Η σύγκρουση των δύο φανατισμών...

 

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 12.10.23 ]

---

«ΙΣΟΠΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ», λέει ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής των ΗΠΑ Lindsey Graham στο Fox News: «Είμαστε σε έναν θρησκευτικό πόλεμο. Είμαι με το Ισραήλ. Κάντε ό,τι στο διάολο πρέπει να κάνετε για να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας. Ισοπεδώστε το μέρος.».

Καμία αιτία δεν μπορεί να δικαιολογήσει τα απεχθή εγκλήματα. Αλλά, αν όντως ο πόλεμος είναι θρησκευτικός, ποιες θρησκείες, ποιοι φονταμενταλισμοί και ποιοι φανατισμοί είναι αυτοί που συγκρούονται;

 Ο Τζον Γκρέι στο σχετικό βιβλίο του έβλεπε εδώ ένα «διπλό», όπου ο ένας φανατισμός (ο δυτικός) τροφοδοτεί τον άλλον (τον μουσουλμανικό). Συνήθως όμως η κάθε πλευρά αντιμετωπίζει ως «απόλυτο κακό» μόνο τον απέναντι φανατισμό, παραβλέποντας τον δικό της. Έτσι, πολλοί μιλούν για τον θρησκευτικό φανατισμό των μουσουλμάνων της Χαμάς, παραγνωρίζοντας τον αντίστοιχο θρησκευτικό φανατισμό που ενυπάρχει στον πολιτικό συνασπισμό που κυβερνά το Ισραήλ και πιο συγκεκριμένα στην κυβέρνηση του Μπένζαμιν Νετανιάχου στην οποία συμμετέχουν τα κόμματα του Θρησκευτικού Σιωνισμού (Hatzionout Hadatit), του Bezalel Smotrich, και η Jewish Force (Otzma Yehoudit), του Itamar Ben Gvir. Τα κόμματα αυτά είναι εκφραστές μιας ακραίας θρησκευτικής εθνικιστικής ιδεολογίας.

Ο ιδεολογικός μέντορας της θρησκευτικής ισραηλινής ακροδεξιάς είναι ο Ισραηλινοαμερικανός Yoram Hazony. Το βιβλίο του Χαζόνι, ‘Η Αρετή του Εθνικισμού’, ακολουθεί το «δόγμα Τραμπ» στην εξωτερική πολιτική και έγινε μπεστ σέλερ καθώς έγινε σημείο αναφοράς για τους υπερεθνικιστές σε ολόκληρο τον κόσμο (μεταφράστηκε σε είκοσι γλώσσες). Στη Βουδαπέστη, μάλιστα, ο Όρμπαν το αναφέρει τακτικά.

Λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, ο Χαζόνι ίδρυσε το Ίδρυμα Έντμουντ Μπερκ στην Ουάσιγκτον, το οποίο στοχεύει «να ενισχύσει  τον εθνικό συντηρητισμό στη Δύση και σε άλλες δημοκρατίες». Ο Μπερκ ήταν Βρετανός πολιτικός (1790) και μεγάλος επικριτής της Γαλλικής Επανάστασης και της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Συμπρόεδρος αυτής της οργάνωσης είναι ο David Brog, πρώην γενικός διευθυντής της αμερικανικής οργάνωσης Christians United for Israel, που αριθμεί δέκα εκατομμύρια μέλη.

Τον Ιούνιο του 2022, το Ίδρυμα Μπερκ καθόρισε την ιδεολογία του δημοσιεύοντας ένα μανιφέστο με τίτλο «Εθνικός Συντηρητισμός- Διακήρυξη αρχών». Το προοίμιο αναφέρει: «Θεωρούμε ότι η παράδοση των ανεξάρτητων και αυτοδιοικούμενων εθνών-κρατών αντιπροσωπεύει το απαραίτητο θεμέλιο για έναν δίκαιο δημόσιο προσανατολισμό προς τον πατριωτισμό, το θάρρος, την τιμή, την πίστη, τη θρησκεία και την οικογένεια... Είμαστε συντηρητικοί γιατί θεωρούμε αυτές τις αρετές απαραίτητες για τη διατήρηση του πολιτισμού μας.» Το άρθρο 4, με τίτλο «Ο Θεός και [η] δημόσια θρησκεία», ορίζει: «Όπου υπάρχει χριστιανική πλειοψηφία, η δημόσια ζωή πρέπει να έχει τις ρίζες της στον Χριστιανισμό και το ηθικό του όραμα να τιμάται από το κράτος και άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς…»

Ο Χαζόνι υιοθέτησε τη νεομεσσιανική θεολογία του ρατσιστή ραβίνου Μέιρ Κάχανε, που καταδικάστηκε για τρομοκρατία στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ φυλακίστηκε πολλές φορές στο Ισραήλ επειδή είχε προετοιμάσει επιθέσεις εναντίον Παλαιστινίων. 

«Οι εβραϊκές αξίες, όχι οι φευγαλέες δυτικές αξίες, πρέπει να μας καθοδηγούν. Ούτε ο φιλελευθερισμός, ούτε η δημοκρατία, ούτε ένα λεγόμενο προοδευτικό όραμα δεν πρέπει να καθορίζουν τι είναι καλό ή κακό για εμάς.», είναι η δογματική αρχή του ακροδεξιού αυτού κινήματος.

