά. Η αμοιβαία αντιπάθεια και απέχθεια μας έκανε καλύτερους. Οι πένες έβγαζαν φωτιές. Οι λέξεις ήταν γεμισμένες με πυρίτιδα και τα επιχειρήματα αναπτύσσονταν με το ρυθμό «μυδράλιου»! Ο ένας έδινε ενέργεια στον άλλο. Άρχισε κι αυτός να γράφει βιβλία, καταθέτοντας την πλούσια δημοσιογραφική αλλά και πολιτική του εμπειρία. Είχε ξεκινήσει από το ΚΚΕ και το Ριζοσπάστη. Και χάρηκα που ξανασυναντήθηκαν με τον ξάδερφο Γρηγόρη στην ΕΣΗΕΑ στην παρουσίαση του πρώτου βιβλίου του. Τώρα ο συνάδελφος της «δεξιάς σελίδας» απήλθε από τον μάταιο τούτο κόσμο. Αισθάνομαι ότι έχασα το αντίθετό μου, αυτό που μου παρείχε ενέργεια. Και τώρα που το σκέφτομαι, λέω «να πως λειτουργεί και γιατί είναι απαραίτητη η ενότητα των αντιθέτων». Να γιατί οι Ζαπατίστας ανέχονται ακόμα και τους φασίστες. Δεν είναι θέμα ανοχής αλλά ζωής. Τώρα, «ο δεξιός συνάδελφος» απήλθε από το μάταιο τούτο κόσμο κι εγώ είμαι χωρίς «αριστερή σελίδα»...

Αγώνας για "όρθια" ζωή

Ένας κυβερνητικός βουλευτής λέει « Όχι» στην πολιτική εξαθλίωσης, που επιβάλλει το κόμμα του, και αποβάλλεται πάραυτα προς παραδειγματισμό. Η κυβέρνηση τρίζει και επιχειρεί να αποκρύψει γρήγορα τη σφοδρή αντίδραση στην πολιτική της που αναιρεί την ανθρωπιά. Ε, ναι, λοιπόν, ο σημερινός μας αγώνας εκτός από υλικός, έχει ως περιεχόμενο και την αξιοπρέπεια, την άρνηση να αποδεχθούμε την ταπείνωση, την κατάλυση της ανθρωπιάς. Και ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα η αντίδρασή μας αυτή μας ανασυστήνει την τσακισμένη μας ψυχή. Κι αν ο κοινός πόνος μας ενώνει, ο αγώνας εναντίον της κυβέρνησης και των τροϊκανών μάς αναβαπτίζει και μας καθιστά ικανούς να αναγεννηθούμε, να σταθούμε όρθιοι, να μιλήσουμε για τον εαυτό μας, για τα όνειρά μας και να ανατάξουμε την ελπίδα στις καρδιές ώστε η αξιοπρέπεια να κατοικήσει και πάλι στις ψυχές μας. Ο αγώνας μας για την ανθρωπιά, η πάλη ενάντια στο σακάτεμα της ανθρώπινης φύσης μας, ο αγώνας για τη χαμένη μας αξιοπρέπεια, όλη αυτή η εξέγερση, αυτό το ανενεργό ηφαίστειο, που είναι εντός μας, είναι ώρα να ξυπνήσει, και φαίνεται πως αρχίζει να ενεργοποιείται. Είναι η ώρα που οι «πάνω» δεν μπορούν πια να κυβερνήσουν, όσα μέσα σωματικής και νοητικής καταστολής κι αν μετέρχονται. Ήδη στους «κάτω» αρχίζουν να «ανθίζουν» εναλλακτικές μορφές του πράττειν, αγώνες που δεν επιδιώκουν απλώς να νικήσουν την κυβέρνηση αλλά να μετασχηματίσουν την εμπειρία της κοινωνικής ζωής, να αλλάξουν την κυρίαρχη συμβολική τάξη μέσω της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης. Οι εναλλακτικές μορφές αγώνα δεν επιδιώκουν απλώς τη νίκη, να νικήσουν, δηλαδή, την κυβέρνηση, ή τον κάθε κεφαλαιοκράτη εργοδότη, θέλουν, συγχρόνως, να μετασχηματίσουν την κοινωνική εμπειρία, να αλλάξουν τον Τρόπο σκέψης και ζωής, να αποτελέσουν, με άλλα λόγια, τον προάγγελο της νέας κοινωνίας, δημιουργώντας, τώρα, τις κοινωνικές σχέσεις του μέλλοντος. Γι’ αυτό απαιτείται ένα διαφορετικό συλλογικό πράττειν: απεργίες στα μέσα μαζικής μεταφοράς με δωρεάν μετακίνηση, νέοι τύποι υγειονομικής υποστήριξης, πανεπιστημιακές διαμαρτυρίες, που δεν κλείνουν απλώς το πανεπιστήμιο αλλά προτείνουν μία διαφορετική εμπειρία μελέτης και μία δωρεάν παιδεία στο πλαίσιο της ίσης αντιμετώπισης σε ίδιες συνθήκες. Γιατί όπου ο αγώνας γίνεται με τους όρους του κεφαλαίου ή με όρους τυφλής ισότητας, τότε χάνουμε ακόμα κι όταν φαίνεται ότι κερδίζουμε. Ναι, χρειαζόμαστε μία νέα κυβέρνηση μέσα από αγώνα με νέο τρόπο, αυτός είναι ο στόχος. Πως όμως; "Τι θα κάνετε"; Ρωτούν όσοι σκέφτονται όπως οι σημερινοί συντηρητικοί, που δεν τολμούν να σκεφθούν μία πολιτική έξω από την ευρωπαϊκή και παγκόσμια νεοφιλελεύθερη μαφία. Τους απαντάμε με τον τρόπο των Ζαπατίστας: «Ρωτώντας περπατάμε». Γιατί ο δρόμος είναι απάτητος, άγνωστος, αλλά και επειδή η αναζήτηση νέων κατευθύνσεων είναι μέρος της επαναστατικής διαδικασίας. Γιατί χρειάζεται συνεχώς η επαναστατική διαδικασία να μετατοπίζεται(σημειολογικός και πρακτικός ανταρτοπόλεμος) καθώς το κεφάλαιο επιδιώκει πάντα να αφομοιώνει την αντίδραση, η οποία κατ’ αυτό τον τρόπο καταλήγει αντί της ανατροπής να του προσδίδει ενέργεια, να το ανανεώνει. Να σταματήσουμε την πορεία «θανάτου», λοιπόν, και μετά βλέπουμε. Δεν έχουμε να πάθουμε κάτι χειρότερο. Αντίθετα, θα προσπαθήσουμε για μια ζωή όχι εθελόδουλη και αναξιοπρεπή, αλλά όρθια…

