ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ

Ε, όχι να παρουσιάζεται ως "προοδευτικός" ο Ρίτσαρντ Γουόλιν! Τον Γουόλιν τον γνωρίσαμε από το βιβλίο του «Η γοητεία του ανορθολογισμού» (εκδόσεις Πόλις). Είναι αυτός, που έκανε τη σύνδεση των Ευρωπαίων και κυρίως των Γάλλων φιλοσόφων και διανοουμένων με τις πνευματικές καταβολές των φιλοσόφων του φασισμού και του ναζισμού καθώς και του νεοφασισμού. Σύμφωνα με τον Γουόλιν ο ευρωπαϊκός αντιαμερικανισμός της εποχής του Μπους έχει ως αφετηρία του το φασισμό και το ναζισμό στη βάση της άρνησης του Διαφωτισμού. Έτσι, διανοούμενοι όπως ο Μποντριγιάρ, ο Φουκώ, ο Ντεριντά, ο Λυοτάρ κατηγορούνται εμμέσως ή αμέσως ως κρυπτοφασίστες, ή ανοιχτά ως φασίστες. Θα παραβλέψουμε το γεγονός ότι η επιχειρηματολογία του Γουόλιν εστιάζει την ανάπτυξη των ιδεών ως εάν όλα τα πολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα να προέκυψαν από αυτές και θα περιοριστούμε στο «δια ταύτα», δηλαδή στο «Συμπέρασμα» που έχει ως υπότιτλο «’’Τόπος καταστροφής’’: Η εικόνα της Αμερικής στη σύγχρονη σκέψη». Ενώ δηλαδή η πρόθεση ...

Ανεργία, φτώχεια, πόνος, μα και αγανάκτηση παντού. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι: Γιατί ο κόσμος δεν ξεσηκώνεται; Στο ερώτημα ενυπάρχει ήδη η παραδοχή ότι παρά την φορομπηχτική πολιτική, παρά την άγρια λιτότητα, όλοι μένουν απαθείς, αποδεχόμενοι τα πάντα σαν τα θύματα του ντε Σαντ, που συναινούν στο βασανισμό τους. Έτσι, ο Στουρνάρας μπορεί να λέει, νομίζοντας χωρίς συνέπειες, ότι στην Ελλάδα δεν είναι μεγάλη η φορολογία και ο Σαμαράς ότι οι πολίτες, η σιωπηρή πλειοψηφία επιδοκιμάζει την πολιτική του. Κι όμως, η αντίδραση είναι τρομερή. Μόνο που είναι υπόγεια, αόρατη, γιατί η σύγχρονη καταπίεση κάνει αόρατους τους καταπιεσμένους. Εξάλλου, η μη ορατότητα της αντίστασης αποτελεί μια απαράγραπτη πτυχή της κυριαρχίας. Γι' αυτό οι όποιοι αδέκαστοι δημοσιογράφοι φιμώνονται δια της ανεργίας. Οι "φωνές", όπως η ΕΡΤ, παθαίνουν "αιφνίδιο θάνατο", οι πανεπιστημιακοί, όπως ο Γιώργος Κατρούγκαλος, επιχειρείται να απαξιωθούν. Και μένουν μόνο οι εξωνημένοι, οι μισθοφόροι με τις...

