Ρατσισμός

Το παράδοξο τίθεται κατ’ ιδίαν, συζητιέται, καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, επιχειρείται να αναλυθεί πλην επί ματαίω. Τελικά, γιατί ενώ «βρίζουμε τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ στην κάλπη τα ψηφίζουμε»; Το ερώτημα τίθεται και επανατίθεται, χωρίς να μπορεί να απαντηθεί. Και τούτο γιατί στην πραγματικότητα δεν θυμώνουμε, αλλά κάνουμε τους οργισμένους, όπως ακριβώς οι «ηθοποιοί» των δελτίων των «Οκτώ». Ο θυμός μας τελειώνει όταν η παρέα σκορπίζει, όταν η συζήτηση-χαβαλές λαμβάνει τέλος, όταν τα φώτα σβήνουν. Γιατί απλώς κάνουμε τους θυμωμένους. Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο με το θυμό των «κάτω», τον άγριο θυμό των underdog, αυτών που βρίσκονται στο έλεος κάθε μορφής βίας, πραγματικής-οικονομικής και συμβολικής, και προορίζονται να πεθάνουν μ’ ένα σπασμό, έτσι χωρίς κανένα λόγο, παράλογα. Μιλώ για τους φτωχούς, μιλώ για τους άνεργους, τους νέους, τους «λιωμένους» σ’ ένα κουταλάκι ηρωίνης, μιλώ γι’ αυτούς που δεν έχουν άλλο κεφάλαιο να διαθέσουν παρά μόνο το σώμα τους, για το παιδί που «ψωνίζονταν» προκλητικά διαθέτοντας τον εαυτό του ως εμπόρευμα στα σκοτάδια της Ομόνοιας, για την νεαρή αφρικανή, που δήλωνε την ποιότητα της πραμάτεια της («πάρε με, είμαι καλή»), μιλώ για τους μετανάστες που, μην έχοντας άλλο τρόπο παρά να ρίξουν στα σκυλιά του δρόμου το σώμα τους, δεν έχουν πρόβλημα να σφαχτούν μεταξύ τους. Οι συμμορίες της Νέας Υόρκης είναι εδώ, στην Αθήνα. Η Αμερική, τελικά, είναι παντού. Το ίδιο και ο ρατσισμός. Αλλά για ποιους συνιστούν απειλή οι μετανάστες; Μα για τους γηγενείς εργαζόμενους, που χάνουν τις δουλειές τους από την πολύ φτηνότερη προσφορά εργασίας των μεταναστών. Εξυπακούεται ότι απ’ αυτό ωφελούνται οι «πάνω». Το χειρότερο, όμως, όλων είναι ότι με βάση αυτή την πραγματικότητα γίνεται μια μετάθεση της κεντρικής πολιτικής σύγκρουσης στην περιφέρεια, δημιουργώντας τους «εμφύλιους των κάτω». Ο ρατσισμός είναι η σχεδιασμένη απόκρυψη των αιτιών της μετανάστευσης, η υπερδιόγκωση των διαφορών των «κάτω» (οι εμφύλιοι των «κάτω» στις ΗΠΑ συνεχίζονται μέχρι σήμερα). Οι μετανάστες ως «νέοι βάρβαροι» γίνονται, τελικά, τα εξιλαστήρια θύματα που θα καλύψουν την ιδεολογική αδυναμία του ολοκληρωτικού, νεοφιλελεύθερου συστήματος να δικαιολογήσει τη φτώχεια και τη δυστυχία.

Βαρύγδουπη και με ύφος εκατό καρδιναλίων η ραδιοφωνική συνομιλήτριά μου θεώρησε παραδοξολογία το ενδεχόμενο να επιλεγεί (από τις κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές ελίτ) ο Μπαράκ Ομπάμα ως πρόεδρος των ΗΠΑ για λόγους «εικόνας» και μόνο. Το γεγονός ότι ο ίδιος ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρθηκε στην ανάγκη αλλαγής της εικόνας των ΗΠΑ στον κόσμο επιβεβαιώνει τη μεγάλη σημασία της, αυτή που η δημοσιογράφος αδυνατεί να αντιληφθεί. Αλλά γιατί είναι τόσο σημαντική η εικόνα της Αμερικής; Διότι όταν ένας κυρίαρχος πολιτισμός απολαμβάνει το θαυμασμό των άλλων, τότε δεν χρειάζεται να επιβάλλεται με σκληρή αλλά με ήπια βία (ήπιο δεσποτισμό τον ονομάζει ο ιστορικός Α. Τόυνμπη). Αντίθετα, σήμερα, επειδή οι ΗΠΑ «έχουν χάσει τη λάμψη τους» (Φρίντμαν) η Ουάσινγκτον είναι υποχρεωμένη να επιβάλλεται στον κόσμο με στρατιωτικό και άκρως βίαιο τρόπο, ήτοι με «σοκ και δέος». Αλλά η απώλεια της λάμψης έχει συνέπειες και στο εσωτερικό. Οι αμερικανοί δεν είναι υπερήφανοι πλέον για τη χώρα τους και γι’ αυτό η κοινωνική και εθνική συνοχή δοκιμάζεται. Η δοκιμασία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη αφού συνοδεύεται από μία ιστορική ανασφάλεια που δημιουργήθηκε πρώτα από το χτύπημα στους δίδυμους πύρους, ύστερα από τον τυφώνα Κατρίνα και τέλος από τη μεγάλη οικονομική ύφεση, που προκάλεσε η κατάρρευση των πιστωτικών οργανισμών ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων. Με άλλα λόγια, ακόμη και η οικονομική ασφάλεια των αμερικανών έναντι του υπόλοιπου κόσμου χτυπήθηκε καίρια. Γι’ αυτό τώρα απαιτείται ένα νέο «νιου ντηλ», όπως αυτό της φριχτής δεκαετίας του 1930, ένας νέος Ρούσβελτ και η επάνοδος στο «κράτος πρόνοιας». Ποιος είναι ο ιδανικός για να κάνει τη δουλειά; Μάλλον ο Ομπάμα. Γιατί οι αμερικανοί χρειάζονται ένα νέο «όραμα», ένα νέο μύθο, τέτοιο που να επιτρέπει τη συνύπαρξη κάτω από την ίδια σημαία των «σκλάβων» και των «δουλοκτητών», όπως συνέβαινε παλαιότερα μέσω του προτεσταντισμού, προκαλώντας τον θαυμασμό από τους ιστορικούς όλου του κόσμου. Ο ιστορικός Α. Τόυνμπη μάλιστα απορούσε πως ο αμερικανικός προτεσταντισμός κατάφερνε να συγκεντρώνει κάθε Κυριακή δούλους και αφέντες στην ίδια Εκκλησία.