Οι Her Omnes του Κάφκα και οι χρυσαυγίτες

Βλέπω τον Άκη να εισέρχεται αγέρωχος στο δικαστήριο. Το ίδιο «άτρωτος», όπως όταν ήταν παντοδύναμος υπουργός Άμυνας. Βλέπω τον Λιάπη να ανεβαίνει υπομειδιών τη σκάλα του ανακριτή. Θέλει να είναι πρώτος στην επιτυχία, πρώτος και στην αποτυχία. Έκανε «λάθος». Όχι γιατί χρησιμοποιούσε πλαστές πινακίδες, αλλά γιατί συνελήφθη. Αυτή υπήρξε η ηθική κουλτούρα της ελληνικής κοινωνίας στην εποχή της διακινδύνευσης και του σημίτειου εκσυγχρονισμού, όπου το λάθος δεν είναι η παρανομία, αφού όλα είναι επιτρεπτά σύμφωνα με τη μετανεωτερική αντίληψη της πλήρους αβεβαιότητας, αλλά η… βλακεία να συλληφθείς γι’ αυτή. Με άλλα λόγια, οι νόμοι εγγυώνται την ελευθεριότητα των «πάνω» και την τάξη-υπακοή των «κάτω». Δείτε και το χαμόγελο του Στουρνάρα, που διακηρύσσει υπερήφανα την «πρωτοφανή δημοσιονομική προσαρμογή» που πέτυχε πάνω στα πτώματα των Ελλήνων εργαζομένων. Ακριβώς όπως έκτισε την Αγία Πετρούπολη ο Μεγάλος Πέτρος, μπαζώνοντας τους βάλτους της περιοχής με τα δεκάδες χιλιάδες πτώματα των κουλάκων. Θυμάμαι το ίδιο εγωπαθές χαμόγελο και στο πρόσωπο του Γιώργου Παπακωνσταντίνου. Όλοι τους είναι οι Her Omnes, οι Κύριοι Όλος ο Κόσμος, όπως αποκαλούσε ο Φρ. Κάφκα τα τεράστια Εγώ, τα κοσμο-εγώ. Γι’ αυτά μιλάει και ο Ντον ΝτεΛίλλο (στο μυθιστόρημα: Κοσμόπολις, εκδόσεις Εστία). Ο Έρικ, ο πολυεκατομμυριούχος χρηματιστής του Ντελίλο ανήκει στη φυλή των Her Omnes: «Με το θάνατό του Δε θα τελείωνε ο ίδιος. Θα τελείωνε ο κόσμος»! Το Εγώ ίσον ο κόσμος, ο κόσμος ίσον Εγώ. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που μία ανάσα τους μπορεί να κλονίσει την οικονομία. Εκείνοι που όντας ταυτισμένοι με τον κόσμο δεν έχουν τρόπο να βγουν έξω από το Εγώ τους, δεν έχουν τόπο για να τον δουν από απόσταση, να γνωρίσουν ποιοι είναι. Η συνείδηση και το αυτοσυνείδητο άτομο δεν υφίστανται. Μόνο τεράστια κελύφη από ακόρεστα Εγώ, που ότι κι αν κατασπαράζουν παραμένουν αδειανά. Είναι οι νεαροί-θρύλοι με την ακατάβλητη θέληση, οι έξυπνοι που έχουν ανατραφεί από λύκους. Θρησκεία τους η «πληροφόρηση», αυτή είναι η ομορφιά και το νόημα της ζωής τους. Τα data, τα δεδομένα είναι τα μόνα που έχουν ψυχή. Όλα είναι μετατρέψιμα σε κυματιστές αράδες πληροφοριών. Το σώμα, η ψυχή, ο άνθρωπος, όλα συρρικνώνονται σε μία δομή πληροφοριών. Το παν είναι η σκέψη, το παιγνίδι με τη σκέψη, η σκέψη έξω από τα όρια, η επίθεση στα όρια της αντιληπτικής ικανότητας, η σπέκουλα στο κενό, το παιγνίδι στο κενό, το συνειδητό πέταγμα του Ίκαρου και η συνειδητή χαρά της πτώσης. Από τη μια το ζην επικινδύνως του υπερμανιακού