Ο φασισμός και το "μαύρο" στην εκπαίδευση (άρθρο στην Ελευθεροτυπία)

Για ποιους να μιλήσω; Για τον Κωστή Παπαγιώργη, για τον Λε Γκοφ που έφυγαν, ή για το φασισμό που κατοικεί στους σκοτεινούς δρόμους των προαστίων αλλά και στους θαλάμους του Κοινοβουλίου; Να πω για τον «αστερισμό των κοινών συμφερόντων», γι' αυτό που ενώνει την καθεστηκυία τάξη, τη δεξιά και την ακροδεξιά, ή να αναφερθώ στον οικονομικό φασισμό που αφαιρεί την αξιοπρέπεια και το πρόσωπο των ανθρώπων, οδηγώντας τους στο συμβολικό θάνατο της ανεργίας; Θα μιλήσω για τους εκπαιδευτικούς, γι' αυτούς που έχουν ακόμα εργασία, αλλά στους οποίους η κυβέρνηση επιβάλλει να δηλώσουν με εξευτελιστικό τρόπο «ναι» στην αξιολόγηση! Θα πω για το «μαύρο» στην ελεύθερη βούληση. Αλλά και για τους υποδειγματικούς, που λένε «όχι». Θα μιλήσω για τον Μαρκ, που εργαζόταν είκοσι χρόνια στην εταιρεία παροχής νερού Veolia στη γαλλική πόλη Αβινιόν και απολύθηκε γιατί «ξέχασε» να κόψει το νερό σε οικογένειες που αδυνατούσαν να πληρώσουν το λογαριασμό. Τώρα το δικαστήριο καλείται να κρίνει για τη νομιμότητα της απόλυσης, καθώς η εταιρεία ισχυρίζεται ότι οι πελάτες της ήταν απλώς «κακοπληρωτές», ή για το παράνομό της, αφού ο Μαρκ υποστηρίζει ότι τα σπίτια των οικογενειών ήταν χωρίς έπιπλα, τα ψυγεία άδεια και τα παιδιά νηστικά. Στην Ελλάδα ένα στα τρία παιδιά είναι στα όρια της φτώχειας, λέει η Unicef. Αλλά, εκτός από την εργοδοσία, ο Μαρκ είχε να αντιμετωπίσει και τους συναδέλφους του, που έλεγαν ότι «δεν είμαστε εδώ για να κάνουμε κοινωνική πολιτική, είμαστε εδώ για να κερδίζουμε χρήματα» (Le Monde)! Αυτοί οι συνάδελφοι, αυτά τα ξύλινα ανδρείκελα, όπως θα έλεγε ο Χένρι Θορό, χαίρουν εκτιμήσεως ως λογικοί και «υπάκουοι πολίτες»! Ο ακτιβιστής-αμφισβητίας προκαλεί τις αντιδράσεις αυτών των... καλών πολιτών, που κινητοποιούν εις βάρος του μια δέσμη δυνάμεων ψυχολογικής και κοινωνικής καταστολής. Από εδώ αρχίζουν να εμφανίζονται ένα ένα τα διαγνωστικά στοιχεία της «παράνοιας» που θα επιτύχουν τον εξοστρακισμό και τον αποκλεισμό ή τον εγκλεισμό του ετερόδοξου. Εδώ η ανυπακοή εξουδετερώνεται μέσω της απόλυσης αλλά και του χημικού ζουρλομανδύα. Ηστάση του Μαρκ δείχνει πως δεν αρκεί η αντίδραση, χρειάζεται και η πολιτικοποίησή της μέσα από την προοπτική της. Η ανυπακοή πρέπει να προβάλλει, μέσα από την άρνηση αυτού που υπάρχει, μια ιδέα αυτού που θα μπορούσε να υπάρξει στη θέση του και το οποίο θα έλξει και θα κινητοποιήσει και άλλους. Στην πορεία και στην εμπειρία της ατομικής και στη συνέχεια της κοινής πάλης αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις που διαφέρουν ποιοτικά από τις κοινωνικές σχέσεις του καπιταλισμού. Ετσι, η συμμετοχή στις απεργίες δεν είναι μόνο τα αποτελέσματα καθ' εαυτά, αλλά η ανάπτυξη ενός συλλογικού πράττειν που χαρακτηρίζεται από την αντίθεσή του στις κανιβαλικές μορφές κοινωνικών σχέσεων, από την αλληλεγγύη, τη συλλογικότητα, την ανιδιοτέλεια, τη φιλία. Γιατί οφείλουμε πρώτα να είμαστε άνθρωποι και μετά υπήκοοι. Και, πάντως, όχι ασύνειδες μηχανές απ' όπου απουσιάζει η ελεύθερη άσκηση της κρίσης ή του ηθικού αισθήματος. Βέβαια, εκτός από αυτούς που αντιδρούν στους εκπαιδευτικούς που λένε «όχι», ή στον Μαρκ, όπως οι συνάδελφοί του, είναι και οι περίφημοι «πάτρωνες της αρετής», εκείνοι δηλαδή που θλίβονται, εύχονται, συμπαρίστανται αλλά δεν κάνουν απολύτως τίποτα (μόνο ψηφίζουν). Αλλά και τα «ναι, με πόνο ψυχής» κάποιων εκπαιδευτικών, εθελοδουλεία είναι. Και η αίτηση για μία θέση στη ΝΕΡΙΤ υποταγή στο «μαύρο» είναι. Ή αντιστέκεσαι ή υποτάσσεσαι, τρίτος δρόμος δεν υπάρχει. Και διερωτώμαι, πώς θα διδάξει ένας εξευτελισμένος καθηγητής στα παιδιά την Αντιγόνη, πώς θα τους μιλήσει για αντίσταση και ελευθερία; Ιδού πώς προκύπτει η απάνθρωπη διάσταση της πολιτικής και γιατί οι καθυποταγμένοι και απρόσωποι καταλήγουν στη μαύρη ομοιομορφία της Χρυσής Αυγής. Να γιατί ο ιδεολογικός τόπος της Ν.Δ. και της Χ.Α., ως αστερισμός κοινών συμφερόντων και όχι ως συνωμοσία, είναι κοινός. Τι αναγκάζει, τώρα, τη Ν.Δ. να αποσυρθεί -υποκριτικά, όπως απεδείχθη- από τον άτυπο συνεταιρισμό με τη... «σοβαρή» Χρυσή Αυγή; Ο στόχος της Συγγρού μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τις δικαστικές διώξεις των ηγετικών στελεχών της Χ.Α. είναι η απορρόφηση των ψηφοφόρων της Χ.Α. κατά το ανάλογο του Σαρκοζί με τους ψηφοφόρους του Λε Πεν στη Γαλλία. Ομως ο φασισμός είναι εδώ και κατοικεί στις οικογένειες που δεν έχουν τα αναγκαία για τη βιοτή, βρίσκεται στις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, είναι το «μαύρο» στην ΕΡΤ και στην «τύφλωση» της ελεύθερης βούλησης των εκπαιδευτικών, είναι το προπέτασμα καπνού για την απόκρυψη των πραγματικών προβλημάτων. Καταδίκη, λοιπόν, του φασισμού και όχι αποπροσανατολισμός για την υφαρπαγή της ψήφου. Οχι στις ενοχές που μας επιβάλλουν, οδηγώντας μας στην ενδοβολή της βίας και στον αυτοχειριασμό, ή στην τυφλή, αντιανθρώπινη εξωτερίκευσή της και στον τρόμο τού τίποτα που οδηγεί στις φασιστικές αγέλες.