1. Ένας Έλληνας υπουργός δέχεται την επίπληξη ομολόγου του άλλης χώρας, του Γερμανού Σόιμπλε, σχετικά με τη δημοσιοποίηση της συμφωνίας για την επιμήκυνση του ελληνικού χρέους και τη δέχεται σαν το πιο φυσικό πράγμα του κόσμου. Ο ίδιος υπουργός ομολόγησε, χθες, ότι και άλλες χώρες υφίστανται ανάλογο έλεγχο με αυτόν της τρόικας επί της Ελλάδας, δικαιολογώντας και νομιμοποιώντας ουσιαστικά την άρση της εθνικής μας κυριαρχίας, με το πιο φυσικό ύφος του κόσμου. Το πρόσχημα της σύγχρονης εθελοδουλείας είναι η οικειοθελής ένταξη της Ελλάδας και των άλλων χωρών στην ευρωζώνη. Η ένταξη, όμως, αυτή έγινε στη βάση της ισότητας και όχι της υποτελείας στη Γερμανία. Αλλά για να πέσουμε στα γόνατα μπροστά στη Μέρκελ και στον Σόιμπλε χρειάζονται άνθρωποι που να θεωρούν την πολιτική της υποτέλειας, ως ρεαλιστική πολιτική! Γι’ αυτό ο Etienne de la Boetie έλεγε από το 1549 ότι «Οι τύραννοι είναι μεγάλοι, επειδή εμείς είμαστε στα γόνατα»(Περί εθελοδουλείας). Και δεν γράφουμε το όνομα του Στουρνάρα, γιατ...

Η κρίση και η συνεπαγόμενη κατάσταση ανάγκης(διαρκής εξαίρεση) με το νομιμοποιητικό επιχείρημα της ασφάλειας (σ.σ. στην Ελλάδα γίνεται συνεχώς επίκληση της αποφυγής της χρεοκοπίας) είναι ο νέος τρόπος διακυβέρνησης είπε, μεταξύ άλλων, ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν στο αμφιθέατρο του «Αθήνα 9,84»(16.11.2013). Ο στόχος είναι, πλέον, τα αποτελέσματα και όχι τα αίτια. Αφήνουμε τις απεργιακές κινητοποιήσεις(διοικητικοί υπάλληλοι ΑΕΙ, λιμενεργάτες, εργαζόμενοι στα Μ.Μ.Μ) να εξελιχθούν και μετά τους επιστρατεύουμε, ακυρώνοντας ουσιαστικά το δικαίωμα στην απεργία. Σύμφωνα με τον Αγκάμπεν η βασική ιδέα είναι: «θα αφήσουμε να συμβούν καταστροφές, αναταραχές, ή και θα βοηθήσουμε να συμβούν, επειδή αυτό θα μας επιτρέψει να παρέμβουμε και να τις διακυβερνήσουμε προς την ορθή κατεύθυνση». Υπ’ αυτή τη φυσιοκρατική οπτική, ο βουλευτής της ΝΔ Ταμήλος είχε δίκιο για τη χρησιμότητα της δράσης των νεοναζιστών της ΧΑ. Αλλά και η δράση των τρομοκρατών είναι υπ’ αυτή την έννοια χρήσιμη. «Οι κυβερνήσεις, σήμερα, λέει ο...

Το κεφάλαιο τη στιγμή της κρίσης επιζητεί τη δική του ελευθερία, την απεξάρτησή του από το βάρος των «σιχαμερών και αχάριστων» εργαζομένων(ρομποτική). Η ουτοπία του κεφαλαίου είναι το κυνήγι του στόχου των αλχημιστών να δημιουργήσουν χρήμα από το χρήμα, την ακατάπαυστη βία της πίστωσης και του χρέους. Η βία αυτή εφαρμόζεται, σήμερα, στην Ελλάδα, καθώς μας αναγκάζουν να πληρώνουμε τα χρέη των τραπεζιτών και συγχρόνως να χάνουμε τα σπίτια μας από τις τράπεζες! Γι' αυτό οι βασικές αντιστάσεις προέρχονται από τους ξεσπιτωμένους, από τους απόκληρους, από τους μετανάστες, από τους άνεργους. Γιατί αν με την εργασία του ο άνθρωπος αποξενώνεται από τη δραστηριότητά του(από το προϊόν που παράγει), από τον εαυτό του, από την ανθρώπινη ουσία του, με τη μη εργασία(ανεργία) αποξενώνεται από τους άλλους, από τον κόσμο, καθιστάμενος απόκληρος, αποκλεισμένος από τους ανθρώπους και την ανθρωπιά. Το ξεσπίτωμα δίνει τη χαριστική βολή, προκαλεί τον απόλυτο θάνατο.Γιατί αν η μέγιστη βία θεωρείται η πρα...