Ο Σαρκοζί και η ευτυχία

Ο Σαρκοζί επέβαλε φόρο 1,1% στο κεφάλαιο. «Εάν υπάρχουν χρήματα στους πάνω, αυτοί οφείλουν να συνεισφέρουν για τους κάτω» είπε και όλο το… κεφάλαιο ξεσηκώθηκε εναντίον του, χαρακτηρίζοντάς τον ουσιαστικά προδότη της παρά-ταξης, ο οποίος πέρασε στις γραμμές του εχθρο! Αλήθεια, εδώ θα τολμούσε κανείς ομοϊδεάτης του Γάλλου προέδρου να κάνει το ίδιο; Μάλλον όχι. Πάντως, δεν ξέρουμε αν με την ενίσχυση του Ταμείου Αλληλεγγύης θα αλλάξουν πολύ τα πράγματα για τους Γάλλους άνεργους και φτωχούς, εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι θα τους βοηθήσει να επιβιώσουν αλλά όχι να διεκδικήσουν τη ζωή και μάλιστα μια… «ευτυχισμένη ζωή», όπως αυτή των Σουηδών, των Δανών ακόμα και των Ιαπώνων. Αναφερόμαστε στους τρεις λαούς, διότι θεωρούνται δημοσκοπικώς από τους πλέον ευτυχείς! Άραγε, με ποια κριτήρια; Και εντέλει, τι είναι η ευτυχία; Ευτυχισμένος είναι αυτός που έχει χρήματα και δύναμη; Ή είναι ο φτωχός που υπεραπολαμβάνει την πίστη του σ’ ένα παραδεισένιο επέκεινα; Ποιος έχει επιβάλλει αυτή την τρομοκρατία που μας επιτάσσει, επί ποινή κοινωνικού θανάτου, την υποχρέωση να είμαστε αδιαλείπτως ευτυχισμένοι και, συγχρόνως, ένοχοι για την όποια αποτυχία και δυστυχία, για το φυσικό φόβο των γηρατειών, της ασχήμιας, του πάχους, ακόμα και για την οποιαδήποτε χαλάρωση; Ε, λοιπόν, η ευτυχία είναι μία ακόμη σύγχρονη επινόηση, ένας ακόμη μύθος που έχει καταστεί μια δήθεν διαχρονική δυτική αξία, ενώ είναι ιστορικά χρονολογημένη, και η οποία έγινε, σχεδόν, υποχρεωτική, ένας ψυχαναγκασμός. Ο άνθρωπος-καταναλωτής είναι πλέον «μια επιχείρηση ηδονής και ικανοποίησης»· μιας θεσμοποιημένης, καταναγκαστικής ηδονής, η οποία δεν είναι ούτε δικαίωμα ούτε τέρψη, αλλά καθήκον του… πολίτη που οφείλει να απολαμβάνει, να είναι ευτυχισμένος, ερωτευμένος, ευφορικός, δυναμικός, συμμετοχικός, ενθουσιαστικός. Απέναντι σ’ αυτή την «ευτυχία» των νέων διακρίσεων(αναγνώρισης) υπάρχει το ποιητικώς ζην, η δημιουργική, η «γεμάτη» ζωή που εμπεριέχει τόσο τη χαρά όσο και τη λύπη. Και, δυστυχώς, στη ζωή μια στιγμή χαράς ισοδυναμεί με χίλιες οδύνες (Λεοπάρντι).

Γκύντερ Γκρας

Όχι, δεν θα μιλήσω σήμερα για την τιμωρία του Μπιλ Κλίντον να απευθύνει αενάως στην Χίλαρι το «I love you»! Ούτε για την πτώση του «τείχους του δολαρίου» (Γεωργία) μήτε για τη ρητορική του φόβου του Μακέην (Ιράν) ούτε ακόμα για το «νέο ψυχρό πόλεμο». Σήμερα, θα αναφερθώ στο νέο βιβλίο του Γκύντερ Γκρας, τον δεύτερο τόμο της αυτοβιογραφίας του. Στον πρώτο τόμο, που τελείωνε το 1959, είχαμε ως γνωστόν την αποκάλυψη ότι ο Γερμανός συγγραφέας συμμετείχε στα SS. Στο δεύτερο και τελευταίο βιβλίο του, προς λύπη των σκανδαλοθήρων δεν έχουμε ανάλογες αποκαλύψεις. Παρ’ όλα αυτά και πριν το διαβάσουν οι περίφημοι «κριτικοί» κατηγορούν τον Γκρας για «αυταρέσκεια». Και τούτο γιατί ο συγγραφέας καλεί ως «βιβλικός» πάτερ-φαμίλιας όλα τα παιδιά από τους τέσσερις γάμους του, τα οποία γύρω από ένα τραπέζι συζητούν για τον πατέρα τους. Κανείς δεν αναφέρει ότι ο 80χρονος Γκύντερ Γκρας συνομιλεί με το θάνατο, ή καλύτερα με την αθανασία μέσω της μνήμης των παιδιών του.
Ο Γκρας, επιχειρεί απλώς να ακυρώσει την έσχατη ματαίωση μέσω της αθανασίας. Η αθανασία εν προκειμένω είναι «...η απόλαυση της μελλοντικής φήμης» εν ζωή, « είναι μια απόλαυση του παρόντος» (Πεσσόα). Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία «η τελευταία λέξη». «Ό,τι έκανα το έκανα για να μη λέει την τελευταία λέξη ο θάνατος», λέει η Ευτ. Παπαγιαννοπούλου (Γιάννης Μπαχ: Βίοι αγίων).
«Να αποτραπεί η λήθη, να εξωραϊστεί η φθορά, να μη νικήσει ο θάνατος» λέει ο Γιώργος Ιωάννου (Έλενα Χουζούρη). Όλοι εντρυφούν στη μελέτη του θανάτου (λέει ο Καφάογλου στη Μελισσάνθη) με στόχο να τον νικήσουν. Συνεπώς η αθανασία μπορεί να είναι μια διπλή απόλαυση εν ζωή, ένα κινούν αίτιο του παρόντος, του εδώθε και όχι του επέκεινα.
Αλλά το «να είσαι θνητός είναι η στοιχειωδέστερη ανθρώπινη εμπειρία» αντιπαραθέτει ο Κούντερα. Δυστυχώς, ο άνθρωπος δεν ξέρει πια να είναι θνητός κι όταν είναι πεθαμένος, «δεν ξέρει καν να είναι πεθαμένος»!