χρηματιστή, η φυλή των πολιτών του κόσμου με «ένα ζευγάρι αρχίδια Νέας Υόρκης» ή Κολωνακίου. Από την άλλη πλευρά, στην άλλη όχθη, βρίσκεται το Εγώ των «κάτω», του άνεργου Μπέννο Λέβιν. Αυτός είναι ένας νέος άντρας που δεν υπήρξε ποτέ παιδί (ακριβώς όπως ο «υπέροχος Γκάτσμπι» του Φιτζέραλντ), που έχει ακόμη αντιστάσεις, εκδηλωμένες με τον κορεατικό πυρετό, ή τον πολιτιστικό πανικό του διαδικτύου. Το Εγώ εδώ βιώνει την απόλυτη μοναξιά του απορριπτέου, δηλαδή του απολυμένου, και του απορρίμματος, του άχρηστου, αυτού που όχι μόνο δεν έχει κάποιον να τον αγαπήσει, αλλά δεν έχει και κανέναν να αγαπήσει γατί «δεν έχει απομείνει κανένας». Ο Μπέννο ήταν «ένα ασήμαντο τεχνικό στοιχείο, ένα τεχνικό γεγονός, που αντικαταστάθηκε με ένα πιο αποδοτικό «τσιπ», δηλαδή απολύθηκε και μάλιστα εθελουσίως, χωρίς καμία αποζημίωση. Έχει κι αυτός Εγώ, αλλά είναι χωρίς δουλειά, «ρέστος» και ατσίγαρος, δηλαδή αποστερημένος από τις κοινά αναγνωρισμένες πλευρές του Εγώ του, συμβολικά νεκρός. Κι όμως θέλει να αφηγηθεί τη ζωή του, θέλει να την πει, να τη γράψει, ουσιαστικά να ανασυστήσει το θρυμματισμένο Εγώ του μέσω της δημιουργίας, με τη μετουσίωση της βιο-ιστορίας του σε τέχνη. Το φαντασιακό ενεργοποιείται, αλλά αποτυγχάνει. Η φαντασία, αυτό που είναι το «υποκείμενο τονούμενο» δεν υπάρχει. Τότε παραληρεί, παθαίνει «σούστο», δηλαδή απώλεια ψυχής (που το κόλλησε από το διαδίκτυο ομοίως), χάνει την οικογένειά του, αλλά το μόνο που καταφέρνει να βρει για παρηγοριά, για να σπάσει τη μοναξιά του είναι «κάτι να μισεί», όπως ο ξένος του Καμύ. Θέλει να σκοτώσει για να αξίζει κάτι και η δική του ζωή. Μόνο στο θάνατο μπορεί, τελικά, να δει το πρόσωπό του. Στο θάνατο του άλλου, γιατί ο δικός του έχει ήδη επισυμβεί. Τότε γίνεται ένας από τους δολοφόνους του Παύλου Φύσσα, ένας χρυσαυγίτης. Και τους δύο κόσμους, του Έρικ και του Μπέννο, τους ενώνει ο ίδιος θεός, η νέα τεχνολογία, η ρομποτική, τα data, η ίδια δικτατορία, το ίδιο καταπιεστικό μέλλον, η ίδια ανάγκη για τροφοδοσία του ακόρεστου Εγώ. Αλλά τους χωρίζει η αυτάρκεια του ενός (Έρικ), η απουσία τύψεων, η τεράστια φιλοδοξία, η περιφρόνηση για τον άλλο. Ακόμη και στην αυτοκαταστροφή του ο Κύριος Όλος ο Κόσμος θέλει να «επιτύχει» περισσότερο από τον ήδη αποτυχημένο, να χάσει περισσότερα, όπως στο αρχαίο πότλατς, όπου αυτός που χάριζε τα περισσότερα ήταν ο πιο ισχυρός. Γι’ αυτό δεν αυτοκτονεί, αλλά προκαλεί το φόνο του. Ο Άκης, ο Λιάπης και οι άλλοι ανήκουν στις μεγάλες εγωπάθειες, στους Her Omnes του Κάφκα, αυτοί που έμμεσα βάζουν το μαχαίρι στο χέρι των αποτυχημένων, του κάθε Ρουπακιά.