Έβλεπα να συνθλίβουν τη βουλευτή ανάμεσα στα κάγκελα και θυμήθηκα την ερώτησή της όταν ένα ζεστό βράδυ στο Παγκράτι με σύστησαν με την ιδιότητα του άνεργου: «Αγωνίζεσθε;» μου είπε. Κατά τη γνώμη της ο αγώνας είναι η απάντηση στο ζωντανό θάνατο της ανεργίας, στην φτώχεια και την εξαθλίωση. Γιατί μέσα από το συλλογικό πράττειν, μέσα από τη συντροφικότητα και τη φιλία ανασυστήνεται το ταπεινωμένο Πρόσωπο και ανασταίνεται η ψυχή. Κάποτε η ανασύσταση του τσακισμένου εαυτού λάμβανε χώρα στο πλαίσιο των συνδικάτων. Τώρα οι συνδικαλιστές είναι εξωνημένοι κι αναξιόπιστοι, λιωμένοι και ακυρωμένοι ακόμη κι από μία δυνατή βροχή, όπως συνέβη προχθές. Το ίδιο συμβαίνει και στους άλλους θεσμούς, στα πολιτικά κόμματα, τα οποία είναι σχηματισμοί στελεχών. Και τα στελέχη δεν ανοίγουν τις «πόρτες» στην αγκομαχούσα κοινωνία, δεν δημιουργούν τις αγωνιστικές συνθήκες αλλαγής του συσχετισμού των πολιτικών και κοινωνικών αξιών, υπέρ της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης και της ανιδιοτελούς προσφοράς, γιατί απ...

H περίφημη Goldman Sachs κινείται στα όρια της νομιμότητας και της παρανομίας. Προκειμένου να εξασφαλίζεται αυτή η σχοινοβασία η τράπεζα έχει δημιουργήσει ένα μυστικό παράρτημα, το Multi-Strategy Investing(MSI), το οποίο είναι εξειδικευμένο να παρακάμπτει τους νόμους(όπως ο νόμος Volcker για τα όρια στο prop trading). Δεν είναι τυχαίο ότι και η πολιτική αντιπαράθεση προσανατολίζεται πλέον στο νομικό πεδίο και γίνεται με νομικούς όρους, όπως στην Ελλάδα σήμερα. Έτσι, έχουμε τη λεγόμενη ερμηνεία του σύγχρονου «συνταγματισμού» όπου υπάρχει η «κυβέρνηση των νόμων» σε αντίθεση με την «κυβέρνηση των ανθρώπων». Σ’ αυτή την περίπτωση έχουμε την κρίση του «συνταγματικού σφάλματος», δηλαδή τις ερμηνείες και τα λεγόμενα «παραθυράκια», που αναζητά η MSI καθώς και την «αντιδημοκρατική πρακτική», δηλαδή μία λειτουργία που παρακάμπτει το πνεύμα του νόμου. Εν προκειμένω, η δημοκρατία χάνει το πολιτικό της περιεχόμενο και γίνεται «νομοκρατία», καθώς αυτό το πεδίο ελέγχεται απόλυτα από τους «πάνω». Αλλ...

