Η βία της ανεργίας

«Πως θα πω στο σπίτι ότι απολύθηκα;». Το ερώτημα μένει μετέωρο. Ποια, τάχα, είναι η αξία ενός άνεργου στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης; Καμία. Μηδέν. Το μέγα ζήτημα είναι η διάσωση των τραπεζών και όχι των ανθρώπων. Και οι τράπεζες, αυτές που μόλις σώθηκαν, διπλασίασαν το περιθώριο του κέρδους τους! Γι’ αυτό λέω ότι το πρόβλημα δεν οφείλεται σε κάποιους άπληστους αλλά είναι εγγενές, είναι δομικό στοιχείο του συστήματος. Το κέρδος παραμένει η μεγάλη «θεότητα», η ζωτική ορμή, το κινούν αίτιο του καπιταλισμού. Το σύνδρομο του σκορπιού ισχύει εν προκειμένω πλήρως. Αλλά ο άνεργος στο δρόμο προς το σπίτι εξακολουθεί να αναρωτιέται: πως θα το πει; Η βία της ανεργίας θα περάσει από τη γδαρμένη του ψυχή στην ίδια του την οικογένεια, προπάντων στα παιδιά. Παντού είναι εγγεγραμμένη η βία· στην επιθυμία, στην αγωνία, στη χαρά και την οδύνη. Αλλά αυτοί οι βιασμοί, αυτοί οι ζωντανοί θάνατοι στα μάτια των παιδιών είναι αναβάσταχτοι. Και τότε μπορεί να τρελαθείς. Γιατί η τρέλα συμβαίνει όταν δεν έχεις κανένα να δεις το πρόσωπό σου, όταν σου ενδοβάλουν την ενοχή ότι φταις εσύ που δεν είσαι ανταγωνιστικός και όχι ο επιχειρηματίας, που επιδιώκει μεγαλύτερα κέρδη! Τότε είναι που τρελαίνεσαι. Γιατί η τρέλα είναι αταξία οφειλόμενη στην απελπισία, όταν δεν έχεις κάποιον που να αναγνωρίζει τον εαυτό του σε σένα, όταν δεν υπάρχει μία κοινότητα, ένα συνδικάτο, μια συντροφιά ώστε να διοχετευθεί η υπερχειλίζουσα ενέργεια της οδύνης, της απελπισίας. Τελικά, ο πόνος αντί να γίνει δημιουργικός, αντί να στραφεί στην κεντρική αιτία θα περιοριστεί στον διπλανό, στον μετανάστη που έρχεται από τα φτωχευμένα Βαλκάνια, θα στραφεί εναντίον των άθλιων της Πάτρας, εκείνων που στοιβάζονται κατά δεκάδες σε μικρά σάπια καΐκια ή σε ψυγεία, σ’ αυτούς που βολοδέρνουν τις άδειες νύχτες στην Κουμουνδούρου και στην Ομόνοια. Εκεί όπου ο μόνος ελεύθερος χώρος του επιχειρείν για άνεργους και μετανάστες είναι η παρανομία, το έγκλημα αλλά με διακύβευμα την ίδια τη ζωή τους.