ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ

Black Friday είναι το καταναλωτικό όργιο της “Παρασκευής των εκπτώσεων”, που πολυεθνικές αλυσίδες καταστημάτων θέλουν να καθιερώσουν και στην Ελλάδα της κρίσης. Πλήθος κόσμου περιμένει από πολύ νωρίς το άνοιγμα των καταστημάτων, ακολουθώντας ένα τελετουργικό που αναπαράγει όλες τις αξίες της καταναλωτικής κοινωνίας. Ποδοπατήματα(πάτα πριν σε πατήσουν), σπρωξίματα(βγάλε από τη μέση πριν σε βγάλουν) και πρόλαβε πριν σε προλάβουν. Ο άνθρωπος-καταναλωτής είναι εδώ. Και είναι μια επιχείρηση ηδονής και ικανοποίησης· μια θεσμοποιημένη, καταναγκαστική ηδονή, η οποία δεν είναι ούτε δικαίωμα ούτε τέρψη, αλλά καθήκον του πολίτη που οφείλει να απολαμβάνει, οφείλει να είναι ευτυχισμένος, ερωτευμένος, ευφορικός, δυναμικός, συμμετοχικός, ενθουσιαστικός· ο πολλαπλασιασμός των σχέσεων και των επαφών του καθώς και η εντατική χρήση σημείων/αντικειμένων θα συστήσουν την αρχή της μεγιστοποίησης της ύπαρξής του, κατά το αντίστοιχο της μεγιστοποίησης του κέρδους και του παραδοσιακού καταναγκασμού για εργα...

«Αφού δεν μπορώ να αλλάξω τον κόσμο, προσπαθώ τουλάχιστον να μη με αλλάξει αυτός», είπε ο σύντροφος «… που έφυγε νωρίς». Είναι όμως αυτό δυνατό; Θυμήθηκα τότε, που έγραφα σε μία δεξιά εφημερίδα, και με περισσή μεγαλαυχία υποστήριζα ότι εγώ θα γράφω τα κείμενά μου, και θα παραμείνω ανάλλαχτος. Συνάδελφο της «αριστερής σελίδας» με αποκαλούσε ο Μέμος Φαράκος, που έγραφε στη «δεξιά σελίδα», ενισχύοντας έτσι την άποψή μου. Όμως, μια μέρα μου τηλεφώνησε ένας αναγνώστης της δεξιάς εφημερίδας να με συγχαρεί. Παραδόξως, το ίδιο συνέβη την επόμενη ημέρα από αναγνώστη αριστερής εφημερίδας που αναδημοσίευσε το ίδιο κείμενο. Σοκ. Σύγχυση ταυτότητας. Τελικά ποιος ήμουν; Το κείμενο ήταν το ίδιο, εγώ ήμουν ίδιος, το βλέμμα του κόσμου, για την ακρίβεια των αντίθετων κόσμων, ίδιο! Η αντίθεση είχε εξαλειφθεί κι εγώ έμεινα χωρίς αντιθετικό προσδιορισμό ούτε καν αυτοπροσδιορισμό. Αισθάνθηκα εγκλωβισμένος. Το μέσο καθόριζε το περιεχόμενο. Η αντιδεξιά ρητορική του κειμένου ακυρώθηκε εντελώς από το δεξιό πρό...