Το παράδειγμα της ΕΡΤ δείχνει το δρόμο για τις εναλλακτικές μορφές του πράττειν, για τη διαμόρφωση μέσα στη διαδικασία της ανυπακοής μιας νέας πρότασης, νέων μορφών κοινωνικών σχέσεων, της αυτοδιαχείρισης , της αλληλεγγύης, της συντροφικότητας, της φιλίας, της αγάπης, μα πάνω απ’ όλα της αξιοπρέπειας και της άνθισης του Προσώπου, όλων αυτών που αντιβαίνουν στην κυρίαρχη καπιταλιστική λογική του κέρδους, του κυνισμού, του απύθμενου εγωτισμού, του κανιβαλισμού, της βάρβαρης εκμετάλλευσης των εργαζομένων και του εμφυλίου των «κάτω». Οι εναλλακτικές μορφές αγώνα δεν επιδιώκουν απλώς τη νίκη, να νικήσουν, δηλαδή, την κυβέρνηση, ή τον κάθε κεφαλαιοκράτη εργοδότη, θέλουν, συγχρόνως, να μετασχηματίσουν την κοινωνική εμπειρία, να αλλάξουν τη συμβολική τάξη, τον Τρόπο σκέψης και ζωής, να αποτελέσουν, με άλλα λόγια, τον προάγγελο της νέας κοινωνίας, δημιουργώντας τώρα τις κοινωνικές σχέσεις του μέλλοντος. Γιατί όπου ο αγώνας γίνεται με τους όρους του κεφαλαίου(κοινωνικές σχέσεις κυριαρχίας), τότ...

Οι «πάνω», αυτιστικοί κι ανάλγητοι, με νευρικό σύστημα που έχει χάσει τη δυνατότητα να αισθάνεται πέρα από τον μικρόκοσμό τους, προτείνουν σ' ένα πλήθος που πένεται, που δεν έχει ελπίδα και προοπτική,Wi Fi! Είναι τάχα ηλίθιοι; Όχι. Απλώς αδυνατούν να "δουν" την Ολότητα. Γιατί η εκ μέρους των μεγαλοαστών θέαση της κοινωνίας στην ολότητά της θα σήμαινε την άρνηση του εαυτού τους, την απάρνηση της κυριαρχίας τους, τον αυτοχειριασμό τους, την ιστορική εξαφάνισή τους.Γι' αυτό αντιμετωπίζουν την κρίση, όχι ως στιγμή ρήξης, αλλά ως στιγμή αναγέννησης του καπιταλισμού -της νεοφιλελεύθερης, χρηματοπιστωτικής κοπής. Σ' αυτή τη λογική ο θάνατος των "κάτω", συμβολικός(ανεργία) και πραγματικός(αυτοκτονίες), δεν είναι παρά μία "δημιουργική καταστροφή", ενώ οι νέες τεχνολογίες είναι ο βασικός συντελεστής της καπιταλιστικής αναγέννησης. Σ' αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η πρόταση για το... Wi Fi του Αντώνη Σαμαρά! Το λένε εδώ και πολλά χρόνια στην αντίπερα όχθ...

Η αστυνομία ρίχνει τόνους χημικά στην πλατεία Συντάγματος των Αγανακτισμένων. Πολλοί έχουμε συγκεντρωθεί στην αρχή της Ερμού. Αίφνης, μία ομάδα κουκουλοφόρων σπάζει τα τζάμια του Μακντόλαντ. Αντιδρούμε. Θεωρούμε ότι η ενέργειά τους νομιμοποιεί την κρατική καταστολή. Η ομάδα κάνει πίσω. Ένας νεαρός απολογείται: "μόνο τις καρέκλες θέλουμε να πάρουμε". Τότε επεμβαίνει κραυγάζοντας ένας σαραντάρης "Μη σταματάτε, έχουμε πόλεμο". Οι νεαροί επανέρχονται δριμύτεροι, ο λόγος της άναρθρης βίας, που σκέφτεται μόνο με σφυριές και σφαίρες, καθώς αδυνατεί να αποδυθεί σε εμβαθύνσεις για τα αίτια της κρίσης (οικονομικής, πολιτικής και πολιτισμικής) και να ενδυθεί έναν επεξεργασμένο πολιτικό λόγο με στόχους και πρόγραμμα, επεκράτησε. Αλλά σ' αυτό το πεδίο η υπεροπλία ανήκει στα ΜΑΤ. Και το κίνημα των Αγανακτισμένων ηττήθηκε κατά... κράτος. Το ίδιο και τώρα που η αγανάκτηση τείνει να πολιτικοποιηθεί, την ώρα που η απελπισία τείνει να προσλάβει χαρακτηριστικά επικίνδυνα για την κα...