Ενέδρα στη λογική

«Αναξιόπιστο» χαρακτήρισε σχεδόν περιφρονητικά το σχέδιο δολοφονίας του Ομπάμα ο Αμερικανός εισαγγελέας. Μη σας φαίνεται παράξενο, στις ΗΠΑ όλα κρίνονται με βάση την αποτελεσματικότητά τους. Οι υποψήφιοι δολοφόνοι θα ήταν «αξιόπιστοι» αν κατάφερναν να σκοτώσουν τον υποψήφιο πρόεδρο. Άρα, τους αξίζει η περιφρόνηση! Αλλά το ίδιο κριτήριο της αποτελεσματικότητας και της κατάκτησης του οφέλους με όλα τα μέσα ισχύει και παρ’ ημίν. Αυτό αποδεικνύει η ενέδρα που έστησαν… «25 μηχανάκια» (sic) οπαδών του Ολυμπιακού στην κυπριακή, ποδοσφαιρική ομάδα της Ανόρθωσης («ούτε στην Τουρκία» τέτοια συμπεριφορά δήλωσαν οι Ελληνοκύπριοι). Η πρακτική αυτή που παραπέμπει στην εποχή του λήσταρχου Νταβέλη ενδέχεται να αποδειχθεί αξιόπιστη και άρα «νόμιμη», αν η τρομοκρατία συντελέσει ώστε ο Ολυμπιακός να κερδίσει με 4-0, οπότε προκρίνεται στο χρυσοφόρο όμιλο του «τσάμπιονς λιγκ». Συνελήφθη άραγε κανείς από τους τραμπούκους; Κανείς. Ούτε ένα «μηχανάκι»! Με την ίδια λογική, δηλαδή του χρησιμοθηρικού οφέλους, καλούμαστε να κρίνουμε και την αξιοπιστία της Μισέλ Ομπάμα σχετικά με το «αμερικάνικο όνειρο» και τη δυνατότητα κάθε αμερικανού να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ ή της… Τζένεραλ Μότορς. Αν δηλαδή εκλεγεί τελικά ο Ομπάμα, τότε κάθε «πομφόλυξ», κάθε ψεύδος καθίσταται αληθές. Αλλά για να έχουν πέραση τα ψεύδη ως αλήθειες απαιτείται και μία άλλη παράμετρος, που είναι ο αποπροσανατολισμός των «κάτω». Πρόκειται για «τη διαίρεση των Αμερικανών» (Κρούγκμαν), ή, κατ’ άλλους, για τον διαρκή «εμφύλιο των κάτω» με βάση φυλετικά, εθνοτικά ή θρησκευτικά γνωρίσματα και τη μοιρολατρική αποδοχή μιας συντηρητικής, τρομοκρατικής ιδεολογίας που προειδοποιεί ότι κάθε προσπάθεια να βοηθηθούν οι λιγότερο προνομιούχοι θα οδηγούσε σε οικονομική καταστροφή. Οι αμερικανικές ελίτ (δημοκρατικών και ρεπουμπλικάνων) καταφέρνουν να συντηρούν αυτή τη «διαίρεση των κάτω» σε μεγάλο βάθος ιστορικού χρόνου με ένα επεξεργασμένο και θεσμοποιημένο σύστημα συμπεριλήψεων και αποκλεισμών(μαύρων, καθολικών, Γερμανο-αμερικανών, Ιρλανδών, ασιατών, «κόκκινων» και τώρα των ισπανόφωνων).

Μπάιντεν, Μαντόνα και Μακέην

Ο Μπάιντεν φιλέλληνας! Για μία ακόμα φορά η ελληνική προσέγγιση της αμερικανικής υπερδύναμης γίνεται με ευήθη τρόπο. Ο Μπάιντεν είναι πρώτα απ’ όλα Αμερικανός και θα υποστηρίζει τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Εξάλλου, όλοι οι αμερικανοί, δημοκρατικοί και ρεπουμπλικάνοι, θεωρούν τον αμερικανικό λαό ως τον «εκλεκτό λαό» που θα αλλάξει τον κόσμο. Η μόνη διαφορά τους είναι πως κάποιοι θεωρούν αυτή την αποστολή επιβεβλημένη από «τον άνεμο της ιστορίας» (Χέγκελ), ενώ οι πιο πολλοί κατ’ ευθείαν από το θεό(Βίβλος)! Η σύγχυση, βέβαια, δεν είναι μόνο ελληνικό ή ευρωπαϊκό φαινόμενο, είναι και αμερικανικό. Δεν είναι τυχαίο ότι η Μαντόνα παρομοίασε τον Μακέην με τον Χίτλερ. Και άλλοι, όπως ο Βόννεγκατ, μίλησαν για την αποκτήνωση του κόσμου από την Ουάσινγκτον και πως γι’ αυτό όλοι «μας φοβούνται(σ.σ. τους αμερικανούς) και μας μισούν όπως τους Ναζί». Υπάρχει, άραγε, ομοιότητα μεταξύ των αμερικανών και των ναζί; Από τη στιγμή που οι αμερικανικές κυρίαρχες ελίτ αναγάγουν σε μοναδική παγκόσμια αξία τη δική τους εθνική κουλτούρα (εκλεκτός λαός, αμερικανικό όνειρο), αρνούμενες το σεβασμό στους άλλους λαούς και την κατακτημένη διιστορική αξιοπρέπειά τους, κάνουν ακριβώς ό,τι και οι ναζί. Κάποιοι αποδίδουν τη ναζιστική αυτή συμπεριφορά σε ψυχοπαθολογικούς παράγοντες. Δεν είναι τυχαία η «τρελοποίηση» από πολλούς τόσο του Χίτλερ όσο και του Μπους. Όμως κανείς από τους δύο δεν ήταν ή είναι τρελός. Η αμερικανίδα συγγραφέας Όουτς σημειώνει: «Δεν μπορούσες να ισχυριστείς ότι οι Ναζί ήταν παράφρονες, γιατί τα στοιχεία δείχνουν ότι ήταν απόλυτα, υπολογιστικά λογικοί. Στην υπηρεσία της παράνοιας, αλλά πάντως λογικοί». Το ίδιο ισχύει και με τους αμερικανούς. Αλλά όχι όλους. Οφείλουμε να διακρίνουμε τους «πάνω» και τους «κάτω». Ο «κάτω κόσμος» βιώνει ένα Ολοκαύτωμα, όχι από παράφρονες, αλλά από ορθολογικούς υπολογιστές(Όουτς).
Εκείνο που θέλω να πω είναι πως οι «ψυχοπαθείς» δεν είναι ψυχοπαθείς αλλά εντελώς Πραγματιστές, που όντως είναι «εγγενώς ασυνείδητοι», που δεν αμφιβάλλουν ποτέ για τις πράξεις τους, αφού δεν τις σκέφτονται, αλλά τις κρίνουν εκ των υστέρων με κριτήριο το όφελος.