Ο Χαζόνι συμμετείχε στην έκδοση του A Place Among  the Nations, του προγράμματος του πρωθυπουργού Νετανιάχου. Ένα παράδειγμα της επιρροής του Χαζόνι σε αυτό το έργο είναι το απόσπασμα όπου ο Νετανιάχου αναφέρει ότι «η ισραηλινή αριστερά πάσχει από μια χρόνια ασθένεια που έχει επηρεάσει τον εβραϊκό λαό εδώ και έναν αιώνα: τον μαρξισμό που διαπέρασε τα αριστερά, τα ακροαριστερά και τα κομμουνιστικά εβραϊκά κινήματα στην Ανατολική Ευρώπη» . 

Ο Χαζόνι θεωρεί ότι η μεγάλη συνωμοσία ενάντια στον εβραϊκό χαρακτήρα του Ισραήλ χρονολογείται από τη δεκαετία του 1920 με τη δημιουργία του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ από μεγάλους Εβραίους διανοούμενους, συμπεριλαμβανομένου του Judah Leon Magnes, Αμερικανοεβραίου, μεταρρυθμιστή ραβίνου, ειρηνιστή και εχθρού του εθνικισμού, καθώς και από τον φιλόσοφο Martin Buber, που υποστήριζε τη δημιουργία ενός διεθνικού κράτους με τη συμμετοχή των Αράβων. 

Οι ακροδεξιοί του Χαζόνι θεωρούν πώς  ένα «εβραϊκό και δημοκρατικό κράτος είναι ένα μη εβραϊκό κράτος!» Σύμφωνα με αυτή τη λογική αντιτίθενται στην οικουμενικότητα, γιατί θεωρούν ότι αυτή η δημοκρατική αρχή θα συνέβαλε στον αποϊουδαϊσμό του Ισραήλ.

Ο κατάλογος των εχθρών του Ισραήλ σύμφωνα με τον Χαζόνι είναι μακρύς. Επικρίνει τους Ισραηλινούς συγγραφείς διότι κατά τη γνώμη του απορρίπτουν την ίδια την έννοια του εβραϊκού κράτους. Ανάμεσά τους είναι ο Amos Oz, που θεωρεί τον εθνικισμό κατάρα της ανθρωπότητας, ο AB Yehoshua και ο Ντέιβιντ Γκρόσμαν.

Λόγω των δεσμών του με τους Ρεπουμπλικάνους και την εβραϊκή δεξιά στις ΗΠΑ, ο Χαζόνι αποτελεί κεντρικό στέλεχος του θρησκευτικού σιωνιστικού ιδεολογικού οικοσυστήματος που έχει αναδυθεί με τα χρόνια, και το οποίο αποτελείται από μεσσιανιστές ραβίνους και από υπερεθνικιστικές οργανώσεις. Το Ταμείο Tikvah, που δημιουργήθηκε το 1998, χρηματοδοτεί τις περισσότερες από αυτές (με κεφάλαια κυρίως από πλούσιους Αμερικανούς χορηγούς). Το Kohelet Policy Forum, το οποίο ιδρύθηκε το 2012, είναι η θρησκευτική σιωνιστική «δεξαμενή σκέψης» που, σύμφωνα με την καθημερινή εφημερίδα Haaretz, διοικεί διακριτικά την Κνεσέτ. 

Απέναντι σ’ αυτόν τον φανατισμό αναπτύσσεται ο φανατισμός της Χαμάς.

Ο ισλαμικός φονταμενταλιστικός μύθος έχει την ίδια αφετηρία με το μύθο για την αλλαγή του κόσμου που είναι η βάση των δυτικών πολιτισμικών και πολιτικών αξιών. Ο δυτικός χριστιανικός (εν πολλοίς ακροδεξιός) φονταμενταλισμός όσο και η Αλ Κάιντα ή το Ισλαμικό Κράτος και τώρα η Χαμάς είναι προϊόντα της δυτικής νεωτερικότητας σημειώνει ο Τζον Γκρέι στο σχετικό βιβλίο του.

Οι Αμερικανοί πιστεύουν με θρησκευτικό τρόπο πως η δική τους κοινωνία είναι το «μοναδικό βιώσιμο μοντέλο» ανθρώπινης ανάπτυξης. Αντιστοίχως και στην Ευρώπη υπάρχει ένας «θρησκευτικός τρόπος», που μπορεί να μην είναι προτεσταντικός αλλά υπερασπίζεται με θρησκευτικό φανατισμό τις «δυτικές αξίες», την «ελευθερία της έκφρασης» ακόμα κι αν προσβάλλει τον Άλλο!

Η ισραηλινή ακροδεξιά από την πλευρά της θεωρεί ότι το δικό της κοινωνικό και πολιτιστικό μοντέλο είναι μοναδικό. Παραδόξως, όμως, αυτό πίστευαν και οι ναζί, θεωρώντας πως όσοι δεν υπάκουαν σ' αυτή την αντίληψη έπρεπε να εξαφανιστούν (Τζούλια Κρίστεβα)!

Η ρητορική των Ισραηλινών αξιωματούχων εναντίον των Παλαιστινίων συλλήβδην («ζώα» σύμφωνα με τον Νετανιάχου) το αποδεικνύει. Το ίδιο και η γλώσσα του Μπάιντεν που μιλάει για το «απόλυτο κακό».

Και όταν συγκρούονται τα «απόλυτα» προκύπτουν τραγωδίες…

Όμως τόσο στο Ισραήλ όσο και στους Παλαιστίνιους υπάρχουν δυνάμεις πέραν των φανατισμών ("δεν είμαστε όλοι Χαμάς" λέει Παλαιστίνιος δημοσιογράφος) ...

Εμείς σε αυτούς τους ανθρώπους στεκόμαστε δίπλα, αλληλέγγυοι...

*Φωτογραφία αρχείου από τη Γάζα-φυλακή