ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ

Έχω παίξει πάρα πολύ ποδόσφαιρο στη ζωή μου. Ακόμα κι όταν δεν είχα μπάλα έπαιζα με τις πέτρες, "ανοίγοντας" πάντα τα φτενά μου παπούτσια με τις γνωστές συνέπειες στο σπίτι. Αργότερα έπαιξα μπάλα στις αλάνες και μετά στα γήπεδα. Ποια σχέση, όμως, είχε εκείνο το παιγνίδι της χαράς με το εμπορευματοποιημένο παιγνίδι που -ναι- απολαμβάνω σήμερα ως θεατής; Καμία. Εντούτοις, κάποιοι, ενδεχομένω οι περισσότεροι,ενσθουσιάζονται, αγωνιζόμενοι από τον καναπέ τους. Παίζουν λεκτικά και μάλιστα πιο σοβαρά από τους ίδιους τους παίκτες. Δικαίωμά τους. Έτσι, βρίσκουν την ταυτότητά τους. Όμως, δεν δέχομαι το φασισμό της πλειοψηφίας, δεν δέχομαι την απόρριψη της δικής μου γνώμης, όποια κι αν είναι, με λεκτικούς χουλιγκανισμούς παγκάλειου τύπου. Ε, λοιπόν, εγώ δεν είμαι με τον Πελέ τον πρεσβευτή της FIFA και της Κόκα κόλα, ούτε μ' αυτούς που τα βλέπουν όλα μπλε, είμαι με τον Μαραντόνα, είμαι με τον Σουάρεζ,ακόμα και όταν δαγκώνει, είμαι με τον Ζιντάν ακόμα κι όταν ρίχνει κουτουλιές, γιατί ...

Ο Μερσώ, ο πρωταγωνιστής του Αλμπέρ Καμύ στο κορυφαίο έργο του «Ο Ξένος», θέλει κάποιον για να τον μισεί ώστε να μην αισθάνεται μόνος! Γι’ αυτό σκοτώνει τον «Άραβα». Το θύμα δεν έχει όνομα. Ουσιαστικά δεν υπάρχει. Είναι ο… Άραβας. Είναι δηλαδή ένας «ανώνυμος», όπως έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες τους νεκρούς. Είναι ένας ούτις, ένας κανένας. Ο Μερσώ του έκανε τη συμβολική κατάσταση πραγματική. Τον έκανε –για τους δικούς του βέβαια λόγους- αυτό που πραγματικά κι εκείνος ήταν. Ο «Άραβας» ήταν ο πραγματικός Ξένος. Αλλά αυτή η ξενότητα κατοικούσε και τον Μερσώ. Αυτή ήθελε να εξοντώσει εντός του, όντας και ο ίδιος Ξένος, δηλαδή συμβολικά νεκρός! Συνεπώς, ο Ξένος με όνομα, ο Ξένος «Εντός» της κοινωνίας στρέφεται εναντίον του Ξένου «Εκτός», εναντίον εκείνου που συνιστά γι’ αυτόν ένα αγχογόνο «αντικείμενο», γιατί του μοιάζει. Αυτή είναι η ψυχολογική βάση για τον εμφύλιο των Ξένων, για τον εμφύλιο των κάτω. Το ίδιο συμβαίνει με τους «Εντός» στη Βραζιλία, στην Ελλάδα, παντού, οι οποίοι στρέφονται ενα...

Κορυβαντιούν, χτυπούν τα κλάξον των αυτοκινήτων, κραυγάζουν ύμνους εθνικούς με το πάθος (ενίοτε και τις «περικεφαλαίες») των χρυσαυγιτών, κατακεραυνώνουν όσους τολμούν να αρθρώσουν ενστάσεις, εκείνους που μιλούν για τους πεινασμένους, τους άνεργους, τους αόρατους. Οι καθαρίστριες και ό,τι κατά τη γνώμη τους αντιτίθεται στην ψυχική ανάταση που προσφέρει η εθνική ποδοσφαίρου, είναι μίζερο, κάποτε και αντεθνικό, καθώς πάει κόντρα στο κυρίαρχο… λαϊκό ρεύμα. Τι κι αν αναζητάς τροφή στους πράσινους κάδους και στις ελεημοσύνες, τι κι αν τα παιδιά σου φεύγουν μετανάστες, τι κι αν η αξιοπρέπειά σου στραπατσάρεται από την ανεργία, εσύ οφείλεις να χαίρεσαι. Αλλιώς, καταδικάζεσαι σε αιώνια «πνευματική δυσκοιλιότητα», εξοστρακισμένος στην περιοχή του δήθεν προοδευτικού! Τους θυμάμαι, είναι οι ίδιοι και με τα ίδια επιχειρήματα, είναι αυτοί οι οποίοι τη δεκαετία του 1990 μας κατακεραύνωναν, επειδή τολμούσαμε να αντιταχθούμε στην περίφημη «γκλαμουριά», στη δανεική υπερκατανάλωση και σ’ έναν επιφανεια...