Η βία της αδικίας

Η εμβληματική εικόνα των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου είναι εκείνη όπου ο κουβανός αθλητής του τάε κβο ντο Μάτος χτυπάει τον διαιτητή. «Για πράξη βίας που δεν συνάδει με τα ολυμπιακά ιδεώδη» μιλάει η παρουσιάστρια των ειδήσεων της ΝΕΤ. Άραγε, όμως, η αδικία συνάδει με τα εν λόγω ιδεώδη; Ή μήπως η αδικία, η δόλια κλοπή της πολύχρονης προσπάθειας ενός αθλητή, δεν είναι μια μορφή βίας; Κι όμως κάποτε η βία -το να ενεργεί κανείς χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες (ισόβιος αποκλεισμός)- είναι ο μόνος τρόπος να ισορροπήσει ξανά η πλάστιγγα της δικαιοσύνης. Όταν με άλλα λόγια η ΔΟΕ και η κορεάτικη ηγεσία της παγκόσμιας ομοσπονδίας του τάε κβο ντο επιβάλλουν την εξουσία τους πέρα από το δίκαιο αγώνα, ο κουβανός αθλητής δεν έχει άλλο τρόπο παρά να σπάσει τα μούτρα του διαιτητή. Η οργή και η αντίδραση των «κάτω» απέναντι στη βία της αδικίας των «πάνω» είναι «φυσική» στο βαθμό που κάποιος παραμένει ζωντανός άνθρωπος και όχι ένας συναισθηματικά ευνούχος.
Βέβαια, σύμφωνα με την κυρίαρχη αντίληψη αλλά και απόψεις όπως αυτής του Ρωλς (περί «ακριβοδικίας») δεν είναι απαραίτητη η βία, αφού οι θεσμοί των δημοκρατικών κοινωνιών διατηρούν μια εσωτερική ικανότητα για αλλαγή μέσω της ειρηνικής διαμαρτυρίας, όπως συνέβη με την ένσταση της Βρετανίας στις γυναίκες. Αλλά η Βρετανία είναι μία μεγάλη δύναμη και ο επόμενος οργανωτής των Ολυμπιακών Αγώνων. Άρα, όλα λειτουργούν επί τη βάση των διαφόρων συσχετισμών δύναμης και συνεπώς η «ακριβοδικία» ισχύει μόνο μεταξύ ίσων, δηλαδή για τους «πάνω». Αντίθετα, η βία προκύπτει από το γεγονός ότι οι φιλελεύθερες δημοκρατικές αρχές δεν είναι παρά μία ιδεολογική επίφαση της εξόφθαλμα ετεροβαρούς δικαιοσύνης. Γι’ αυτό ανάμεσα στην απογοητευμένη ηλικιωμένη γυναίκα που η αμερικάνικη τράπεζα της πήρε το σπίτι και παίζει για τελευταία φορά στο πιάνο το The impossible Dream, ανάμεσα στην κομφορμιστική καρτερία και το θυμό του Μάτος, του κουβανού αθλητή στο τάε κβο ντο, προτιμώ τον δεύτερο.

Πολιτιστική ντόπα

Το «ντοπάρισμα» των αθλητών, ναι, αλλά ποιος μιλά για το καθημερινό «ντοπάρισμα» των ανθρώπων; Μιλώ για τους νέους των αμφεταμινών, του κρακ, της ηρωίνης και της κοκαΐνης, για τους νέους του αλκοόλ (αλκοολικοί από τα 18!). Έχει ερευνήσει, άραγε, κανείς τις ποσότητες και το είδος των «βιταμινών» και των αγχολυτικών που καταναλώνουν οι μαθητές πριν τις πανελλήνιες εξετάσεις; Έχει μετρήσει κάποιο κέντρο έρευνας τις ουσίες που καταναλώνουν οι άνθρωποι των κοιλιακών στα κέντρα αυτοβασανισμού (γυμναστήρια); Ποιος ή ποιοι θέλουν, τελικά, έναν κόσμο της ντόπας, έναν υπερδιεγερμένο αλλά και, αντιστρόφως, έναν φευγάτο, αποχαυνωμένο άνθρωπο; Βέβαια, το είχε προβλέψει ο ποιητής, χρόνια πολλά πριν, όταν έλεγε πως δεν θ’ αργήσει ο καιρός που οι άνθρωποι θα χρειάζονται «χημικές ουσίες» για να αισθάνονται και να συναισθάνονται, για να χαίρονται και να παθιάζονται, για να ονειρεύονται και να ερωτεύονται. Ποιος, τελικά, ή ποιοι είναι αυτοί που επιβάλλουν ένα τέτοιο πρότυπο ζωής στους ανθρώπους και κυρίως στα παιδιά;
Στην Ελλάδα, πάντως, φαίνεται ότι συμβαίνει λόγω της σχετικής καθυστέρησης ό,τι και στις ΗΠΑ πριν πενήντα χρόνια, αφού πλέον η Αμερική είναι παντού. Βλέπεις στην Αθήνα κέντρα αναψυχής, μπαρ, πλατείες ακριβώς όπως στο The Town and the City του Κέρουακ, εκεί όπου «…παίρνεις μια γεύση αποσύνθεσης· γερο-μεθύστακες, πόρνες, αδερφές, κακοποιοί, ναρκομανείς, όλα τα αποβράσματα της αστικής κοινωνίας μαζεμένα εκεί... κι όταν βρεθείς εκεί ανάμεσα σ’ όλα τα παιδιά του θλιμμένου αμερικάνικου παράδεισου, δεν μπορείς παρά να κοιτάξεις κατάματα, στην κατάθλιψη της μπεζεντρίνης (σ.σ. ψυχοτρόπο...) Θα δεις μεγαλοβιομήχανους να καταρρέουν ξαφνικά και να τρελαίνονται, θα δεις ιεροκήρυκες στον άμβωνα ξάφνου να εκρήγνυνται... θα δεις πως όλοι έχουν γίνει παράφρονες - ένα παρανοϊκό σύμπαν». Αυτή η παράνοια παρουσιάζεται ως συγχρονισμός της κοινωνίας μας με τον αναπτυγμένο κόσμο, που έχει ως κυρίαρχο πρότυπο τις ΗΠΑ !

