ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΑΠΕΛΑΣΕΙΣ

 

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 16.05.24 ]

---

Το κίνημα των νέων ενάντια στη Γενοκτονία στη Γάζα που εκδιπλώνεται σε όλο τον κόσμο, στρέφεται και ενάντια στις κυβερνήσεις της Δύσης που συμμετέχουν ενεργά σ΄ αυτή στο πλευρό του Ισραήλ. Ακόμη περισσότερο, στρέφεται ενάντια στον πόλεμο που διεξάγουν οι μεγάλες δυνάμεις της Δύσης ενάντια στον υπόλοιπο κόσμο, όπως επισημαίνει το αφιέρωμα του Courrier International (διαβάστε στο artinews.gr). Βιώνουμε ήδη έναν Παγκόσμιο Πόλεμο σημειώνουν οι αναλυτές και οι πιο ευαίσθητες «κεραίες», οι νέοι λαμβάνουν το μήνυμα και αντιδρούν. Οι δυτικές κυβερνήσεις χρησιμοποιούν άγρια καταστολή για να καταστείλουν το κίνημα. Τα «ματ» του Μπάιντεν με την χαρούμενη σύμπλευση του Τραμπ, τσακίζουν τις φοιτητικές διαδηλώσεις. Το ίδιο κάνει και ο «ακόλουθός» τους Κυριάκος Μητσοτάκης στην Ελλάδα, όπου φοιτητές συλλαμβάνονται και 9 ξένοι αλληλέγγυοι απελαύνονται.

Το ίδιο κάνει και ο Μακρόν: Στη Γαλλία Ο Jean-Paul Delescaut, συνδικαλιστής της CGT, καταδικάστηκε στις 18 Απριλίου σε ποινή φυλάκισης ενός έτους με αναστολή επειδή έγραψε ότι «η φρίκη της παράνομης κατοχής (στη Γάζα) έχει συσσωρευτεί» και ότι η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ήταν η απάντηση σ’ αυτή. Ο δημοσιογράφος και ακτιβιστής Siham Assbague κλήθηκε επίσης από την αστυνομία πριν από μια εβδομάδα για τον ίδιο λόγο. Το ίδιο συνέβη με την γαλλοπαλαιστίνια δικηγόρο Rima Hassan. Τέλος, τα μεγάλα γαλλικά μίντια επιτίθενται στη Mathilde Panot, βουλευτή και πρόεδρο της ομάδας La France insoumise (LFI) στην Εθνοσυνέλευση, της κύριας αριστερής ομάδας στη χώρα, της μοναδικής σήμερα που υπερασπίζεται ρητά τους Παλαιστινίους.

Αυτό το «κυνήγι μαγισσών», λαμβάνει χώρα σε όλο τον κόσμο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ποινικοποίησης της παλαιστινιακής υπόθεσης. Παντού απαγορεύονται οι διαδηλώσεις αλληλεγγύης για την Παλαιστίνη, ακυρώνονται συνέδρια, εκτοξεύονται κατηγορίες για δήθεν αντισημιτισμό, υποβάλλονται αιτήματα για διάλυση κοινοβουλευτικών ομάδων...

Αυτή η τοξική ατμόσφαιρα εγείρει ερωτήματα. Γιατί τέτοιος ζήλος από την πλευρά των αρχών για την υπεράσπιση ενός κράτους που οργανώνει συστηματικά την πολιτική και οντολογική καταστροφή των Παλαιστινίων; Γιατί επιχειρείται η διάσωση της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου που διαπράττει γενοκτονία;

Το περιοδικό Courrier International απαντά στο ερώτημα σημειώνοντας πως η Δύση κάνει πόλεμο εναντίον του Υπόλοιπου κόσμου.

Όποια εξήγηση κι αν δώσει κανείς, τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους, άνθρωποι δολοφονούνται και ο πόλεμος εξαπλώνεται. Μπορούμε να τον σταματήσουμε. Μπορούμε. Το δρόμο τον δείχνουν οι νέοι που ξεσηκώνονται δημιουργώντας ένα τεράστιο αντιπολεμικό κίνημα.

Γιατί ο πόλεμος ή η ειρήνη είναι το αποτέλεσμα του συσχετισμού των αντίρροπων δυνάμεων που λειτουργούν μέσα στην κοινωνία. Οι "από πάνω" χρησιμοποιούν τα μίντια για να δημιουργήσουν αισθήματα «μίσους» στον πληθυσμό. Το κίνημα κατά του πολέμου είναι η αντίρροπη δύναμη και γι' αυτό έχει θεμελιώδη σημασία...