Ακούει κανείς;

"Όχι, η Ελλάδα δεν θα είναι μόνο ένα εργασιακό Μπούχενβαλντ αλλά και ένας απέραντος θάλαμος αερίων, ένα Άουσβιτς. Στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Ξάνθη, έξω από τα σπίτια, μέσα στα σπίτια, αιθαλομίχλη παντού. Ό,τι δεν καίγεται το καλοκαίρι, γίνεται αποκαΐδι το χειμώνα. Μαζί καίγονται και οι άνθρωποι. Λες κι αναβιώνει ο λονδρέζικος Δεκέμβρης του 1952, όπου χιλιάδες πέθαναν από την αιθαλομίχλη, που προκαλούσαν τα τζάκια. Ένας κόσμος που κλαίει, ένας κόσμος που λοιμοκτονεί και χάνεται χωρίς ένα σπασμό...". Αυτά γράφαμε στις 28 Δεκεμβρίου 2012. Το ίδιο ισχύει και σήμερα. Απλώς να θυμίσουμε ότι η καπνομίχλη σε συνδυασμό με τη "θερμοκρασιακή αναστροφή" έστειλε στο θάνατο 4000 Λονδρέζους (κατ' άλλους 8000). Το γεγονός ότι η Αττική είναι λεκανοπέδιο καθιστά πιο επικίνδυνο ένα ανάλογο φαινόμενο. Ακούει,άραγε, κανείς; Ή μήπως για να "σπάσει" το κερί των αυτιών των υπευθύνων θα χρειαστεί μία τραγωδία;