Σαουθάμπτον. Το γλυπτό της γυμνής γυναίκας του Ροντέν και οι γλάροι. Η ομορφιά και ο τρόμος. Αυτά τα φοβερά ιπτάμενα τέρατα με τις άγριες ανθρώπινες κραυγές. Κάποτε νόμιζα πως οι γλάροι του Βορρά ήταν επινόηση του Χίτσκοκ (The Birds), αλλά δεν ήταν. Κακώς αποκάλεσαν τον μεγάλο δημιουργό «Άρχοντα του Σασπένς». Το σασπένς είναι εδώ απτό, πραγματικό. Το ψυχολογικό θρίλερ δεν χρειαζόταν να το ανακαλύψει, αρκούσε να το περιγράψει. Οι βόρειοι γλάροι, αυτοί οι ιπτάμενοι κανίβαλοι ήταν εδώ για να στοιχειώνουν τις νύχτες και τις μέρες των όντων που αποκαλούνται ακόμα άνθρωποι. Καμία σχέση με τους γλάρους του Νότου. Το ίδιο και οι άνθρωποι, καμία σχέση με τους μεσογειακούς. Τους βλέπω μεθυσμένους στις παμπ. Γυναίκες ψηλές, θεόπαχες, με τα λίπη να ξεχειλίζουν από τις υπερβολικά κοντές φούστες τους και τα μάτια στεγνά και λιμασμένα για επαφή. Σε κοιτούν τόσο έντονα και αδιάκριτα, σαν τις εφιαλτικές κραυγές των τεράστιων γλάρων. Η ζωή ένας Τιτανικός. Κατάθλιψη και αλκοόλ. Αλκοόλ ή κατάθλιψη. Κι ...

Ένα βιβλίο που έχει γραφεί το 1948 και εξακολουθεί να έχει ακέραια την αξία του το 2017 δεν μπορεί παρά να είναι ένα σημαντικό βιβλίο. Αναφέρομαι στη μελέτη του Ζαν-Πωλ Σαρτρ με τον τίτλο-ερώτημα: «Τι είναι λογοτεχνία;» (εκδόσεις Μεταίχμιο). Ο Σαρτρ θέτει μια σειρά ερωτήματα, όπως «τι σημαίνει γράφω;», «Για ποιο λόγο γράφουμε;», «για ποιον γράφουμε;» για να καταλήξει στην «κατάσταση του συγγραφέα το 1947», στην κατάσταση δηλαδή της λογοτεχνίας τότε και ίσως και σήμερα και αν αυτή έχει ακόμη λόγο ύπαρξης, ή αν «πεθαίνει». Ουσιαστικά ο Γάλλος φιλόσοφος θέτει το ζήτημα της «στρατευμένης τέχνης». Για το θέμα της στράτευσης έχουν μιλήσει πολλοί με κορυφαίους τον Μπουρντιέ και τον Αντόρνο. Μάλιστα, ο πρώτος, αναφερόμενος στο περίεργο ον που έχει κεφάλι διανοούμενου και σώμα γκαρσονιού, έχει επικρίνει τη θέση του Σαρτρ ότι ο λογοτέχνης πρέπει να λαμβάνει θέση μεταξύ των καταπιεστών και των καταπιεζόμενων. Αλλά τι λέει ο Σαρτρ όταν αναρωτιέται «Γιατί γράφουμε»; Ο «στρατευμένος» πεζογράφος ξέρ...

«Η πατρίδα θα υπάρξει όταν θα είμαστε όλοι ξένοι» είπε. Κοιτάζω το ακροατήριο. Όλοι έλληνες-ξένοι. Δεν το είχαν σκεφτεί. Η πατρίδα για την οποία ήρθαν να ακούσουν, είναι δημιούργημα της ξενιτιάς και της ξενότητάς τους. Είναι της ανάγκης τους να ανήκουν κάπου, σ’ έναν συλλογικό καθρέφτη που να τους βλέπει και να τους αναγνωρίζει, και στον οποίο οι ίδιοι να μπορούν να δουν το πρόσωπό τους. Άρα, λέω, η πατρίδα-χώμα αναδύεται έντονα όταν η «ρίζα-ψυχή» αποσπάται απ’ αυτή, όταν ξεριζώνεται και μνήσκει μετέωρη στους ανέμους, άπατρις, μαραγκιασμένη και στρυφνή. Όταν δεν έχεις κάποιον να δεις το πρόσωπό σου… http://www.artinews.gr/%CE%B7-%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CE%B8%CE%B1-%CF%85%CF%80%CE%AC%CF%81%CE%BE%CE%B5%CE%B9-%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%B8%CE%B1-%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5-%CF%8C%CE%BB%CE%BF%CE%B9-%CE%BE%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CE%B9.html