Το άρθρο στο COURRIER INTERNATIONAL

«Η Δύση εναντίον των Υπόλοιπων»: η έκφραση χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τον ξένο Τύπο για να δηλώσει το χάσμα που διευρύνεται όλο και περισσότερο μεταξύ των δυτικών χωρών και ενός μεγάλου αριθμού ετερόκλητων εθνών, το «υπόλοιπο» του κόσμου που φαίνεται όλο και λιγότερο πρόθυμο να ευθυγραμμιστεί με την αντίληψη της Δύσης για τη διεθνή τάξη.

Τα δύο χρόνια πολέμου στην Ουκρανία και ο πόλεμος στη Γάζα τους τελευταίους μήνες έχουν ξαναμοιράσει τα χαρτιά σε γεωπολιτικό επίπεδο. «Εάν αυτή η σύγκρουση [στην Ουκρανία] έχει ιστορική σημασία, είναι, μεταξύ άλλων, γιατί σηματοδότησε τη στιγμή που οι δυτικές δημοκρατίες έπαψαν να είναι οι «χωροφύλακες» του πλανήτη – οι διαμεσολαβητές που προσπαθούν να αποκαταστήσουν την τάξη σε διάφορες περιοχές έντασης – και έγιναν ενεργοί πρωταγωνιστές», γράφει ο δημοσιογράφος και πρώην υπουργός Εξωτερικών της Πορτογαλίας Μπρούνο Μασάες σε μια μακρά και συναρπαστική ανάλυσή του στο πρωτοσέλιδο της βρετανικής εβδομαδιαίας εφημερίδας The New Statesman.

Όπως και στην Ουκρανία, έτσι και στη Γάζα οι χώρες της Δύσης εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό. Και, ως εκ τούτου, αμφισβητούνται, ιδίως από τις χώρες του Νότου, που τις κατηγορούν ότι ακολουθούν «δύο μέτρα και δύο σταθμά» στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Αυτό εξηγεί ο Βραζιλιάνος ερευνητής Matias Spektor, στην Washington Post: οι χώρες του Παγκόσμιου νότου θέλουν έναν κόσμο «όπου όλοι θα υπόκεινται στο διεθνές δίκαιο με τον ίδιο τρόπο».

Αυτό απέχει πολύ από το να συμβαίνει. «Οι δυτικές δημοκρατίες που έσπευσαν στην αρένα από την αυτοκρατορική τους έδρα, αντέδρασαν με έναν απολύτως συναρπαστικό τρόπο. Αίφνης, όλοι οι κανόνες και οι παγκόσμιες αξίες εξαφανίστηκαν και αντικαταστάθηκαν από τη ζέση μιας μάχης ανάμεσα σε «αυτούς» και «εμάς», γράφει ο Bruno Maçães.

Σήμερα, ολόκληρη η παγκόσμια τάξη – και οι θεσμοί που την συνοδεύουν – που κληρονομήθηκε από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ο ΟΗΕ, που δημιουργήθηκε το 1945 για να διασφαλίσει την ειρήνη και την ασφάλεια στον κόσμο, «βρίσκεται σε αδιέξοδο», προειδοποιεί ο J. Alex Tarquinio, στο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy. Το δικαίωμα της αρνησικυρίας που έχουν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας καθιστούν σχεδόν αδύνατη την έγκριση οποιουδήποτε σημαντικού ψηφίσματος. Το είδαμε στην περίπτωση της Ουκρανίας, όπου η παρουσία Ρώσου εκπροσώπου απέτρεψε την καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας. Το βλέπουμε αυτό και με την Παλαιστίνη, της οποίας η πλήρης ένταξη στον ΟΗΕ εμποδίζεται από την Ουάσιγκτον, παρά τη μαζική υποστήριξη. «Τα Ηνωμένα Έθνη εμφανίζονται ανίσχυρα. Έχουν γίνει περισσότερο παρατηρητής παρά ενεργός παίκτης», γράφει η Daily Telegraph.