Η αιθαλομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι

-Αναβολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας για ένα χρόνο συμφώνησαν κυβέρνηση και τρόικα ως επικοινωνιακό ισοδύναμο για την ψήφιση της «ληστείας μετά φόρου» στα ακίνητα. Οι βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ μπορούν τώρα να ισχυριστούν ότι η κυβέρνηση έδωσε… σκληρή μάχη με την τρόικα! -Όσο για την τρόικα έφυγε χωρίς να υπάρξει συμφωνία για τη δόση του ενός δις ευρώ. Αλλά κι αυτό είναι ένα ακόμα επικοινωνιακό παιγνίδι, καθώς το ποσό αυτό η κυβέρνηση μπορεί να το αναζητήσει στην αγορά των εντόκων γραμματίων, όπως έχει κάνει πάμπολλες φορές. -Το σκηνικό της δήθεν κρίσης στήνεται με τη βοήθεια των συστημικών μέσων μαζικής επικοινωνίας με στόχο τον εκφοβισμό του πληθυσμού και την αποδοχή εκ μέρους του της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που έχει καταστεί πλέον διαρκής και μόνιμη. Μόνιμος φόρος έγινε το χαράτσι για τα ακίνητα. Μόνιμη έγινε η «απογύμνωση» των εργαζομένων από τα εργασιακά τους δικαιώματα. Τώρα θα έχουμε και την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων. Μόνιμη έγινε η παράκαμψη του Κοινοβουλίου μέσω των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου (βλέπε και ΕΡΤ). Μόνο που κάτι άρχισε να αλλάζει. Αυτό έδειξε ο μακροχρόνιος αγώνας των εργαζομένων στην ΕΡΤ που δεν επέτρεψε τη νομιμοποίηση της κυβερνητικής παρανομίας (του πραξικοπήματος του «μαύρου»). Αυτό δείχνουν και οι διοικητικοί υπάλληλοι στα ΑΕΙ και οι γιατροί στον ΕΟΠΥΥ. Παρόλα αυτά, η εξουσία επιστρατεύει και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να ενισχύσει το αποδυναμωμένο επικοινωνιακό «περιβάλλον» κρίσης. Έτσι, με τον Αλ. Τσίπρα (με τον Αντ. Σαμαρά συναντήθηκε χθες) συναντάται σήμερα ο Κ. Παπούλιας. -Την ίδια ώρα, από τα υπόγεια του Μαξίμου γίνεται προσπάθεια αποπροσανατολισμού με τα «Πόθεν έσχον» (έσχες χωρίς πόθεν) των πολιτικών και τη μοτοσικλέτα του Αλ. Τσίπρα! Είχαν προηγηθεί η φίρμα του υποκαμίσου του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η προσέλευση των παιδιών του στο νηπιαγωγείο και η μάρκα του εσωβρακού του! -Εν τω μεταξύ, η αιθαλομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι. Ας θυμίσει κάποιος τι έγινε υπό ανάλογες συνθήκες στο Λονδίνο… -Για την ώρα, ένας ακόμα άνθρωπος κάηκε ζωντανός μέσα στο σπίτι του στα Κ. Πατήσια. Τα αίτια ερευνώνται! Στην Κάσο, ένας άντρας βρέθηκε νεκρός στον ακάλυπτο πολυκατοικίας. Τα αίτια ερευνώνται! Στην Κέρκυρα ένας 23χρονος βρέθηκε τα ξημερώματα κρεμασμένος στο μονόζυγο παιδικής χαράς. Τα αίτια ερευνώνται!

Ο νεοφιλελεύθερος Κρόνος τρώει τα παιδιά του

Η οικονομική κρίση δεν είναι σκληρή για όλους. Κάποιοι, όπως οι εγχώριοι ολιγάρχες, ωφελούνται απ’ αυτή, καθώς τσακίζουν τους εργαζόμενους και εξαλείφουν κάθε μικρό ανταγωνιστή, προχωρώντας σε μία άνευ προηγουμένου συγκεντροποίηση του κεφαλαίου σύμφωνα με το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα. Δεν είναι, όμως, οι μόνοι που κερδίζουν. Οι χρεοκοπημένες τράπεζες, που ανακεφαλαιοποιούνται με δανεικά τα οποία πληρώνει με αίμα ο ελληνικός λαός, εξακολουθούν να δανείζουν με «εξωτραπεζικά (δηλαδή πολιτικά) κριτήρια» τα καταχρεωμένα μιντιακά συγκροτήματα, που υποστηρίζουν το μνημόνιο. Οι καναλάρχες αν και χρωστούν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία και στις τράπεζες δεν ενοχλούνται από κανέναν. Αντίθετα, λαμβάνουν και νέα δάνεια, ενώ ο φόρος του 20% στις τηλεοπτικές διαφημίσεις μετατίθεται για δύο ακόμα χρονιές παρότι προβλέπεται στο ισχύον μνημόνιο. Δεν ίσχυσε, όπως είναι γνωστό, το ίδιο και για τις μικρές εφημερίδες σε ό,τι αφορά στη δημοσίευση των ισολογισμών. Επίσης, δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση οι μικροοφειλέτες της ΔΕΗ με τα μεγάλα πολιτικά κόμματα, όπως η Νέα Δημοκρατία, που χρωστά εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ αλλά κανείς δεν της κόβει το ρεύμα. Το ίδιο ισχύει και για άλλους μεγαλο-οφειλέτες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Αυτή η άνιση αντιμετώπιση γίνεται με τις ευλογίες της τρόικας, η οποία μισθώνει με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ ξένους χρηματοπιστωτικούς συμβούλους και ελληνικές νομικές εταιρίες, όπως αποκαλύπτει, σήμερα, μεγάλη αγγλική εφημερίδα. Το αυτό συμβαίνει και στις άλλες χώρες που είναι υπό την τροϊκανή ηγεμονία. Σημειώνουμε ότι οι νομικές εταιρίες συνιστούν τη γέφυρα των μεγάλων ελληνικών συμφερόντων με τα οικονομικά συμφέροντα των ξένων δανειστών, που εκπροσωπούνται από την τρόικα. Κι όλα αυτά ενώ ο ελληνικός λαός πένεται και αργοπεθαίνει στους τεράστιους θαλάμους αιθαλομίχλης, που έχουν γίνει οι πόλεις μας. Συμπέρασμα, η κρίση δεν είναι κρίση για όλους. Κάποιοι ωφελούνται απ’ αυτή και μάλιστα σκανδαλωδώς. Μόνο που οι εγχώριοι ολιγάρχες αγνοούν ότι σε λίγο θα τους καταπιούν κι αυτούς οι ξένοι νέο-αποικιοκράτες, πρωτίστως οι Γερμανοί. Γιατί η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, όπως και η απληστία του νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού Κρόνου, δεν έχει όρια.