Μια σύνοψη! Ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Χαρίρι παραιτείται και το ανακοινώνει από το Ριάντ, χωρίς να έχει συμβουλευτεί κανέναν ή να δίνει μια λογική εξήγηση. Η επανάκτηση από τη Δαμασκό των περιοχών που είχε καταλάβει το Ισλαμικό Κράτος, σημαίνει την απώλεια της εξουσίας των σουνιτών και του άξονα Σαουδική Αραβία - Τουρκία και Ισραήλ-ΗΠΑ. Είναι αυτό το τέλος του πολέμου ή η αρχή ενός άλλου; ....................................... http://www.artinews.gr/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CE%AF-%CE%B5%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BC%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BB%CE%AF%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%BF

Η απόκτηση εξουσίας και επιρροής πάνω στους άλλους, δημιουργεί σοβαρή διαταραχή της κριτικής ικανότητας, οδηγώντας σε μια σοβαρή ανακολουθία: οι ισχυροί είναι πολύ πιο αυστηροί όταν κρίνουν τους άλλους και πολύ πιο ελαστικοί όταν αξιολογούν τις δικές τους πράξεις και συμπεριφορές. Ο Φρόυντ θεωρούσε ότι ο αντικοινωνικός και δυνητικά καταστροφικός χαρακτήρας της ενόρμησης θανάτου θα μπορούσε να είναι το μείζον πρόβλημα του πολιτισμού μας στο μέλλον. Έρευνες του Έριχ Φρομ, Βίλχελμ Ράιχ ή των Αντόρνο,  Μπένζαμιν και  Μαρκούζε διαπιστώνουν ότι το εξασθενιμένο πατρικός κύρος οδηγεί στην ανομία και την αταξία, στην εξασθένηση του εγώ όπως και στην αναζήτηση αυταρχικών μορφών. Ο Προμηθέας Δεσμώτης κραυγάζει πως η αμφισβήτηση της εξουσίας είναι, πάντα, ένα ρήγμα, ένα άλμα, ένα δημιουργικό ξέσπασμα της ελεύθερης βούλησης... http://www.artinews.gr/%CE%BD%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B...

Διαβάζω πως «Το μοντέλο και ακτιβίστρια κοινωνικών θεμάτων Adwoa Aboah θα είναι το νέο πρόσωπο της διαφημιστικής καμπάνιας για τη νέα σειρά καλλυντικών του Μαρκ Τζέικομπς», και σκέφτομαι πως ο ακτιβισμός πουλάει. Τα ανθρώπινα δικαιώματα πωλούν. Το ίδιο και η φιλανθρωπία των ευαίσθητων κυριών του φιλόπτωχου ταμείου της ενορίας της Νέας Φιλοθέης. Μόνο που η φιλανθρωπία αυτή έχει ειδικά χαρακτηριστικά. Η «φιλία» της, δηλαδή η αγάπη της είναι μεροληπτική, καθώς αγαπάει μόνο τα ελληνάκια, τους «δικούς» κι όχι τους άλλους. Αλλά μια αγάπη που κάνει διακρίσεις, αυτή που διακρίνει τον έλληνα από τον ξένο, τον Αλβανό-λευκό σημαιοφόρο από τον Αφγανό-μελαψό Αμίρ, τον χριστιανό από τον μουσουλμάνο, είναι η αγάπη του ρατσιστή και του φασίστα, είναι η αγάπη που τρέφεται από το μίσος κατά των Άλλων, είναι η μαύρη αγάπη του χρυσαυγίτη... http://www.artinews.gr/%CF%84%CE%B1-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CF%8E%CE%BD...