Η συνεχιζόμενη αναταραχή είναι τέτοια που ακόμη και μια από τις θεμελιώδεις αρχές της διεθνούς κοινωνίας, η μη αμφισβήτηση των συνόρων, δεν είναι πλέον ανέγγιχτη, προειδοποιεί η El País. «Στη δίνη των συνεχιζόμενων πολέμων, συμβαίνει το αδιανόητο: ο επαναπροσδιορισμός των συνόρων», γράφει η Eva Borreguero. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και τη Γάζα δημιουργεί προηγούμενα που θα μπορούσαν να διαδοθούν ευρέως…. 

Για την Eva Borreguero (El País) έχουμε εισέλθει σε μια επικίνδυνη εποχή «γεωπολιτικού αναθεωρητισμού» που, από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ μέχρι τη Νότια Ασία, μέσω της Κορέας, είναι φορέας πολυάριθμων εντάσεων και συγκρούσεων. Μια εποχή μόνιμου κινδύνου, όπως την περιγράφει ο Bruno Maçães : «Το σημερινό τοπίο ασφαλείας υπενθυμίζει τη δυναμική που οδήγησε στους δύο παγκόσμιους πολέμους κατά τον 20ο αιώνα. Ίσως ένας παγκόσμιος πόλεμος σήμερα είναι απλώς ένας πόλεμος όπου κανείς δεν βρίσκεται μέσα στη μάχη. Υπό αυτή την έννοια, ίσως ήδη βιώνουμε έναν παγκόσμιο πόλεμο»…

https://www.courrierinternational.com/article/a-la-une-de-l-hebdo-l-occident-contre-le-reste-du-monde

Ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη

 

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 12.05.24 ]

---

Κωνσταντινούπολη, η πόλη κόσμος των 18 εκατομμυρίων κατοίκων. Πόλη που είναι πολλοί κόσμοι μαζί. Εδώ συμβαίνει η συνάντηση της δυτικής νεωτερικότητας και του πιο άγριου φονταμενταλισμού, η σύγκρουση του Φουκώ, του Μπωντλέρ και του Τσε με τη Μπούργκα, των φονταμενταλισμών μεταξύ τους, της Ιστικλάλ και του Ταρλάμπαση, των μπάτσων και των φτωχοδιαβόλων, των διανοουμένων και των καλλιτεχνών όπως ο μακαρίτης Αρά Γκιουλέρ και των «ουμανιστών» νεαρών, όπως ο Κούρδος δικηγόρος που συναντήσαμε τυχαία, των παιδιών που ουρλιάζουν ελεύθερα για την ομάδα τους στην πλατεία Ταξίμ και των νέων που πίνουν τσάι στην στοά Χατζόπουλου και στους οποίους τα ρόμποκοπ του Ερνοτγάν δεν τους επιτρέπουν να διαδηλώσουν για την Εργατική Πρωτομαγιά στην ίδια πλατεία. Αντιθέσεις και συνθέσεις. Η Τουρκία που "γονατίζει" κάθε δύο ώρες και η Τουρκία που αντιστέκεται όπως η Ebru Timtik, η δικηγόρος υπεράσπισης των διωκόμενων από το καθεστώς Ερντογάν (που πέθανε μετά από απεργία πείνας ζητώντας μια δίκαιη δίκη), όπως ο Ντεμιρτάς που σαπίζει στη φυλακή. Και τόσοι άλλοι. Η Τουρκία αυτή είναι καλά φιμωμένη και κρυμμένη, δεν φαίνεται.

Ο φίλος Σεφκέτ μας προτείνει το καφέ που φέρει το όνομα του μεγάλου Τούρκου φωτογράφου Αρά Γκιουλέρ. Περνάμε δίπλα από το κιγκλίδωμα με τους πάνοπλους μπάτσους. Στο βάθος το τρίπατο πατρικό του φωτογράφου και στο ισόγειο το καφέ. Οι τοίχοι είναι φορτωμένοι με τις καταπληκτικές φωτογραφίες του Γκιουλέρ που αποκλήθηκε «το μάτι της Κωνσταντινούπολης» και οι οποίες αποτυπώνουν την πόλη και τους ανθρώπους του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα. Τον «βλέπω» να κάθεται στο απέναντι άδειο τραπέζι και να μιλάει για το «τουριστικό βλέμμα» των ανθρώπων -ντόπιων και τουριστών:

 «Οι περισσότεροι άνθρωποι… Δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Περπατάω καμιά φορά στην Πλάκα και βλέπω κόσμο να κοιτάζει την Ακρόπολη. Πόσοι από αυτούς νομίζεις ότι καταλαβαίνουν τη σημασία της; Το βλέπω στα μάτια τους ότι δεν ξέρουν τι βλέπουν…» λέει*. Το ίδιο ισχύει παντού.