Ριζική χυδαιότητα και φασισμός

Το μεγάλο μαρτύριο στον καιρό της κρίσης το έχουν οι «μεσαίοι» και οι μικροαστοί. Αυτοί που ήταν και τώρα δεν είναι. Αυτοί οι οποίοι στον καιρό της καταναλωτικής και δανεικής ευδαιμονίας, είχαν αποκτήσει αναγνώριση και ορατότητα καθώς και μία εικονική "κοινωνική ανέλιξη", αγοράζοντας σύμβολα και σημεία, ενώ τώρα υφίστανται τη βία της αποστέρησης από το συμβολικό τους κεφάλαιο, το οποίο αντικαθιστούν με την πορνογραφία και το φασισμό! Φασισμός και πορνό εν ταυτώ. Μέσα σ’ αυτή τη σύγχυση των ρόλων και την απώλεια του Προσώπου, οι «μεσαίοι» και οι μικροαστοί, άντρες και γυναίκες, θεατές και δρώντες, έχουν χάσει την ορατότητα και την ταυτότητά τους, και χωρίς φαίνεσθαι πλέον δεν Είναι, πάρεξ χαίνουσες σχισμές, που οδύρονται για την αναπηρία τους. Δεν είναι πάρεξ ακρωτηριασμένοι φαλλοί. Η απώλεια αυτή αντικαθίσταται με την πορνογραφία, ενώ η ματαίωση εκβάλλει στο φασισμό. Γι' αυτό το επιτελικό στέλεχος της Χρυσής Αυγής σερφάρει στα μπορδέλα της Αθήνας. Γι' αυτό ο Μποντριγιάρ έλεγε πως το πορνό είναι το «Τρίπτυχο της χαίνουσας σχισμής, της ευχαρίστησης και της σημασίας». Και επειδή, πλέον, δεν υπάρχει «Καμία αβεβαιότητα, κανένα μυστικό», καταλήγει στη ριζική χυδαιότητα. Γιατί η εξάλειψη κάθε μυστικού, κάθε αβεβαιότητας αφαιρεί τη σαγήνη, αυτού που κάποτε αποκαλούνταν γοητεία, και απομένει το γυμνό κρέας, η χυδαία εκδοχή μιας άψυχης κούκλας. Αυτή την κούκλα, αυτό το τέχνημα, το τεχνολογικό προϊόν ενός μηχανοστασίου σωμάτων θα συναντήσει ο χρυσαυγίτης σε μία συνεύρεση, που θα καταλήξει στην πλήρη ματαίωση και γι' αυτό σε μία ανάλογη βία που δεν ενδοβάλεται αλλά εξωτερικεύεται εναντίον των μεταναστών ή των αντιφασιστών. Γι' αυτό κάθε πρώην μικροαστός είναι έτοιμος να γίνει φασίστας, γιατί έχει ανάγκη τη βία σε μία απέλπιδα προσπάθεια να κρατηθεί στο φως από το οποίο βίαια αποσπάται. Εξυπακούεται ότι αυτή η απεχθής κατάληξη οφείλεται στην αδυναμία των άλλων θεσμών (κομμάτων και εξωνημένων συνδικάτων) να εκφράσουν και να οργανώσουν πολιτικά την απελπισία σε μία δημοκρατική κατεύθυνση.