Νέα τάξη

Υπάρχουν ατιμώσεις και ατιμώσεις. Ενίοτε δε εκεί που νομίζεις ότι δεν επιθυμείς να… «ατιμώσεις» την Ελλάδα και την αθλητική ιδέα, «ατιμώζεις» την ελληνική γλώσσα. Η διαφορά μεταξύ των δύο ατιμώσεων είναι ότι η μία ενέχει δόλο και γι’ αυτό περισσή υποκρισία, ενώ η άλλη δεν είναι παρά μία άδολη γλωσσική ανεπάρκεια και αφασία. Θα αντιλέξει, βέβαια, κάποιος ότι η κριτική μας είναι υπερβολική, καθώς υπήρξαν αθλητές και μάλιστα χρυσοί ολυμπιονίκες ου μην και σημαιοφόροι, οι οποίοι δεν μπορούσαν να αρθρώσουν μία ελληνική λέξη. Δυστυχώς, στον καιρό της ντόπας κανείς δεν αναρωτιέται: Ποιοι σχεδίασαν και δημιούργησαν τη «βιτρίνα» χωρίς βάθος και ουσία του σύγχρονου ελληνικού αθλητισμού με τους… «πουμπλήδες» των διαφόρων αθλημάτων; Γιατί αυτοί οι πονηροί να μην είναι σε όλα, ακόμα και στα αναβολικά, πονηροί; Ποιοι πολιτικοί ανέχτηκαν και ενίσχυσαν όλο αυτό το σύστημα με ένα πακτωλό χρημάτων; Ε, λοιπόν, δεν φταίει μόνο ο προπονητής, δεν φταίει μόνο η αθλήτρια, αλλά ένα ολόκληρο σύστημα(αθλητές, προπονητές, παράγοντες, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, εταιρίες…) που τους δημιούργησε, τους συντήρησε και τώρα δεν τους ξέρει. Αλλά σήμερα, δεν ήθελα να γράψω πάλι για τα ντοπαρισμένα (πολιτικά, οικονομικά, αθλητικά, κοινωνικά…) υποσυστήματα, αλλά για το νέο σύστημα, τη νέα τάξη που δημιουργείται σε παγκόσμιο επίπεδο με την ανάπτυξη της αντιπυραυλικής ασπίδας, τη σύγκρουση ΗΠΑ(ΝΑΤΟ)-Ρωσίας και τα γεγονότα στο Αφγανιστάν. Διαβάζοντας το ρεπορτάζ του Bernard-Henri Levy από τη Γεωργία διαπίστωσα ότι το σχέδιο είναι καλά επεξεργασμένο. Ο Λεβί αναφέρεται στην κυβέρνηση της Γεωργίας που περιλαμβάνει έναν «αγγλο-γεωργιανό» πρωθυπουργό (Σαακασβίλι), έναν «ισραηλινο-γεωργιανό» υπουργό Άμυνας και πολλούς «αμερικανο-γεωργιανούς» υπουργούς. Όλοι οι υπουργοί αλλά και οι σύμβουλοι είναι υπότροφοι ιδρυμάτων τύπου Σόρος, που διέκοψαν τις σπουδές τους στα πανεπιστήμια του Γέηλ, του Πρίνσετον και του Σικάγου μετά την «επανάσταση των ρόδων». Με άλλα λόγια, η σημερινή κυβέρνηση της Γεωργίας συστήθηκε στις ΗΠΑ. Το ίδιο συμβαίνει και στα γειτονικά μας Σκόπια (εδώ η στρατολογία έγινε από το ίδρυμα Σόρος). Γι’ αυτό ο τυχοδιωκτικός τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς του Σαακασβίλι ανευρίσκεται αυτούσιος και στον σκοπιανό Γκρουέφσκι.

Ναρκισσισμοί

Ταβέρνα «Οι φίλοι». Η ζέστη είναι αφόρητη αλλά η δική τους πυρκαγιά είναι μεγαλύτερη. Τη σβήνουν με μπύρες και ούζα. Μιλούν για το Τέξας και τους δάσκαλους-πιστολέρο, για τους οίκους ανοχής του Κάφκα και τις «άγιες πόρνες» του Μπωντλαίρ, για το Street View και την έλευση του «Μεγάλου Αδελφού» μέσα από τη δήθεν χρησιμότητα ή την ελευθερία του βλέμματος. Μαθαίνω πως «αντίπαλος» της Μυκόνου είναι η Γαύδος και ενδιαμέσως Κουφονήσια. Λένε για τη «φαντασία που είναι το υποκείμενο τονούμενο»(Μπασλάρ), η οποία, όμως, ακρωτηριάζεται πρώτα από την οικογένεια μετά από το σχολείο και το πανεπιστήμιο κι ύστερα από τη θεσμισμένη κοινωνία. Νιώθουν την ενέργειά τους να ασφυκτιά μέσα τους. Θέλουν να βγουν, να μάθουν, να δημιουργήσουν, να γίνουν καλύτεροι, αλλά αισθάνονται «σαν τα λιοντάρια που το μόνο που καταφέρνουν είναι να χτυπούν με δύναμη τα κάγκελα του κλουβιού τους», τα κάγκελα των συμβιβασμών που τους επιβάλλονται. Είναι νέοι, φοιτητές και όλες οι βίες τους αφορούν εκτός από τη βία του χρόνου. Διεκδικούν το δικαίωμά τους στη ζωή, στα δικά τους λάθη, στα δικά τους όνειρα αλλά αρνούνται να συμβιβαστούν με τη βία, αυτή που βλέπει τον άνθρωπο, «τον άλλον σαν την κόλασή μας». Δεν δέχονται τη βία ως ιδρυτική δύναμη της ανθρώπινης ιδιότητας, «ως μαμή της ιστορίας». Αποκρούουν την ιδέα της «κυριαρχικής λίμπιντο» και την παροξυσμική τρομοκρατία όλων εναντίον όλων. Θέλουν να συστήσουν την ταυτότητά τους μέσα από τη φιλία, τον έρωτα και όχι μέσα από την ύπαρξη εχθρών και αντιπάλων. Προτιμούν τη γνώση από την πίστη και αρνούνται μετά βδελυγμίας το δόγμα «Λειώσε πριν σε λειώσουν»! Δεν αποδέχονται ούτε τη λεγόμενη δημιουργική βία της προόδου που «μοιάζει με εκείνο το ειδωλολατρικό ξόανο που πίνει το νέκταρ από το κρανίο των δολοφονημένων». Η μόνη αποδεκτή «βία» είναι εκείνη που επιχειρεί να επιφέρει αισθητές πρακτικές βελτιώσεις στην άθλια ανθρώπινη συνθήκη, εκείνη που επιδιώκει την απόξεση των διαδοχικών στρωμάτων βίας από το σώμα της κοινωνίας. Γι’ αυτό συνέστησαν «ομάδα». Αλλά δεν τα βρίσκουν καθώς τους ταλανίζει ο ναρκισσισμός των μικρών διαφορών τους!