Στη χώρα-μωσαϊκό εθνοτήτων, ο Γκιουλέρ δηλώνει χωρίς εθνικότητα: «Δεν έχω εθνικότητα, είμαι εναντίον των εθνών, δεν έχουν σημασία αυτά…».

Ο φίλος του Γκιουλέρ και δικός μας, ο Σεφκέτ, σταυροκοπιέται καθώς ακούγεται η φωνή του ιμάμη από το κοντινό τζαμί!

Κανένα έθνος και καμία θρησκεία λοιπόν. Ίσως αυτός είναι ο δρόμος για να απελευθερωθούμε από τις «πνευματικές αλυσίδες» ώστε να ακολουθήσουν οι «υλικές». Γιατί όπως έλεγε ο Τολστόι: «αν οι κουλάκοι δεν σκέφτονταν όπως τα αφεντικά τους, τότε οι δεύτεροι δεν θα μπορούσαν να σταθούν ούτε στιγμή».

«Ναι, είμαι Αριστερός. Και λοιπόν; Οι πλούσιοι ήταν πάντα σοσιαλιστές. Πριν από 20 χρόνια, όπου κι αν πήγαινα, όλοι δήλωναν σοσιαλιστές. Στη Γαλλία, στην Ελλάδα, παντού! Τώρα, όλοι γεράσαμε, δεν είμαστε τίποτα», έλεγε ο Γκιουλέρ στον Χρήστο Παρίδη στη Lifo πριν έξι χρόνια. «Είμαστε ουμανιστές» μου λέει σήμερα ένας νεαρός Κούρδος δικηγόρος, «αλλά δεν κάνουμε τίποτα γιατί προσπαθούμε να επιβιώσουμε», επιβεβαιώνοντας έτσι ότι όλες επαναστάσεις είχαν ως ηγέτες πλούσιους-προδότες της τάξης τους και όχι αναγκεμένους (Εκτός από τον Σπάρτακο). Ναι, όταν προσπαθείς να επιβιώσεις και δεν υπάρχει οργανωμένη συλλογικότητα να σε προστατεύει, δεν μπορείς να είσαι επαναστάτης καθώς καταδικάζεσαι από τους κυρίαρχους κοινωνικούς θεσμούς στην γραφικότητα και την «τρέλα», η εξαφανίζεσαι από την βία της εξουσίας. Οι φίλοι του δικηγόρου ζουν και δουλεύουν στο Ταρλάμπαση, την πιο υποβαθμισμένη περιοχή της Κωνσταντινούπολης, εκεί που οι άνθρωποι γίνονται λύκοι για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Βλέπω στην οδό Balo δύο μπάτσους να έχουν στη μέση έναν νεαρό, ο ηλικιωμένος μικροπωλητής τους παρακαλεί να τον αφήσουν, αυτοί άτεγκτοι. Η αστυνομοκρατία του Ερντογάν είναι εμφανής παντού. Το ίδιο και η καθαριότητα του δήμαρχου Ιμάμογλου.

«Οι Τούρκοι διανοούμενοι είναι υπέροχοι» μας λέει ο Άρης που διδάσκει στο Ζωγράφειο. Οι άλλοι όμως; Ο Γκιουλέρ το είχε προβλέψει: «Ολόκληρη η mentalité θα αλλάξει, γιατί η οικονομία που καθορίζει τα πάντα θα αλλάξει. Το χρήμα είναι πάντα το ζητούμενο. Το είδος της εξουσίας θα αλλάξει κι αυτό. Νομίζω ότι όλα θα θυμίζουν τον «Νέο γενναίο κόσμο» του Χάξλεϊ». Αυτό έχει ήδη συμβεί. Το βλέπεις στην απαστράπτουσα Ιστικλάλ, τον τεράστιο πεζόδρομο των μαγαζιών, μια Ερμού σε μεγακλίμακα.