Ωραία, λοιπόν. Πανηγυρίζουμε. Θα μπορούσαμε και να κλαίμε, όπως οι «Ελέφαντες». Έτσι είναι το παιγνίδι κι η ζωή. Αλλά ποια σχέση έχουν οι πανηγυρισμοί με τις επιθέσεις των ευτυχισμένων πανηγυριστών εναντίον των «δυσκοίλιων», που σκέφτονται τις φαβέλες, τους άνεργους και τα παιδιά που πεινάνε; Τώρα στη χαρά σε θέλω φίλε! Nα είσαι αντιρατσιστής και φίλος των μεταναστών όταν μένεις στον Άγιο Παντελεήμονα και όχι όταν κατοικείς μακριά από τη βία της εξαθλίωσης. Να σκέφτεσαι και να καταδικάζεις ακόμα και μέσα στη μεγάλη σου χαρά τους άθλιους που εκμεταλλεύονται και εκπορνεύουν μικρά παιδιά στις πόλεις της Βραζιλίας όπου φιλοξενούνται οι αγώνες. Τότε σε θέλω. Ναι, ζήτω η Ελλάδα, αλλά ζήτω λένε και οι Γερμανοί, που ενωμένοι με τους υπερπλούσιους συμπατριώτες τους, πέφτουν θύματα στερεοτύπων πως για τα όποια δεινά τους ευθύνονται οι «τεμπέληδες» Έλληνες και, γενικά, οι νότιοι. Ασφαλώς, δεν είναι το ποδόσφαιρο ως παιγνίδι που φταίει για την πείνα και τις φαβέλες, εξάλλου, ιστορικά, το ποδόσφαι...

Μουντιάλ: Η σύγκρουση με το πλανητικό κεφάλαιο και το κοινωνικό χάος ‘Ενας θεσμός που δημιουργήθηκε για να ενισχύσει το έθνος-κράτος, χρησιμοποιείται στον καιρό της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης για τη διάλυσή του. Η διαλεκτική της ενότητας των αντιθέτων είναι εδώ. Η κοινωνία που κάποτε έβρισκε μέσα σ’ ένα στάδιο, τις ιεραρχίες, τις αντιθέσεις αλλά και την ενότητά της, τώρα βρίσκει τη διάλυσή της. Έτσι, από τη μια έχουμε τους ΕΝΤΟΣ του σταδίου (ή της κοινωνίας), τους ΜΕΣΑ που βιώνουν μέσα από την αθλητική τελετουργία την απελευθέρωση των συγκινήσεων, τη χαρά του Εμείς και του συνανήκειν σ’ ένα έθνος και, παράλληλα, την προσωρινή νέκρωση των κοινωνικών διαφορών με τους Εντός-Πάνω. Οι Πάνω είναι οι πολυεθνικές εταιρείες και η FIFA (ή η ΔΟΕ), η πλανητική ελίτ του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού που κάθεται στην κερκίδα των επισήμων και στην οποία συμμετέχει πάντα το εντόπιο κεφάλαιο. Όλοι μαζί είναι ικανοποιημένοι από τη δυνατότητά τους να χειραγωγούν τις συνειδήσεις και να συσσωρεύουν κ...

Πρόσωπα πενθοβαρή. Η αξιοπρέπεια μετεωρίζεται στην άκρη του ματιού τους, κάνει μια απελπισμένη προσπάθεια να κρατηθεί κι ύστερα πέφτει. Το άνεργο μέλλον φαντάζει εφιαλτικό. Στην Ομόνοια, ο εξηντάχρονος άντρας ακούει το φάντασμα της καθαρίστριας του Κέινς να λέει «Μη θρηνείτε φίλοι, επιτέλους θα ξεκουραστώ» και ρίχνει την απελπισία του στις ράγες του τρένου. Οι καθαρίστριες, όμως, αγκυροβολημένες έξω από το υπουργείο Οικονομικών, στο σημείο μηδέν της ελπίδας, αγωνίζονται και αγωνιζόμενες επαναοικειοποιούνται την αξιοπρέπειά τους. Ελάχιστοι προσήλθαν στην πρόσκλησή τους για συμπαράσταση. Οι άλλοι εργαζόμενοι, έμφοβοι και περίκλειστοι στο «σιδερένιο κλουβί» του Μαξ Βέμπερ, προσπαθούν να αποφύγουν την αρένα και τα λιοντάρια της ανεργίας. Στις κερκίδες κάθονται οι «πάνω», οι ατσαλάκωτοι από τον πόνο, οι ελεφαντιασμένες ψυχές, οι ηδονιστές χωρίς καρδιά, τα μεγάλα Εγώ, αυτά που κοιτούν τους απόκληρους μ’ εκείνο το αλαζονικό βλέμμα της οικτίρμονος περιφρόνησης, αναμεμειγμένης με έκδηλη αηδία, ...