Ο Λεβιάθαν

Ο Λεβιάθαν της κρίσης θέλει ανθρωποθυσίες. Θέλει αυτόχειρες όπως ο 35χρονος κρητικός που δεν άντεξε τα χρέη του. Θέλει ανέργους κι αόρατους. Όπως εκείνοι που δεν κατοικούν στην πασιφαή Σελήνη αλλά στη σκοτεινή πλευρά της. Θέλει κι αυτούς που μας οδήγησαν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι οποίοι σε λίγο θα αναφωνήσουν με περισσό θράσος «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», κηρύσσοντας τον… αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας! Θέλει και τους «αργούς αναγνώστες» που θα βγάζουν βόλτα τα βιβλία τους όπως οι μποέμ των αρχών του 20ου αιώνα στο Παρίσι, που έβγαζαν στα βουλεβάρτα τις χελώνες τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το ιδεολογικό δόγμα της ταχύτητας και της συνεχούς επιτάχυνσης. Τώρα μόλις δικαιώθηκαν και οι μποέμ και όλοι όσοι υποστήριζαν ότι η συνεχής επιτάχυνση οδηγεί κατ’ ευθείαν στην άβυσσο. Γιατί και η φύση και ο άνθρωπος –ως ανήκων στη φύση- θέλουν το χρόνο τους. Γι’ αυτό η διαρκώς επιταχυνόμενη ανάπτυξη οδηγεί στην απονέκρωση, στο φαύλο κύκλο του θανάτου. Συνεπώς, όταν μιλάμε για ανάπτυξη πρέπει να ρωτάμε «από ποιον;» και «για ποιον;» και να εξετάζουμε τις δυνατότητες, τους χρόνους και τα όρια της φύσης και της αναπαραγωγής της.
Ο Έρικ Χομπσμπάουμ επισήμαινε ότι η τεχνικο-επιστημονική ανάπτυξη και η καταστροφή του περιβάλλοντος μπορούν να προκαλέσουν νέες εξεγέρσεις, γιατί «αυτό είναι το κεντρικό πρόβλημα». Η λυσιτελής λύση, όμως, αυτών των προβλημάτων μπορεί να υπάρξει μόνο σε διεθνές επίπεδο, αλλά δυστυχώς το έθνος-κράτος παραμένει το μόνο πεδίο όπου είναι δυνατή η πολιτική δράση. Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε, συνεπώς, ότι μία εξέγερση ή θα είναι διεθνής ή θα είναι εκ προοιμίου αναποτελεσματική. Αυτό ισχύει για κάθε δυναμική αντίδραση των «κάτω». Δεν είναι φερ’ ειπείν δυνατόν οι αντιδραστικές ντιρεκτίβες των Βρυξελλών και του ΔΝΤ για τα εργασιακά ή το ασφαλιστικό να μην βρίσκουν απέναντί τους ένα πανευρωπαϊκό κίνημα. Δεν μπορεί η αντίδραση για την καταστροφή του περιβάλλοντος να μην είναι παγκόσμια, αντίστοιχη δηλαδή στην οικονομική παγκοσμιοποίηση. Είναι περίεργη η μη αντίδραση στις κλιματικές αλλαγές και τις τεράστιες καταστροφές τόσο στην Ασία όσο και στον κόλπο του Μεξικού. Τα σημερινά κινήματα που μπορούν να έχουν ως κέντρο τους το περιβάλλον(υπό την έννοια της βιοπολιτικής), θα είναι «αρχικά διευθυνόμενα από σημαντικές μειοψηφίες, που θα έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη δράσης σε διεθνές επίπεδο»(αξιοποιώντας, κατά μεγάλο μέρος, την επανάσταση των τεχνολογιών της επικοινωνίας). Ζούμε σε μία «μιντιακή κοινωνία», λέει ο Χομπσμπάουμ, κι αυτό πρέπει να το λαμβάνουν υπόψη οι εξεγερμένοι ώστε να δίνουν άμεσα τη μεγαλύτερη δημοσιότητα στις ενέργειές τους. Αλλά ποιος ξεσηκώθηκε για την Κάρυστο; Ποιος φώναξε για το φοινικόδασος της Πρέβελης; Κανείς. Συνένοχοι όλοι στο «φόνο»; Δυστυχώς ναι, αφού κανείς δεν είπε, κανείς δεν τραγούδησε έστω «συνένοχο στο φόνο δεν θα μ’ έχετε». Άκρα του τάφου σιωπή…