Τα "βρόμικα" μετάλια

«Καθαρά» ή «βρώμικα» μετάλλια; Το δίλημμα μετά και τη Χαλκιά, επανέρχεται. Αλλά είναι ψευδές. Οι πάντες γνωρίζουν πως όλοι οι επαγγελματίες αθλητές ντοπάρονται. Απλώς υπάρχουν κάποιοι που συλλαμβάνονται και άλλοι που δεν συλλαμβάνονται. Οι αθλητές από τη στιγμή που ο αθλητισμός έγινε εμπόρευμα(ανταλλακτική αξία) και η νίκη όχι ανιδιοτελής σκοπός (αξία χρήσης) αλλά μέσο για την απόκτηση χρημάτων, λειτουργούν δίκην επιχείρησης που αναλαμβάνει υποχρεωτικά τις διακινδυνεύσεις της στο πλαίσιο του ανταγωνισμού της αγοράς! Είναι αστείος ο ισχυρισμός ότι ο Φελπς των οκτώ χρυσών μεταλλίων τη βγάζει με… λουκούλια γεύματα. Όλα τα μετάλλια είναι «βρώμικα». Απλώς οι αθλητές των προηγμένων τεχνολογικά χωρών χρησιμοποιούν νέες ουσίες που δεν ανιχνεύονται(Μάριον Τζόουνς). Τελικά, ακόμη κι αυτοί που… καταριόνται τα ντοπαρισμένα μετάλλια, τα γυρεύουν, όπως οι ξενύχτιδες της Αθήνας τα «βρώμικα» σάντουιτς. Όσο για το φιλοθεάμον κοινό, όλοι γνωρίζουμε αλλά και όλοι ενθουσιαζόμαστε σε σημείο παραφοράς. Γιατί, όπως λέει ο Σλοβένος φιλόσοφος Ζίζεκ οι άνθρωποι «Ξέρουν πολύ καλά πως είναι πραγματικά τα πράγματα, αλλά εξακολουθούν ‘’να το κάνουν’’ ως εάν να μην ήξεραν». Ο σημερινός άνθρωπος γνωρίζει το ψεύδος, αλλά δεν το αποποιείται, αντίθετα το υποδέχεται ως αλήθεια. Συνεπώς, η φενάκη, το αυτοπαραμύθιασμα είναι στοιχείο της ζωής μας. Ακόμη και η αποκάλυψη (η σύλληψη) ντοπαρισμένων αθλητών εκ μέρους της ΔΟΕ και της «Γουάντα» δεν είναι στοιχείο της αλήθειας αλλά του ψεύδους, αφού επιδιώκει να διατηρήσει την ψευδή εντύπωση ότι δήθεν υπάρχουν κανόνες, ότι οι φαρμακοδιεγερμένοι αθλητές είναι η εξαίρεση ενός ηθικού κανονιστικού πλαισίου, το οποίο δήθεν τηρείται απ’ όλους, ότι όλα κινούνται στο πλαίσιο της ευγενούς άμιλλας και της ανιδιοτελούς νίκης, ενώ στην πραγματικότητα τα χρήματα ρέουν πακτωλός! Αυτό το «τάχα», το να κάνουμε δηλαδή «ως εάν» όλα να είναι ηθικά και αγγελικά πλασμένα, ότι υπακούουν σε κανόνες είναι μία αναγκαία ιδεοληψία για την κοινωνική συνοχή των «βλακών», που συνήθως είναι οι «κάτω». Γι’ αυτό στην περίπτωση των ντοπαρισμένων αθλητών, πραγματικά ειλικρινείς είναι εκείνοι που λένε «ζήτω τα βρώμικα μετάλλια»! Όλοι οι άλλοι είναι είτε υποκριτές είτε ιδεοληπτικοί.

Πιστεύω εις...

