"Μεταπολιτική"

Η διαπίστωση ότι βρισκόμαστε σε μία φάση μεταλλαγής των δυτικών δημοκρατιών είναι παλαιά, καθώς η ευρεία κοινωνική βάση που νομιμοποιούσε τη δημοκρατία έχει αποκλειστεί και το παιγνίδι παίζεται σε μεγάλο βαθμό από μια οικονομική και πολιτική ολιγαρχία. Η τεράστια ενίσχυση του κεφαλαίου σε συνδυασμό με την περιθωριοποίηση των μαζών αλλά και την εμπορευματοποίηση της πολιτικής διαδικασίας έχουν ως αποτέλεσμα τα πολιτικά κόμματα να γίνουν υποχείρια των επιχειρηματιών. Η εμπορευματοποίηση, μάλιστα, της πολιτικής και δη της εκλογικής διαδικασίας αύξησε σημαντικά τις δαπάνες των κομμάτων και των πολιτικών εξαρτώντας τους πλήρως από τη χρηματοδότηση των επιχειρηματιών καθώς και από τον χώρο έμμεσης ή άμεσης διαφήμισης των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το παιγνίδι του πολιτικού ανταγωνισμού παύει να είναι ισότιμο και δημοκρατικό. Με άλλα λόγια έχουμε ένα «μεταδημοκρατικό» φαινόμενο που δεν είναι παρά ένα σκαστό αντιδημοκρατικό φαινόμενο, μια σύγχρονη ολιγαρχία, ένας ολοκληρωτισμός ίσως πιο επικίνδυνος από τους προηγούμενους καθώς διατηρούνται οι παλιοί δημοκρατικοί θεσμοί ως απλές επιφάσεις, ως δημοκρατική… στάχτη στα μάτια των «πολιτών». Γι’ αυτό είναι δύσκολο σήμερα να μετατεθεί η κρίση της σημερινής οικονομικής και πολιτικής κρίσης σε ολόκληρη την κοινωνία. Δεν φταίμε όλοι, ακριβώς διότι το πολιτικό παίγνιο περιορίστηκε σ’ ένα ολιγαρχικό πλαίσιο, αφού στον ηγετικό πυρήνα τους απαρτίζονται από ένα διαπλεκόμενο δίκτυο συμβούλων και εκπροσώπων διαφόρων συμφερόντων, πρωτίστως εταιρειών που επιδιώκουν ευνοϊκές ρυθμίσεις από την κυβέρνηση. Εδώ «κατοικεί» θεσμικά η διαφθορά, που δεν είναι απλώς οικονομική (ή ηθική) αλλά κυρίως πολιτική, αφού συνιστά μία αντιδημοκρατική εκτροπή. Προπάντων, όμως, δείχνει και το πρόβλημα της κοινωνικής εκπροσώπησης, που περιορίστηκε στις πελατειακές σχέσεις. Το επιχείρημα ότι οι εταιρείες και τα μέλη της παγκόσμιας ολιγαρχικής ελίτ δεν φθάνουν στο σημείο να αφαιρέσουν τα πολιτικά δικαιώματα από τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα δεν λέει τίποτα, όταν τα πακέτα ψήφων είτε χειραγωγούνται είτε αγοράζονται από τις επιχειρήσεις. Οι τελευταίες αντιμετωπίζονται ως μακροοικονομικοί παράγοντες σταθερότητας της κοινωνίας, ενώ ο περίφημος «ανταγωνισμός» τους έχει καταστεί ένας «αγώνας εκπτώσεων» στους όρους εργασίας, τους μισθούς και τις συντάξεις. Η μείωση των ανισοτήτων και η διαμόρφωση κανόνων και ορίων υποχωρεί, τελικώς, μπροστά σε μία άνευ ορίων οικονομική δράση, η οποία αποκαλείται νεοφιλελευθερισμός, ο οποίος αν και χρεοκόπησε, φεύγοντας από την πόρτα(διάσωση χρηματοπιστωτικού συστήματος από τα κράτη) εξακολουθεί να επιβιώνει, μπαίνοντας από το παράθυρο και εξαθλιώνοντας τους εργαζομένους.