Ο Μαντέλα κι ο Δεκέμβρης είναι η μνήμη της αντίστασης

Ήταν πριν πολλά χρονιά. Όλος ο κόσμος διαδήλωνε κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και για την αποφυλάκιση του Νέλσον Μαντέλα. Στο Παρίσι, σε μία διαδήλωση, μία Γαλλίδα γυρίζει και ρωτάει: «Έχουμε δίκιο;» Ήταν τότε που ο νεοφιλελευθερισμός έμοιαζε παντοδύναμος, τότε που οι πεποιθήσεις και οι βεβαιότητες αμφισβητούνταν και η αδικία άρχιζε να αμπαρώνει όλες τις πύλες. Τώρα που πεθαίνουν και τα τελευταία σύμβολα της ελευθερίας, το παρόν μοιάζει να μην έχει οδό και το μέλλον αύριο. Κι όμως η μνήμη της εξέγερσης είναι ζωντανή. Η παράδοση του πνεύματος της αντίστασης εξακολουθεί να είναι εκεί που ένα παιδί πριν πέντε χρόνια πέφτει νεκρό, δίνοντας ακούσια το σύνθημα για την εξέγερση της γενιάς του, μιας εξανάστασης που έθετε μόνο διερωτήσεις. Γιατί οι νέοι δεν ήξεραν τι ήθελαν αλλά ήξεραν τι δεν ήθελαν. Γιατί ήδη ένιωθαν ξένοι σε μία μεγάλη Αφαίρεση, που λέγεται κοινωνία, σε μία ζωή που τους αρνείται, σε μία χώρα που τους διώχνει κι ένας κλειστός κύκλος μιας πολιτικής αντιπροσώπευσης από πολιτικούς που μοιάζουν με κεφάλια-ακρόπρωρα και τους προδίδουν, καθώς στρέφονται κάθε φορά προς την κατεύθυνση που κελεύουν οι τροϊκανοί επικυρίαρχοι. Οι νέοι δεν έχουν πια «αέρα» για να αναζωογονήσουν τα όνειρά τους σ’ αυτόν τον τόπο. Δεν τους αφήσαμε τόπο, δεν τους δώσαμε χώρο μήτε λόγο. Μόνο ανεργία. Και τώρα ξεριζώνονται, φεύγουν. Και η Ελλάδα δεν είναι πια παρά μια φτηνή οικονομική ζώνη δουλοπάροικων, ένα πεδίο βολής ξένων ελεύθερων σκοπευτών, ένα πειραματικό εργαστήρι, μία έρημος, που περιμένει τις θύελλες της ανυπακοής να ανοίξουν νέους δρόμους και οάσεις…

Ο κρυπτοκομμουνισμός των... καπιταλιστών: Καταργούν την ατομική ιδιοκτησία

Είναι δυνατόν οι τράπεζες να κάνουν έξωση σε εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες και να κατάσχουν τα σπίτια τους; Ποιος θα τα πάρει; Η πρώτη απάντηση στα εύλογα ερωτήματα είναι οι εικόνες ερήμωσης σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ, όπου οι τράπεζες προέβησαν σε κατασχέσεις σπιτιών. Τα κτίρια παραμένουν κουφάρια αδειανά. Κι όμως στην Ελλάδα υπάρχει διεθνές ενδιαφέρον από κερδοσκοπικά funds για αγορά «κόκκινων» δανείων και, συνεπώς, για κατάσχεση σπιτιών. Γιατί αυτό; Το εκ πρώτης όψεως παράλογο διάβημα καταδεικνύει τη νέα τάση στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία που μετακινείται από το δόγμα της «κατοχής» σ’ αυτό της «χρήσης». Δεν χρειάζεται, μ ε άλλα λόγια, κάποιος να κατέχει σπίτι, αυτοκίνητο, ποδήλατο κ.ά., μπορεί να τα «νοικιάζει»! Ο ίδιος ο καπιταλισμός συντρίβει τα άλλοτε «ιερά και όσιά του», όπως είναι η ατομική ιδιοκτησία! Θα μπορούσε, μάλιστα, να πει κανείς πως οδεύουμε προς έναν ιδιότυπο καπιταλιστικό «κομμουνισμό», αλλά μόνο ως προς το μεγάλο πλήθος των ανθρώπων, που δεν θα κατέχουν απολύτως τίποτα. Αντιθέτως, κάποιοι-ελάχιστοι ολιγάρχες θα κατέχουν τα πάντα. Για την ακρίβεια, οι εταιρείες (αντί του κράτους)θα κατέχουν τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, τα ποδήλατα, τις ιατρικές υπηρεσίες κ.ά., τα οποία θα νοικιάζουν στους «κάτω». Αυτή είναι η λεγόμενη «οικονομία της λειτουργικότητας» ή, καλύτερα, «οικονομία της χρήσης». Στόχος της οικονομίας αυτής είναι η παρεχόμενη υπηρεσία και όχι το προϊόν. Η πώληση του προϊόντος αντικαθίσταται από την πώληση της χρήσης του. Οι καταναλωτές δεν αγοράζουν το προϊόν αλλά τη χρήση του. Νοικιάζουν, δηλαδή, ένα αυτοκίνητο για ορισμένη χρονική διάρκεια, ή αγοράζουν την «πλύση» και όχι το πλυντήριο. Σ’ αυτή την κατεύθυνση, μία σειρά μεγάλες βιομηχανίες αρχίζουν να ενεργοποιούν την αρχή της λειτουργικότητας. Η Xerox, φερ’ ειπείν, πουλάει φωτοτυπίες και όχι φωτοτυπικά. Το ίδιο ισχύει και με τη Renault που εξειδικεύεται στις μπαταρίες για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τις οποίες οι οδηγοί θα αλλάζουν στους σταθμούς ανεφοδιασμού. Η οικονομία της χρήσης είναι προσαρμοσμένη στις ακριβές και σπάνιες πλέον πρώτες ύλες. Έτσι, η μετακίνηση στην οικονομία της χρήσης παρουσιάζεται ως συνυφασμένη με τη βιώσιμη(ή πράσινη) ανάπτυξη. Η βιωσιμότητα είναι συνδυασμένη με την σπάνι των πρώτων υλών(προς τούτο αποθηκεύουν τα απόβλητα και τα ανακυκλώνουν)και, συνεπώς, με τα όρια της οικονομικής ανάπτυξης-όγκος πωλήσεων, μείωση του κόστους- που έχουν εξαντληθεί. Γι’ αυτό αναζητούνται νέα πεδία προστιθέμενης αξίας. Έτσι, η ενοικίαση είναι ένας νέος τρόπος, που προσφέρεται μαζί μ’ ένα σύνολο(πακέτο) αγαθών και υπηρεσιών. Τώρα, επί παραδείγματι, που το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα καταρρέει στην Ελλάδα, οι ιδιωτικές εταιρείες θα καλύψουν το κενό, προσφέροντας διάφορα προϊόντα (οι ιατρικές εταιρείες μαζί με τις υπηρεσίες πρόληψης της πτώσης γερόντων, θα προσφέρουν και τον εξοπλισμό αν, τελικά, πέσουν!). Μια επιχείρηση, επίσης, μπορεί να προσαρμόσει την προσφορά της, καλύπτοντας θέματα υγείας, κίνησης, εκπαίδευσης κ.ά. Όλα, λοιπόν, θα τα διαχειρίζονται οι ιδιωτικές εταιρείες, καταργώντας το κράτος. Για την ακρίβεια θα καταργηθεί το κοινωνικό κράτος, ενώ το κράτος θα υφίσταται μόνο ως κράτος-χωροφύλακας, προστατεύοντας τους ολιγάρχες από την οργή των μη κατεχόντων, των ελεύθερων πλην «αβράκωτων» ανθρώπων, όπως συνέβαινε στον 19ο αιώνα, όταν οι χωρικοί-κολίγοι ανήκαν στον φεουδάρχη. Οδεύουμε, κατά συνέπεια, προς ένα είδος επιστροφής στο μεσαίωνα για τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, των οποίων η δυνατότητα να επηρεάζουν την οικονομία μέσω της εργασίας τους θα μειώνεται διαρκώς, λόγω της ρομποτικής. Πρόκειται με άλλα λόγια για την προσπάθεια του κεφαλαίου να απελευθερωθεί από την εργασία. Ήδη με το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και τις νέες τεχνολογίες φαίνεται να απαλλάσσεται από τους εργαζόμενους αλλά όχι και από την εργασία. Μόνο που κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα μπορεί να πουλάει τα προϊόντα μήτε για «κατοχή» μήτε για «χρήση». Τι απομένει; Οι ολιγάρχες, αφού κανιβαλίσουν τους «κάτω», να αρχίσουν να αλληλοτρώγονται και μεταξύ τους μέχρις ενός. Άρα, κι αυτός ο δρόμος είναι αδιέξοδος…