Ο Μπάρακ Ομπάμα και ο Τζων Μακέην «εξομολογούνται» δημοσίως (τηλεοπτικά) σ’ έναν πάστορα των ευαγγελικών για τα λάθη(αμαρτίες) τους, για την ηθική, για την αποκήρυξη του «κακού» και προπάντων για την πίστη τους στο θεό, που ως γνωστόν είναι «Αμερικανός»! Το γεγονός καθ’ εαυτό επιβεβαιώνει πως η πολιτική στις ΗΠΑ εξακολουθεί να νομιμοποιείται από τη θρησκεία και δη την προτεσταντική. Στην αμερικανική ιστορία μόνο ένας πρόεδρος ήταν μη προτεστάντης(ο δολοφονηθείς Κέννεντυ που ήταν καθολικός). Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ στο αμερικανικό ομοσπονδιακό Σύνταγμα το κράτος φαίνεται να διαχωρίζεται από τη θρησκεία, αυτό δεν συμβαίνει στα Συντάγματα των Πολιτειών όπου η θρησκεία είναι πανταχού παρούσα. Γι’ αυτό μία από τις ιδιοτυπίες της αμερικανικής πολιτικής είναι η σύσταση της δημοκρατίας ως θρησκευτικής και ως πολιτικής θρησκείας ταυτόχρονα. Η δύναμη αυτής της διαλεκτικής εδράζεται στην καταγωγή της από την εποχή των Πατέρων του Έθνους, όπου η λογική (λόγος) και η αποκάλυψη(μεταφυσική) δεν αποκλείονται αμοιβαία αλλά διατάσσονται στην εθνική ιδέα. Γι’ αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρείται ότι είναι η μόνη χώρα στην οποία ο φονταμενταλισμός πέτυχε να συγχωνευτεί με τη δημοκρατική ιδεολογία και να δημιουργήσει από αυτή μια πολιτική πίστη. Έτσι, η πίστη στο Θεό, η πίστη στη δημοκρατία, η πίστη στην Αμερική, όλα ισχύουν ως μία και ενιαία ομολογία πίστεως. Γενικά, η πίστη συνενώνει, είναι ο κεντρικός δεσμός, η «ιερή ένωση» όλων (δουλοκτητών και δούλων πριν, πλούσιων και φτωχών σήμερα) έναντι της έξωθεν απειλής. Γι’ αυτό χρειάζεται πάντα να εφευρίσκεται ένα εξωτερικός εχθρός, μία απειλή (ο Μπιν Λάντεν πριν, ο Πούτιν σήμερα). Αυτός είναι ο λόγος που οι φτωχοί αντί να ψηφίζουν με κριτήριο την οικονομική τους κατάσταση, ψηφίζουν με κριτήρια όπως η θρησκευτική πίστη, η ηθική, οι αμβλώσεις, η ομοφυλοφιλία κ.ά. (πρωτεύοντα κριτήρια τα δευτερεύοντα ζητήματα σύμφωνα με τον Τσόμσκι). Όσο για τον Ίρβιν Γιάλομ που αναρωτιέται γιατί οι θρησκευόμενοι Αμερικανοί διαβάζουν τους «αθεϊστές» Ντώκινς και Χίτσενς, την απάντηση έχει δώσει προ πολλού ο Ντοστογιέφκι που μιλούσε για τους «θρησκευόμενους άθεους».

Εγκλήματα στον Αμβρακικό

Η λεωφόρος Αμβρακικού εκεί που αρχίζουν οι «μάνες» (όπως αποκαλεί η ντοπιολαλιά τις αποστραγγιστικές τάφρους) όζει αφόρητα. Οι πτηνοτρόφοι, με πληροφορεί ο φίλος, ρίχνουν στις «μάνες» χιλιάδες ψόφια πουλερικά, που καταλήγουν στον Αμβρακικό. Οι τοπικές οικολογικές οργανώσεις, οι αρχές και όλοι όσοι κόπτονται για τη σωτηρία του Αμβρακικού κόλπου, κραυγάζοντας ενίοτε για τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα και της θάλασσας, σιωπούν συνένοχα. Όλοι ξέρουν. Όλοι συνεργούν στο φόνο. Όλοι συμμετέχουν στην ομερτά. Αλλά όταν τα ψάρια πεθαίνουν κατά χιλιάδες, τότε σχεδόν όλοι διαπορούν, ενώ ελάχιστοι υποψιάζονται ότι ο φόνος μπορεί να είναι και αυτοκτονία. Κι αυτό μόνο για λίγο. Μέχρι να σβήσουν τα φώτα της δημοσιότητας και να επανέλθουν τα πράγματα στην πρότερη κανονικότητα και κερδώα βλακεία τους. Γιατί οι άνοες δεν μπορούν να καταλάβουν ότι το πρόσκαιρο κέρδος έχει ως αντίτιμο το θάνατο από καρκίνους και λευχαιμία των ίδιων και των παιδιών τους. Αλλά καλά, αυτοί δεν καταλαβαίνουν, οι οικολόγοι, οι αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης γιατί δεν αντιδρούν; Η διαπλοκή και το τοπικό πελατειακό σύστημα συντηρεί την ανοησία και την ανομία, επιμένει ο φίλος, που μου παραθέτει στοιχεία για τοξικά λήμματα «θαμμένα» ανεξέλεγκτα, για παράνομες εγκαταστάσεις, για αυθαίρετα κτίσματα και μαφιόζικες οικειοποιήσεις δημοσίων παραθαλάσσιων εκτάσεων στο Ιόνιο. Παραδόξως, εκείνοι που πρωτοστατούν στην παρανομία και την τοπική διαπλοκή είναι οι αυτοαποκαλούμενοι «προοδευτικοί». Αυτοί που δεν άκουσαν ότι «ο βυθός έχει τη γοητεία της λήθης» (Μιχ. Κατσαρός). Έτσι, αυτοί που πάλεψαν εναντίον του καπιταλισμού στο τέλος υπέκυψαν με την ίδια δύναμη στη γοητεία του. Όσοι απ’ αυτούς δεν τα κατάφεραν έγιναν αλκοολικοί! Χρήμα και αλκοόλ. Και τα δύο λειτουργούν ως συνέπεια της ίδιας μανιοκαταθλιπτικής κατάστασης. Το πρώτο ως φονική εξωστρέφεια και το άλλο αυτοκαταστροφικά. Βλέπω τα μάτια των μεν να λάμπουν τρελά μπροστά στο χρήμα και των άλλων μπροστά στο αλκοόλ. Φλιπαρισμένοι και οι μεν και οι δε. Γι’ αυτό ως εξουσιαστές λειτουργούν παρανοϊκά. Γι’ αυτό οι σημερινοί νέοι, αν θέλουν να έχουν μέλλον, πρέπει να γίνουν «πατροκτόνοι».