Ο άνθρωπος-καταναλωτής είναι εδώ. Και επιδίδεται σε μια επιχείρηση ηδονής και ικανοποίησης, η οποία δεν είναι ούτε δικαίωμα ούτε τέρψη, αλλά καθήκον που οφείλει κανείς να απολαμβάνει, να επιδίδεται σε μια εντατική χρήση σημείων/αντικειμένων που θα μεγιστοποιούν την ύπαρξή του κατά το αντίστοιχο της μεγιστοποίησης του κέρδους στις εμπορικές επιχειρήσεις. Σ’ αυτό το τελετουργικό παιχνίδι δεν υπάρχει χώρος για τον πόθο και την επιλογή, αλλά μόνο για την «περιέργεια» της Fun-Morality, την επιταγή αξιοποίησης στο έπακρο όλων των δυνατοτήτων ικανοποίησης, ακόμη και μέσω της κατανάλωσης σκουπιδιών! Η Ιστικλάλ είναι ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο που παρέχει λίγο απ’ όλα: εμπορικά, μπαρ, καφέ, ρεστοράν, σινεμά, κινητά σημεία πώλησης, μουσεία, τζαμιά, ένα πάνθεον της κατανάλωσης όπου έχει χαθεί το νόημα. Εδώ η ύπαρξη είναι συνυφασμένη με το «μαύρο» στο μυαλό και την αδυναμία να σκέφτεται κανείς κριτικά. Ο μετωνυμικός επαναληπτικός λόγος του εμπορεύματος ξαναγίνεται μια μεγάλη συλλογική μεταφορά, μια ανεξάντλητη και θεαματική σπατάλη που είναι η σπατάλη της γιορτής, όπως στην τελετουργία του δώρου. "Ο νέος γενναίος κόσμος" είναι εδώ. 

Βλέπω στην φωτογραφία όλη την οικογένεια του Τούρκου προέδρου στο σπίτι του Γκιουλέρ και αναρωτιέμαι: Τι ενώνει έναν μουσουλμάνο φονταμενταλιστή με τον προοδευτικό φωτογράφο; Η απάντηση δεν είναι εύκολη για έναν δυτικό, αλλά για έναν ανατολίτη είναι. Είναι το μίσος ενάντια στους δυτικούς ιμπεριαλιστές-αποικιοκράτες, κυρίως τους Ευρωπαίους: «Τη μισώ την Ευρώπη! Ποιος καταδίκασε την Ινδία, την Αφρική στη φτώχεια; Όλα τα κακά του καπιταλισμού ξεκίνησαν στην Ευρώπη. Ποιοι ήταν οι ιμπεριαλιστές; Τι έκαναν οι Ισπανοί τον 16ο αιώνα; Ποιοι αφάνισαν τους Μάγιας και τους Αζτέκους; Τι έκαναν οι χριστιανοί όταν πήγαν να κατακτήσουν; Σκότωσαν!» λέει στον Παρίδη ο Γκιουλέρ.

Για το ρατσιστικό δυτικό «βλέμμα» απέναντι στους λαούς της Ανατολής έγραψε εύστοχα και ο Έντουαρντ Σαΐντ στο βιβλίο του «Οριενταλισμός». Η οπτική των λαών της Δύσης έχει ένα διαμορφωμένο «φίλτρο» σύμφωνα με το οποίο δεν είναι οι δυτικοί ιμπεριαλιστές εγκληματίες αλλά οι ντόπιοι λαοί  που απλώς είναι «χαϊβάνια» (ζώα). Αυτό ήταν και το πρόσχημα ώστε οι ιεραπόστολοι και οι παπάδες να γίνουν οι πολιτισμικοί «προπομποί» της αποικιοκρατίας. Η σύγκρουση των πολιτισμών έχει τη βάση της εδώ. Γι’ αυτό όταν αρθεί το «πέπλο» των εθνών και των θρησκειών, θα αποκαλυφθούν και οι πραγματικοί δολοφόνοι, αυτοί που σκοτώνουν με ένα και μοναδικό κίνητρο, το κέρδος.  

Ο Ερντογάν κερδίζει γιατί παίζει το χαρτί της εθνικής ανεξαρτησίας απέναντι στους αποικιοκράτες ιμπεριαλιστές και του «αιώνα της (ανεξάρτητης και μεγάλης) Τουρκίας». Αντίθετα, η αντιπολίτευση μιλάει για την επαναπρόσδεση στο άρμα των δυτικών μετα-αποικιοκρατών. Γι’ αυτό ο Ερντογάν πείθει ανθρώπους όπως ο μακαρίτης Γκιουλέρ.

Οι δυτικές αποικιοκρατικές αξίες, όμως, που φαίνεται ότι αντιμάχονται τις ανατολικές, έχουν την ίδια βάση με αυτές. Ο δυτικός φονταμενταλισμός όσο και ο ισλαμικός είναι προϊόντα της δυτικής νεωτερικότητας. Οι δυτικοί, κυρίως οι Αμερικανοί προτεστάντες πιστεύουν με θρησκευτικό ομοίως τρόπο πως η αμερικάνικη κοινωνία είναι το «μοναδικό βιώσιμο μοντέλο» ανθρώπινης ανάπτυξης. Αλλά και στην Ευρώπη υπάρχει ένας αντίστοιχος «θρησκευτικός τρόπος», που μπορεί να μην είναι προτεσταντικός αλλά υπερασπίζεται με θρησκευτικό φανατισμό τις «δυτικές αξίες» κι ας εγκληματούν κατά της ανθρωπότητας όπως στη Γάζα! Η Δύση εκλαμβάνει τον εαυτό της ως το μοναδικό μοντέλο ενός οικουμενικού πολιτισμού. Αυτό πίστευαν και οι ναζί, θεωρώντας πως όσοι δεν υπάκουαν σ' αυτή την αντίληψη έπρεπε να εξαφανιστούν (Τζούλια Κρίστεβα)!

Για να είμαι ακριβής, ο φονταμενταλισμός του Ερντογάν είναι προνεωτερικός καθώς η πίστη του στον θεό, έχει αμιγώς μεταφυσικά χαρακτηριστικά, αλλά στην πραγματικότητα και αυτός ομνύει στο χρήμα. Η πίστη (ιδεολογία) στο θεό του Ισλάμ είναι απλώς ο αρμός και το «καύσιμο» που ενώνει το εθνικό μωσαϊκό και κινητοποιεί τις λαϊκές μάζες για την επίτευξη υλικών ( και γεωοικονομικών) στόχων. Αυτό ισχύει τόσο για τις ανατολικές όσο και για τις δυτικές ελίτ...

Γι’ αυτό ισχύει -απόλυτα- το "ούτε έθνη ούτε θρησκείες".

Η Γιώτα μας λέει πως δεν βρίσκει πια τους συμπαθητικούς και καλοσυνάτους Τούρκους που είχε συναντήσει πριν τριάντα χρόνια. Κι όμως υπάρχουν. Είναι ο Σεφκέτ. Είναι ο Αλί ο οποίος μου γράφει στον μεταφραστή της google, πως είναι από τα βάθη της Ανατολίας, παιδί σκληρού μουσουλμάνου πατέρα και έχει άλλα εννέα αδέρφια. "Προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι" γράφει. "Δουλεύουμε σκληρά". Τα μάτια του μας χαμογελούν με αγάπη. «Αγωνίζομαι για τα δικαιώματα των αδικημένων. Είμαι ευτυχισμένος που σας γνώρισα» σημειώνει ως επίλογο στον μεταφραστή. Σκέφτομαι πως υπάρχει ακόμα ελπίδα μέσα στη στάχτη.

Ούτε έθνη ούτε θρησκείες λοιπόν, αλλά ναι στις συλλογικότητες και στις "ρίζες".

«Σα ξένα είμαι Έλληνας και σην ελλαδαν ξένος» τραγουδάει ο νεαρός Πόντιος στο ταμείο του βιβλιοπωλείου της Ιστικλάλ και μας χαρίζει ό,τι πήραμε. Η Φιλιώ και η Γιώτα κλαίνε. Θυμάμαι την μαρξίστρια Σιμόν Βέιλ να γράφει πως «το ρίζωμα»** είναι η πιο σπουδαία και η πιο παραγνωρισμένη ανάγκη της ανθρώπινης ψυχής. Γι’ αυτό το "ξερίζωμα" για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες είναι θάνατος. Γι’ αυτό η Κωνσταντινούπολη κάθε Πάσχα γεμίζει Έλληνες «που είναι από δώ»…

Υ.Γ. Ευχαριστώ τη Φιλιώ και τον Ορέστη για το ταξίδι... (ευχαριστώ και τους νέους φίλους, τον Σεφκέτ, την Υβόννη και τον Αρμόδιο)

 

*συνέντευξη στον Χρήστο Παρίδη στη Lifo

**L’ enracinement, folio essays, Gallimard, 1949