Οι ελίτ και τα πιόνια

Πώς να δει κανείς έναν πόλεμο; Από ποια οπτική γωνία; Βρίθουν οι αναλύσεις περί των στρατηγικών παιγνίων και των γεωπολιτικών συμφερόντων. Εδώ ο άνθρωπος δεν υφίσταται παρά ως πιόνι στη σκακιέρα, ο φόνος νομιμοποιείται από τα συμφέροντα και ο κυνισμός ταυτίζεται με τη λογική. Απέναντι, ή καλύτερα «κάτω», κυριαρχεί το… παράλογο μανάδων που ολοφύρονται θρηνώντας τα σκοτωμένα παιδιά τους. Με άλλα λόγια, σ’ έναν πόλεμο υπάρχει η… λογική των «πάνω» και το «παράλογο συναίσθημα» των «κάτω», αυτών που αποκαλούνται και άμαχοι. Τα σκέφτομαι όλα αυτά, ακούγοντας μία γεωργιανή διαδηλώτρια στην Αθήνα να κραυγάζει: «Φταίνε οι μεγάλοι, δεν φταίνε οι λαοί». Εγώ, λοιπόν, που θεωρώ ότι η έννοια «λαός» δεν υφίσταται πλέον στην άκρως ατομοκεντρική κοινωνία μας, ανακαλώ. Ο «λαός» εξακολουθεί να υπάρχει ως έννοια, όταν μια δράκα ανθρώπων (οι αποκαλούμενες ελίτ, ή «πάνω») στέλνει στο σφαγείο έναν ολόκληρο πληθυσμό, όταν οι «κάτω» υφίστανται τον άφατο πόνο του άδικου θανάτου, όταν οι γονείς θάβουν τα παιδιά τους. Ο πόλεμος, συνεπώς, είναι η παραβίαση της φυσικής ροής των πραγμάτων, είναι το παρά φύσιν, είναι το παράλογο, που επιβάλλεται ως «λογική» («ανορθολογική λογική»!) με βάση το πρώτο και έσχατο κριτήριο των πάντων, που είναι το συμφέρον, το κέρδος, η δύναμη. Και όμως, κάποτε η ιδεολογία της δύναμης είχε πληγεί καίρια από την ιδεολογία της Αγάπης και της Αλληλεγγύης, από την ιδεολογία της συντροφικότητας. Τώρα η αγάπη θεωρείται αδυναμία και ίδιο των συναισθηματικών, των διαταραγμένων ψυχών και των αποτυχημένων. Έτσι, οι «κάτω», επιδιώκοντας να γίνουν «πάνω» μέσω της δικλείδας ασφαλείας που λέγεται «κοινωνική άνοδος», διασπώνται σε ακίνδυνα πιόνια, σε μοναχικούς, ανήμπορους αμνούς, που γίνονται εύκολη βορά των λύκων. Όσο για το γεωπολιτικό παίγνιο, προς το παρόν οι υποτελείς –πριν στην ΕΣΣΔ και τώρα στις ΗΠΑ- έχουν ομοίως την τύχη των πιονιών. Η Αμερική δεν μπορεί να τα προστατέψει κι αυτό είναι μία ήττα της αξιοπιστίας και της παντοδύναμης εικόνας της. Αλλά η θυσία μερικών «κομματιών» στη σκακιέρα δεν προδικάζει και την έκβαση του παιγνίου.

Ο πόλεμος στον Καύκασο

Ο πόλεμος στον Καύκασο δεν γίνεται μόνο για τον έλεγχο των «δρόμων» του πετρελαίου. Οι σύγχρονοι πόλεμοι δεν γίνονται για την επίτευξη μόνο γεωπολιτικών στόχων, αλλά «είναι τα εύλογα προϊόντα μιας νέας μορφής εξουσίας (σ.σ. ΗΠΑ) που αναζητεί το ρόλο της και τα όριά της σε ένα εντελώς νέο εξουσιαστικό πλαίσιο» (Κ. Τσουκαλάς). Κι ενώ η πλανητική αυτή εξουσία είναι μία υπό δόμηση «αθέσπιστη ηγεμονική πολιτική τάξη», έχοντας υπό την ηγεμονία της «εθνικές-κρατικές τάξεις», όπως στη Γεωργία (ή προτεκτοράτα, όπως Κόσοβο, ΠΓΔΜ), έρχεται μία νέα δύναμη, η Ρωσία του Πούτιν να την αμφισβητήσει, διεκδικώντας τη δική της ηγεμονία (Οσετία, Αμπχαζία κ.ά.). Υπ’ αυτές τις συνθήκες ένας παγκόσμιος πόλεμος είναι περισσότερο από ποτέ πιθανός. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αφήσουν «χωρίς απάντηση» (Τσέινι) τη Ρωσία καθώς αμφισβητεί ευθέως την ηγεμονική τους νομιμότητα και τα πεδία των συμφερόντων τους που προβάλλονται δίκην «οικουμενικού συμβολαίου». Οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν με άλλα λόγια να διατηρήσουν το μονοπώλιο της δύναμης, συντηρώντας την ανισορροπία και τον κατακερματισμό των διαφόρων «εξισοροπιστικών» τάσεων, όπως η δημιουργία μιας ισχυρής Ρωσίας ή μιας μεγάλης Ευρώπης. Γι’ αυτό η διατάραξη της «ανισόρροπης σταθερότητας» από οποιαδήποτε υποδεέστερη δύναμη, εν προκειμένω από τη Ρωσία, αποτελεί έγκλημα καθοσιώσεως. Σήμερα, όμως, οι έννοιες βία και σύγκρουση περιλαμβάνουν ταυτόχρονα τη μορφή διακρατικής βίας που είναι ο πόλεμος, αλλά και άλλες μορφές βίας, ιδιαίτερα την εσωτερική βία η οποία ασκείται από τις κυβερνήσεις στους ίδιους τους δικούς τους άμαχους πληθυσμούς(μειονότητες-γενοκτονίες). Πρέπει πλέον να σκεφτόμαστε «από κοινού πολέμους, επαναστάσεις και συγκρούσεις» (Ασνέρ), και να συμπεριλάβουμε σε αυτά, με την έννοια της δομικής βίας, και τη βία που εμφιλοχωρεί στην ανισότητα και τη φτώχεια. Αλλά αν αυτό ισχύει σε τοπικό επίπεδο, στο πλανητικό κυριαρχεί η περίφημη «ανορθολογικότητα του ορθολογικού»(Σέλλινγκ), το γνωστό δόγμα Μπους σύμφωνα με το οποίο «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας» (Η ουδετερότητα δεν υφίσταται λέει ο Τσουκαλάς). Συνεπώς, για μία ακόμη φορά θα πρέπει κανείς (ως υποτελής είτε των ΗΠΑ είτε της Ρωσίας) να διαλέξει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει.